Grote Kerk Breda: sporen van tempeliers van Oranje?

Klik voor meer foto's van muurschilderingen. Je kunt in de kerk ook virtueel rondkijken (maar alles blijft op nogal grote afstand).

Deze gerestaureerde muurschildering in de Sint-Joriskapel van de Grote Kerk in Breda (van steen gebouwd rond 1250, waarschijnlijk in de plaats van een houten voorloper), met tempelier-schildjes[1] in een decoratief, repetitief patroon tegen een groene achtergrond, doet bijna islamitisch aan. Het schildje verschijnt ook in andere muurschilderingen in de kerk. In een schildering gewijd aan het toenmalige kleermakersgilde van de stad, prijkt een schaar waarop een maantje en een sterretje staan afgebeeld.
Invloed van de kruistochten?

De Grote Kerk wordt wel de bakermat van de Oranje-Nassau's genoemd. Was een van hen kruisridder? Inderdaad: de wikipedia vermeldt dat de eerste graaf van Nassau, Walram I van Nassau (circa 1146-1198) deelnam aan de derde kruistocht. En: 'Walrams kleinzoon Otto I van Nassau was de stamvader van de Nederlandse tak van de Ottoonse linie van het Huis Nassau, waar het Nederlands koninklijk huis van af stamt.'

Journalist René Zwaap (schreef voor De Groene Amsterdammer) wijst op een connectie tussen de tempeliers en het vorstendom Orange, het 'stamland der Nederlandse monarchie':

Zwaap (lees hier het hele artikel):

'Lange tijd genoot Orange, [...] twintig kilometer ten noorden van Avignon, internationale faam als toonbeeld van religieuze verdraagzaamheid en vreedzame coëxistentie der volkeren. Die faam gaat terug op het jaar 800, toen het stadje werd ingenomen door Guilhelm, een leenman van Karel de Grote. Guilhelm d'Orange geldt als de stamvader van het huidige vorstengeslacht van het Koninkrijk der Nederlanden.' 

[...] 'Over de afkomst van deze legendarische Willem, tot twee keer toe heilig verklaard door het Vaticaan, wordt nog altijd getwist door historici. De Amerikaanse geschiedkundige Arthur Zuckermann beweerde in zijn A Jewish Princedom in Feudal France uit 1972 dat Willem van joodse oorsprong was; overleveringen vertellen dat hij afstamde van het Huis van David, dat hij tijdens militaire campagnes de sabbat in ere hield, vloeiend Hebreeuws en Arabisch sprak en zijn wapenschild tooide met de Leeuw van Juda.'

[...] 'De stad kreeg qua religieuze vrijheid een forse stimulans onder invloed van de orde der tempeliers, de kruisridders die hier in het dal van de Rhône een uitvalsbasis stichtten. Raimbaud II, graaf van Oranje, was een van de leiders van de eerste kruistocht van 1096 naar Antiochië en Jeruzalem. De tempeliers onderhielden diplomatieke contacten met alle koningen, inclusief de Saracenen en zelfs de gevreesde islamitische orde der assasijnen.'

[...] In 1702, direct na de dood van koning-stadhouder Willem III, lijfde [...] Lodewijk de veertiende Orange definitief in bij Frankrijk

Ene Hugo de Chalon van dit vorstendom, zou volgens (omstreden) bronnen in 1307 zelfs schatten van de tempeliers, waaronder de geheimen van de heilige graal, in veiligheid hebben gebracht, aldus Zwaap.

Op de website van de Grote Kerk staat:

In de eerste helft van de 16de eeuw beleeft de grote of O.L.V. Kerk het hoogtepunt van haar bloei. Graaf Hendrik III [van Nassau], heer van Breda neemt een toonaangevende plaats in aan het hof van keizer Karel de V. Zijn zoon René van Chalon, prins van Oranje en heer van Breda zal te jong sterven om carrière te maken. Zijn neef prins Willem I van Oranje zal weer een belangrijke positie innemen en in de Nederlandse geschiedenis een bijzondere en toonaangevende rol spelen.

