Het groeiende gevaar van selffulfilling apocalyptiek

EEN EXPOSÉ ALS VREEDZAME AANSLAG TEGEN HEILIGE TERREUR 

Veel monotheïsten denken van oudsher dat rond en in Israël de ware God zal zegevieren via een eindstrijd met talloze doden. Verrassend is de actuele terreinwinst van islamitische, christelijke en joodse fanaten die waan tot werkelijkheid willen maken. En vergeet extreemrechts niet. Ook zijn er opmerkelijke dwarsverbanden.

Met veel updates, onder meer over Trump en Bannon, Qanon en Poetins oorlog tegen Oekraïne en het Westen.


Voorkant van het tweede nummer (juli 2014) van het blad Dabiq van IS: "Het is of de islamitische staat, of de zondvloed". Het eerste ("De terugkeer van het kalifaat") begint met een hadith over de eindstrijd.

Inhoud

Inleiding
Enquêtes
Apocalyptische Matrix
Radicale moslims
Intermezzo: andere factoren dan apocalyptiek
Rechtse christenen
Extreemrechtsen
Russisch-orthodoxen
Dwarsverbanden
Religieuze zionisten
Slotopmerkingen
Noten en bijlagen
Literatuurlijst

Ter nagedachtenis van de slachtoffers van ideologisch geweld. Een verkorte versie is verschenen op Sargasso.

Inleiding

Utopieën draaien om toekomstverwachtingen en daaraan verbonden apocalyptische ondergangsprofetieën, vertelt de filosoof Hans Achterhuis. "In elk boek over [...] utopische bewegingen figureert Joachim van Fiore [circa 1135-1202] als één van de belangrijkste wegbereiders hiervoor. Mede gebaseerd op zijn uitleg van de Apocalyps van Johannes predikte hij de nabije komst van het duizendjarig rijk. De geschiedenis bestond volgens hem uit drie tijdperken: dat van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Dit laatste, dat zich in het monnikwezen al aankondigde, zou definitief in 1260 aanbreken. Het zou een volmaakte wereld zijn, de orde van de rechtvaardigen. Met Joachim beginnen het soort speculaties waar wij vandaag [...] nog steeds van kunnen genieten. [...] Het jaar 1260 zal [...] [in zijn visie] de grote ommekeer brengen. Maar het zal vooraf worden gegaan door de meest verschrikkelijke verschijnselen die de antichrist verbreiden zal. Het duizendjarig rijk zal zich aankondigen door ondergang en verderf.
Dit historische schema van ondergang en redding, van extreme schaarste met als antwoord erop utopische overvloed, zoals ik het in mijn boek De erfenis van de utopie [1998] omschrijf, van Verelendung die naar het heilsrijk van het communisme leidt, volgens Marx, zal vanaf Thomas More's Utopia uit 1516 het utopische denken beheersen. Het heil dat Joachim nog van God verwachtte, komt in de utopie echter van de mens alleen."

Apocalyptiek - het geheel van gedachten en voorstellingen betreffende het einde van de wereld en de komst van het koninkrijk Gods - mag je dus proto-utopisch denken noemen. Bij elke utopie ligt geweld op de loer[1a], omdat het doel al gauw de middelen heiligt en - paradoxaal - omdat de rechte leer wordt beschouwd als volmaakt goed. In de apocalyptiek worden ook nog eens ongekend verwoestende oorlogen expliciet aangekondigd[1b-c]. En het te bevechten ideaal is van een absolute, bovenaardse perfectie. De gelukzaligheid van de goeden zal volkomen zijn, ook als ze sneuvelen. De tegenstanders zijn marionetten van het kwaad. Dus ligt het voor de hand dat sommige gelovigen het inzetten van wapens met een maximale vernietigingskracht logisch vinden. Temeer vanwege de dreiging van maatschappelijke en persoonlijke verdoemenis door toedoen van de duivel.
Daar staat tegenover dat de religieuze geschriften regels voor het inperken van geweld bevatten, een rudimentair, maar wel heilig geacht oorlogsrecht. En met name uit de Tenach en de Koran, maar ook wel uit de Hadith en de Bijbel, valt een meer afwachtende houding als de juiste af te leiden. De gelovige kan het allemaal aan God laten en zijn eigen rol zien als een vroom ondergaan van het gigantische drama van het laatste oordeel. Toch blijft staan: de apocalyptiek van elk van de drie grote monotheïstische godsdiensten schildert en sanctioneert onder meer scenario's voor bijna grenzeloos geweld - dat zit zogezegd in geuren en kleuren in het keuzepakket[2]. Bovendien lokt het velen aan te worden gecast in een goddelijke actiefilm met een hemelse finale.