En:

In de kerk liggen begraven Engelbrecht I en II van Nassau, Jan IV van Nassau, Hendrik III van Nassau; René van Chalon[2] (de eerste prins van Oranje en erflater aan Willem van Oranje) [...]

En:

'Steeds meer kanunniken waren universitair geschoold. Onder hen bevonden zich theologen, hoogleraren, maar ook medici en diplomaten. Velen van hen zijn nog in deze kerk aanwezig door hun fraai gebeeldhouwde grafzerken. Twee verdienen met naam genoemd te worden, te weten Otto en Willem van Galen. Otto van Galen is belast geweest met de opvoeding van René van Chalon, prins van Oranje, zoon uit het tweede huwelijk van Hendrik III, in wie [René van Chalon dus; K] de huizen Nassau en Oranje verenigd werden tot het huis van Oranje-Nassau [omdat Hendrik III van Nassau in 1515 trouwde met de zeventienjarige Claude de Chalon (in Nederland Claudia van Chalon genoemd, die overigens vijf jaar later al zou sterven); van haar broer Philibert de Chalon erfde René in 1530 het prinsdom Orange en de titel prins van Oranje (waarom René zijn moeders achternaam droeg, weet ik niet); K].'

Als je je fantasie de vrije loop laat en speculeert dat de graal in feite de lijkwade van Jezus was - wat de historicus Daniel C. Scavone als hypothese inderdaad naar voren heeft gebracht -, zou dus een ver familielid of zelfs voorvader van de Oranje's betrokken kunnen zijn geweest bij het bewaren of redden van de lijkwade in 1307 - inderdaad in de periode tussen 1204 (verovering van Constantinopel door christelijke legers) en 1353 (het opduiken van de dan wel een veronderstelde lijkwade van Jezus in Frankrijk) waarin de doek 'zoek' was na een, volgens aanhangers van deze zienswijze, eerder verblijf in Jeruzalem, Edessa (de huidige stad Urfa in Turkije) en Constantinopel.
Zoals de wikipedia over de lijkwade van Turijn vermeldt, stelt de voor het Vaticaan (sic) werkzame paleograaf Barbara Frale dat zij documenten heeft ontdekt waaruit zou blijken dat de doek in bezit is geweest van de tempeliers; volgens een artikel in The Times (6 april 2009) dat nog in Wayback Machine is te vinden:

'[...] her study of the trial of the Knights Templar had brought to light a document in which Arnaut Sabbatier, a young Frenchman who entered the order in 1287, testified that as part of his initiation he was taken to “a secret place to which only the brothers of the Temple had access”. There he was shown “a long linen cloth on which was impressed the figure of a man” and instructed to venerate the image by kissing its feet three times.
Dr Frale said that among other alleged offences such as sodomy, the Knights Templar had been accused of worshipping idols, in particular a “bearded figure”. In reality however the object they had secretly venerated was the Shroud.
They had rescued it to ensure that it did not fall into the hands of heretical groups such as the Cathars, who claimed that Christ did not have a true human body, only the appearance of a man, and could therefore not have died on the Cross and been resurrected. She said her discovery vindicated a theory first put forward by the British historian Ian Wilson in 1978.'

[...] 'After the sack of Constantinople [in 1204] it was next seen [althans volgens sommige onderzoekers; K] at Lirey in France in 1353, when it was  displayed in a local church by descendants of Geoffroy de Charney, a Templar Knight burned at the stake with Jacques de Molay [leider van de tempeliers; K].'

Anderen, zoals Christopher Knight and Robert Lomas, menen dat het gezicht op de lijkwade van Jacques de Molay is. (Dit zou een verklaring geven van de verering van een 'baardige figuur'[3] waarover Barbara Frale het heeft en ook van de anders onverklaarbare ketting op de vaak door gelovers in de echtheid van de lijkwade als bewijs-schakel opgevoerde pelgrims-medaille van Lirey.)