Enquêtes

Volgens een peiling van OmniPoll onder Amerikanen ongeacht levensovertuiging antwoordde vorig jaar maar liefst 41 procent "ja" op de vraag: "Do you, personally, believe that the world is currently living in the 'end times' as described by prophecies in the Bible, or not?" [cursivering door mij; K]. Er lijkt dus weinig veranderd sinds Time en CNN in 2002 peilden dat 59 procent geloofde dat de gebeurtenissen in de Openbaring van Johannes zich ooit zullen voltrekken.
In het Midden-Oosten zijn de cijfers minstens zo sprekend. Volgens een onderzoek van Pew Research in 2012 verwacht daar de helft of meer van de moslims nog tijdens hun leven de komst van de Mahdi, die de eindstrijd zal aanvoeren. In Irak was dat 72 procent. Afghanistan scoorde 83 procent, Tunesië 67 procent.
Guttman-Avi Chai vond in 2012 dat 70 procent van de Joodse Israëliërs meende dat Joden het uitverkoren volk zijn. 55 procent geloofde in de komst van de Messias (was 45 procent in 1999).
Dat volgens weer een andere enquête (PRRI 2012) 15 procent van de Amerikanen dacht dat ze de Apocalyps zoals voorzien door Johannes nog zouden meemaken, zet dergelijke cijfers wel wat op losse schroeven. Toch mag je aannemen dat apocalyptiek in onze tijd nog honderden miljoenen christenen en moslims en miljoenen joden aanspreekt.

Op YouTube staan tienduizenden video's over de rol van de dajjal, de islamitische duivel, in verband met de laatste dag of dag des oordeels (schat ik, alleen al met Engelstalige titels of omschrijvingen). Google geeft voor het hele internet circa vier miljoen treffers op de combinatie ISIS Mahdi Apocalypse Bible en ruim drie miljoen op Obama Antichrist. Natuurlijk zijn dit maar grove grepen die lastig zijn te analyseren, maar het geeft een indruk van de ijver waarmee velen met het einde der tijden de boer op gaan.

Apocalyptische Matrix

In hun studie Krieg der Religionen. Politik, Glaube und Terror im Zeichen der Apokalypse (2006) vatten Victor en Victoria Trimondi de grondstructuur van de christelijke en islamitische apocalyptiek samen in wat ze de Apocalyptische Matrix noemen. In door mij licht gewijzigde en uitgebreide vorm gaat het om de volgende elementen, de chronologie is deels wat vaag:
- de eindtijd is al begonnen, zij het mogelijk in een vroeg stadium;
- het Midden-Oosten, in het bijzonder Israël en Jeruzalem, zijn de bühne; het conflict tussen Israël en de Palestijnen en de Arabische wereld is de religieuze oeroorlog; daar valt de beslissing over de toekomst van de mensheid;
- tijdelijk bestaat er een soort Groot-Israël dat volgens sommige groepen christenen de Derde Tempel van Salomon zal herbouwen op de Tempelberg;
- volgens diverse hadiths komen Russen - ik denk aan Tsjetsjeense jihadisten en vechtersbazen uit de regio Khorasan (zie hieronder) - de Arabische volkeren helpen Groot-Israël te verslaan en te vernietigen;
- de VS en Europa vechten aan de kant van Groot-Israël;
- de antichrist verschijnt, grijpt geleidelijk de wereldmacht en zorgt voor algeheel zedenverval;
- uitverkoren gelovigen worden in de hemel opgenomen - ik denk (zie hieronder) aan de rapture van goede christenen en het "aangename briesje" en de shahadat, het martelaarschap, van jihadisten;
- de achtergeblevenen raken verwikkeld in ongehoord wrede en verwoestende oorlogen;
- als de nood het hoogst is, verschijnt Jezus, die de antichrist vernietigt;
- de eindstrijd breekt uit, 'massavernietigingswapens' worden ingezet, grote steden worden met de grond gelijk gemaakt, miljarden mensen sterven, onder wie alle Joden die zich niet bekeren;
- de overlevende gelovigen beleven een periode van grote welvaart en vrede, onder het bewind van Jezus respectievelijk een kalief;
- na het utopische tijdvak, neemt al het aardse zijn einde, komen de gelovigen in de hemel en belanden de ongelovigen in de hel.

De Joodse geschriften zijn over de eindtijd minder eenduidig[3]. Er is sprake van een - al dan niet gewelddadig - ontstaan van een Israël dat het hele "beloofde land" omvat, met Jeruzalem als hoofdstad. De boeken Daniël en de apocriefe Henoch en Jubileeën schetsen groteske, gruwelijke panorama's (vergelijk de Openbaring van Johannes). De Derde Tempel wordt gebouwd door het "uitverkoren volk". Er komt een geheiligd koningschap. De verschijnende Messias is in enkele profetieën een lijdzame verlosser die zich opoffert (vergelijk het Evangelie), in andere een militante, wrekende en meedogenloze krijgsheer. Een soort 'antimessias' krijgt weinig gestalte. Na het aantreden van de Messias is het heilsgebeuren snel achter de rug; hij sticht een eeuwig rijk waar de mensen lang en gelukkig leven.

Radicale moslims

Over de islamitische apocalyptiek zijn sinds 9/11 veel goede boeken en artikelen verschenen. Voor studies met een rijkdom aan gegevens verwijs ik naar de literatuurlijst onderaan. Hier trek ik hink, stap, sprong enkele lijnen, aangevuld met sprekende voorbeelden en details.
De Koran introduceert noch de dajjal (de islamitische antichrist in de Hadith), noch de Mahdi. De vaders van het moderne militante jihadisme, Maulana Maududi en Sayyid Qutb, maken nauwelijks een punt van de eindtijd, al geloofde de eerste wel in de Mahdi. Allah zal volgens hen 'gewoon' de islam doen zegevieren - via de politiek, door bekeringen en met geweld - en een transnationale moslimstaat zal het licht zien, zich uitstrekkend over een groot deel van de wereld (Maududi gebruikt de term kalifaat). Beide ideologen radicaliseren een concept van Taqi al-Din Ibn Taymiyyah (1263-1328), jahiliyya: foutief geloof van met name moslims, die daarom snoeihard mogen worden bestreden.
Qutb is een hartgrondige Jodenhater, getuige zijn boek Our Struggle against the Jews (1950).

De Trimondi's wijzen erop dat de radicale politieke islam betekenisvolle overeenkomsten vertoont met het communisme[4a]:
- Amerikaans imperialisme als grote vijand;
- een revolutie en ideale staat als einddoel;
- internationale, naties en rassen overstijgende uitstraling en mobilisering;
- inspelen op een solidaire massa (de oemma respectievelijk het proletariaat);
- bereidheid grof geweld te gebruiken;
waaraan ik toevoeg:
- totalitaire controle op het juiste gedrag;
- grote en brede bekeringsijver (dawa);
- moorddadige verachting van een 'decadente'[4b] groep (Westerse ongelovigen en heulende of afgedwaalde moslims respectievelijk de bourgeosie);
- vergelijkbare manier van elkaar aanspreken (broeder/zuster respectievelijk kameraad);
- verheerlijking van de grote (en baardige) leider/stichter;
- verabsolutering van diens lijvige, ingewikkelde boek.
Alleen al gezien deze structurele gelijkenis is het raadzaam er rekening mee te houden dat het militante islamisme nog veel meer aanhangers zal trekken, zowel door te overtuigen als door te onderwerpen.