Natuurlijk kan men zijn verbeelding eindeloos laten gaan over dit soort in nevelen gehulde (wapen)feiten. Niet zelden verdwalen mensen dan in eindeloze complottheorieën, zoals op deze blog ('De wereld in gijzeling. Deel I: Oranje, tempelbroeders en vrijmetselaars').

Wel is het een feit, dat in de Grote Kerk in Breda leden van het geslacht van Nassau na hun dood, gehuld in een lijkwade, werden bijgezet in familiegraven: zie de documentaire 'Een Lijkwade van Nassau' over de lijkwade van Cimburga van Baden, oudtante van Willem van Oranje, die in 1501 werd bijgezet in het praalgraf van Engelbrecht II in deze kerk.

Noten 

[1] [Licht gewijzigd n.a.v. reactie op deze blog.] Hier beweert iemand dat de ('ancient') tempeliers helemaal geen rood kruis gebruikten, maar een zwart-witte 'Beausant', maar volgens de wikipedia voerde de orde wel degelijk het rode kruis vanaf de tweede kruistocht.
Wikipedia: 'In Joris vallen de mythen rond Koning Arthur en zijn draken dodende ridders samen met de christelijke heiligenverering. (...) Tijdens de Tweede Kruistocht stelde Richard I zichzelf en zijn leger onder de bescherming van Sint-Joris. Volgens vaste regels beschilderde wapenschilden en hun bijbehorende heraldiek ontstonden rond 1200. Het rode 'Kruis van Sint-Joris' op een witte achtergrond is in de eerste helft van de 12e eeuw met de heilige verbonden. [...] Het [door Joris] verslaan van de draak symboliseert de bekering van een heidens land of stad tot het christendom (...) De heilige Joris was als patroon van de ridders een populair motief bij het vormgeven van ridderorden. Niet alleen in de insignes maar ook in de naam van de vele orden van Saint-George of orden van Sint-Joris vinden wij hem terug.'
De Grote Kerk schijnt overigens ooit vol te hebben gehangen met wapenborden.

[2] Maar niet voor de getuigenis - als die zou kloppen - van de tempelier die Barbara Frale zou hebben opgeduikeld, waaruit zou blijken dat vóór 1287 tempeliers een linnen doek kusten waarop de gestalte van een man te zien was. Tenzij:
- hetzij: Jacques de Molay al vóór 1287 door de inquisitie bij wijze van foltering 'gekruisigd' zou zijn en een 'doornenkroon' op zijn hoofd gedrukt zou hebben gekregen, en dit zou hebben overleefd, waarna hij pas in 1307 op gruwelijke wijze levend zou zijn verbrand;
- hetzij: het gelaat van De Molay achteraf aan een al bestaande lijkwade (met de gestalte van een gegeselde en gekruisigde man) zou zijn toegevoegd.
Beide mogelijkheden lijken me erg onwaarschijnlijk. Zodat de hypothese van Knight en Lomas eigenlijk van tafel kan, indien het document van Frale hout snijdt - al kan je weer niet uitsluiten dat er twee of meer doeken in het spel zijn geweest.

[3] Mokum TV Almanak (2006): 'René van Chalon, de allereerste Oranje-Nassau, ligt in de Grote Kerk van Breda begraven. Zijn praalgraf staat echter in de St. Pieterskerk te Bar-Le-Duc in Frankrijk. Dit monument toont een half ontvleesd skelet, in de opgeheven hand bevindt zich een kristallen bol waarin het totaal vergane prinselijke hart heeft gezeten.'

Zie ook m'n blognotities:
Lijkwade van Turijn: zag Jezus er zo uit?
English Defence League knoopt banden aan met Tea Party
Nederland schipperde rond Milosevic vanwege Zorreguieta en Máxima
Zorreguieta en Beatrix 'kraken' boerderijen in Wassenaar