Al Qaida en Khorasan

De aanslag op de Twin Towers bracht een golf van apocalyptische speculaties op gang onder christenen en moslims, maar Osama Bin Laden en Ayman al-Zawahiri hebben nooit publiekelijk blijk gegeven van interesse voor het thema. Ook documenten van Al Qaida en gesprekken met actieve leden wijzen niet overtuigend[5] in die richting. Wel gebruikte Bin Laden het voor veel moslims mythische charisma van de regio Khorasan - grofweg Afghanistan en omstreken, de letterlijke betekenis schijnt iets te zijn als "Land waar de zon opkomt"[6]. Daarover zo dadelijk meer. Jarenlang gaf Al Qaida het blad Voorhoedes van Khorasan uit. Verder gaf Bin Laden zijn terrorisme het air van een heilige oorlog tegen "joden en kruisvaarders".
De Saoedische sjeik Safar al-Hawali, een inspirator van Bin Laden, publiceerde in 2000 het zeer apocalyptische (en antisemitische) boek Dag des toorns[7]. En een van de topstrategen van Al Qaida, Abu Musab Al-Suri[8], zette 2004/2005 op eigen titel zijn magnum opus Mondiale oproep tot islamitisch verzet (1600 bladzijden) online, met op de laatste honderd pagina's een obsessieve inventarisatie van hadiths over de laatste dag.

'De Islamitische Staat' als ark der wrake

Op een persconferentie op 21 augustus van de Amerikaanse minister van Defensie Chuck Hagel, zei een hooggeplaatste militair van het Pentagon over de strijdgroep De Islamitische Staat (IS) van Abu Bakr al-Baghdadi: "This is an organization that has an apocalyptic, end-of-days strategic vision which will eventually have to be defeated." Een week later werd in Syrië een laptop of doom gevonden, met instructies voor het maken van massavernietigingswapens en bommen om epidemieën te veroorzaken.
Inderdaad is inmiddels evident[9] dat IS, anders dan Al Qaida, een zowel terroristische als uitgesproken apocalyptische jihad propageert. Weliswaar blijkt dit niet[10] uit Al-Baghdadi's tot dusver enige openbare "vrijdagpreek". Deze draaide om de joden en de door hen "gemobiliseerde" "kruisvaarders" als kwade machten, de "eer" van moslims die overal ter wereld (Al-Baghdadi noemt ook veel islamitische landen[11]) zou worden geschonden, een ode aan nobel terrorisme en de oproep te vertrekken naar de Islamitische Staat. Maar het IS-blad Dabiq mobiliseert in alle drie de inmiddels verschenen nummers nadrukkelijk - uitvoerig bronnen en geleerden aanhalend - voor de naderende eindstrijd, die zal plaats vinden in "Sham" (de Levant): bij Dabiq[12] en elders in Syrië of nabijgelegen landen. Issa (Jezus) zal neerdalen en de dajjal doden, mogelijk bij Lod in Israël[13]. (Daar staat overigens al eeuwen een kerk annex moskee waar Sint-Joris, voor moslims Al-Khidr, wordt vereerd.) De verovering van Jeruzalem is op handen ("de Al-Aqsa ligt op een steenworp afstand"). Ware gelovigen verhuizen zo snel mogelijk naar het kalifaat dat IS heeft gesticht, een soort ark[14] van Noach en tevens heilstaat in wording. Wie de boot mist, gaat ten onder of wordt zonder pardon afgeslacht. De Mahdi betreedt het toneel. Op enig moment zal een "aangenaam briesje" van Allah de goede moslims meevoeren naar de hemel - wat doet denken aan de christelijke rapture (zie hieronder). De lappendeken van citaten geeft trouwens bepaald geen coherent beeld. De gebruikte hadiths zijn merendeels omstreden en er bestaan versies[15] van die op concrete punten verschillen. Maar dat mag de pret niet drukken. Terzijde: Al-Baghdadi heeft zijn volledige 'artiestennaam' zo opgebouwd, dat deze voldoet aan de vereisten voor de Mahdi, maar dit kan ook alleen zijn om te imponeren.

Opvallende autoriteiten in Dabiq zijn Taymiyyah[16], zijn leerling Ismaël Ibn Kathir en Abdullah Azzam. Taymiyyah verkondigde volgens de wikipedia de klassieke soennitische visie op de Mahdi.  Ibn Kathir (1301–1373) schreef fervent over de tekenen van de laatste dag. Azzam, auteur van het boek Van Kabul naar Jeruzalem (1989) en bewonderaar van Sayyid Qutb, zegt in zijn testament: "De verzen van Sorat At-Tauba, die de regels van de jihad tot aan de dag des oordeels verduidelijken, vullen mijn hart met pijn en verdriet, wanneer ik kijk naar mijn onvermogen en de afwezige bereidheid van de moslims te vechten voor de zaak van Allah. Ik ben er sterk van overtuigd dat na het bezitten van iman, het verdedigen van moslimland de belangrijkste verplichting is [...] en zoals sjeik Al-Islam Ibn Taymiyyah [...] heeft gezegd: 'Naast iman, is er niets dat dringender is dan het terroriseren van de agressieve vijand die de islam en het welzijn van de moslims vernietigt'." De sterk door Azzam[17] beïnvloedde Bin Laden beriep zich eveneens op Taymiyyah, al dan niet terecht. Zo ook de genoemde Al-Suri en een andere auteur die naast Al-Suri geldt als groot strateeg van de jihadistische versie van shock and awe[18], Abu Bakr Naji. Bin Laden, Al-Suri en Naji ontrieden echter sektarisch geweld tegen andere islamitische stromingen. IS lijkt een mix te zijn van het slechtste van de werelden van Taymiyyah, Kathir, Azzam, Al-Suri en Naji (al worden de laatste twee nooit genoemd). Azzam en Naji benadrukten het grote belang van werving via internet.

Jean-Pierre Filiu, universitair hoofddocent aan het Institut d'études politiques de Paris en auteur van Apocalypse in Islam (2011), schrijft op zijn blog over IS. "Het extreme geweld van het jihadistische monster is grotendeels te wijten aan de apocalyptische overtuigingen van veel van zijn rekruten." En de strijdgroep, aldus Filiu: "heeft nu dozijnen getuigenissen van buitenlandse vrijwilligers, waarbij ze hun angsten, maar ook hun opwinding tonen over het einde der tijden."
Ter 'relativering' voeg ik daaraan toe dat Al-Zawahiri al in de beginjaren van Al Qaida dreigde gebruik te zullen maken van nucleaire explosieven.
De gemiddelde jihadist hoeft overigens niet te worden gedreven door apocalyptische ideeën. Het is gevaarlijk genoeg als die leven in de top van de organisatie en bij een minderheid van fanatieke volgelingen.

Harde propaganda in Nederland 

De radicale internet-jihadisten van De Ware Religie brachten op 15 juni een "uitvoerig interview met Nederlandse Syriëgangers" [screenshot]. Hun woordvoerder zegt onder meer: "De jihad in Syrië werkt therapeutisch". En: "Wij weten ook uit de profetische overleveringen dat het centrum van de grote Armageddon, de derde wereldoorlog, in Syrië en de omringende landen zal plaatsvinden. De christenen en Joden zijn hier ook van overtuigd. De zionisten zijn zich al aan het voorbereiden. Het kan niet zo zijn dat wij moslims slapen. Wij zien de Arabische Lente als een voorteken van deze grote gebeurtenis. Met als piek de opstand in Syrië". Ook presenteerde men (2 juni) een video van de lezing "Het leger van Al Mahdi" [screenshot] door de Belg Abu Imran van Shariah4Belgium - IS-vlag in het decor, vroom gemurmelde bijval van het publiek. Uitvoerig dist Imran zijn versie op van een even bekende als omstreden hadith over een onoverwinnelijk leger met zwarte vlaggen uit Khorasan, dat het verschijnen van de Mahdi inluidt. Hij plaatst wereldgebeurtenissen vanaf 9/11 in het kader van de deze "authentieke overlevering", als door Mohammed voorziene en noodzakelijke stappen naar de laatste dag. Opmerkelijk is ook dat Imran eindigt met een vertelling - die afkomstig zou zijn van een met Osama Bin Ladens vader bevriende sjeik - dat Osama op zijn negende een spectaculaire droom had. Een wijze duider kwam tot de slotsom dat de kleine Bin Laden later de weg zou banen voor het leger van de Mahdi (hier het verhaaltje[19] op YouTube). En passant zegt Imran dat Mullah Omar, de talibanleider, in een audioboodschap van jaren terug zwoer: "Wij zullen strijden tegen heel de wereld" en "we zullen Amerika vernietigen". Imran belooft de volgende keer te spreken over het neerdalen van Issa (Jezus).

Eerder schreef ik uitgebreid over de Afghaanse Nederlander Maiwand al-Afghani, spreekbuis van terroristen en pion van de taliban (loper is net teveel eer). Hij zei in een inmiddels verwijderde video dat aanhangers van Al Qaida als "mujahideen" overal ter wereld vechten "tot de dag des oordeels" en dat moslims "met alle middelen, met alles wat ze tot hun beschikking hebben" moeten streven naar een wereldwijd kalifaat. De vlag die te zien is in veel Millatu Ibrahim-filmpjes met Maiwand, is identiek aan de door IS gebruikte[20]. Al-Afghani etaleerde de Khorasan-vertelling op Facebook, in een versie die eindigt met het doden van het varken (de Joden) en het breken van het kruis door Issa (Jezus als moslim die het christendom vernietigt) aan het einde der tijden. Hij plaatste op Facebook een stuk over Dag des Toorns van Al-Hawali: "The Fall of the Zionist State". Onlangs zette hij de hadith over de eindstrijd bij Dabiq online, waarmee het eerste nummer van Dabiq van IS opent. Ook verkondigde hij: "Stel dat de mujahideen van Al Qaida, Taliban, Al-Shabaab, ISIS, Jabhatul Nusra [...] aan de poorten van Europa zouden komen, hier leven miljoenen moslims, [...] dan zullen we hen allemaal met open armen ontvangen, sterker nog door een interne revolutie tegelijkertijd met [...] externe opening van deze landen, zal geheel het westen in een mum van tijd ingenomen worden en onderdeel van de islamitische staat worden, omdat de meerderheid van de ongelovige inwoners van deze landen niet militair getraind zijn [...] [en] omdat ze te bang en te laf zijn. Daarnaast vallen al hun technologie, wapentuig, atoomwapens, mooiste auto's, gebouwen, geld, mooiste vrouwen, vliegtuigen, alles als oorlogsbuit in onze handen, wat een mooie toekomstperspectief voor de moslim jeugd [...]". Behalve dat Al-Afghani auto's eerder noemt dan vrouwen, is het frappant dat ook Dabiq een leven van oorlogsbuit aanprijst, vrij van het "eerloze" werken voor ongelovigen. Criminelen[21], kom er maar in.

Mohammed Bouyeri schreef in de brief die hij op het lichaam van Theo van Gogh spietste: "Het is een feit dat de Nederlandse politiek gedomineerd wordt door vele Joden". Hij besteedt veel alinea's aan de dood en haalt uitvoerig de Koran aan over de verschrikkingen van het laatste oordeel[22].

De Amerikaanse prediker Jalal Ibn Saeed, naar eigen zeggen geboren in Afghanistan, wonend en werkend in Engeland, heeft zich toegelegd op necrofiele praatjes over sterven en de hel. Hij verkondigt ook de Khorasan-legende, moslims aansporend de strijd te steunen die de taliban zijn begonnen. Saeed: "Hun motto was "van Kabul naar Jeruzalem" (vergelijk het boek van Azzam). Zijn mentor Salim al-Amry (Verenigde Arabische Emiraten) getuigt vaak van het laatste oordeel. Volgens Al-Amry mag de kalief besluiten de vrouwen van verslagen tegenstanders als slavinnen cadeau te geven aan de zegevierende moslims. De praktijken van IS doen daaraan denken. Saeed was aanwezig op een zomerkamp van de Nederlandse Moslimbroederschap en gaf workshops in de Blauwe Moskee en de Rotterdamse 'dawa-kerk' van bekeerlingenclub OntdekIslam[23].
Ook prediker Abdur-Raheem Green houdt zijn publiek voor dat blijkens vele tekenen de laatste dag op handen is. Green sprak op het tweede Nationaal Islam Congres (2010) van Dar-al'Ilm - een Nederlands bruggenhoofd van de Saoedische sharia - en was uitgenodigd  (maar kwam uiteindelijk niet) door de belangenorganisatie WaaromIslam voor een optreden in het dawa-centrum aan de Middenweg in Rotterdam begin dit jaar.
Sjeik Haitham al-Haddad van de Britse Islamic Sharia Council, present op het eerste Nationaal Islam Congres (2009) en geliefde gast bij onder meer de Islamitische Studentenvereniging Amsterdam (ISA), sprak in 2012 in Londen op de bijeenkomst "The Final Hour" (apocalyptische poster zie helemaal onderaan, er werd geld ingezameld voor Syrië), met als thema dat "de doden, onderdrukking, oorlogen en het onrecht" waarvan de wereld is vervuld, tekenen zijn van de eindtijd. Afgaand op internet lijkt Al-Haddad trouwens verder niet bijzonder gericht op de eindtijd.
Op het Nationaal Islam Congres van 2012 predikte Saeed Rageah. Ook hij wrijft de angst voor de signs of the hour en de day of judgement er flink in. 
Een speciale vermelding verdient de eindtijd-fanaat Imran Hosein, predikend via een YouTube-kanaal met bijna 34.000 abonnees en auteur van het boek Jérusalem dans le Coran (2012): zijn versie van de Khorasan-hadith, het verslaan van de dajjal, en de stichting van de islamitische heilstaat. Hosein meent dat vijanden van de islam een aardbeving gaan veroorzaken onder de al-Aqsa-moskee op de Tempelberg, om de Joden in staat te stellen daar hun eigen tempel te herbouwen. Hij verkondigt dat IS het werk is van de CIA en Saoedi-Arabië. Maiwand al-Afghani loodst zijn volgers op Twitter en Facebook frequent naar video's van praatjes van Hosein.
Dit is maar een bloemlezing. Het aantal predikers over de eindtijd is onoverzienbaar groot, zeker als je daarbij telt de populistische lectuur over het onderwerp, waarvoor de Egyptenaar Said Ayyub een bijzonder schrille toon zette met zijn zwaar antisemitische boek De valse Messias (1986).

Aanslag in Boston

Er zijn aanwijzingen dat de Tsjetsjeense broers Dzokhar en Tamerlan Tsarnaev waren aangestoken door islamitische eindtijdgekte. Tamerlan linkte op zijn YouTube-pagina naar de video "The Emergence of Prophecy: The Black Flags From Khorasan" en was geabonneerd op het kanaal van The Merciful Servant (dat een tijdlang een jihadist als logo voerde), waarop opvallend veel filmpjes over de laatste dag stonden.
Een spreker in de video (5:05) beweert dat het volk dat vanuit Khorasan ten strijde trekt afstamt van de vroege Israëlieten, het "volk van Mozes". De onderliggende boodschap is dat de jihadistische moslims uit Khorasan een van de verloren stammen zijn van Israël en een onverbroken verbond met God hebben. Dit doet denken aan een leerstuk van de mormonen (zie hieronder).
De Amerikaanse onderzoeksjournalist Chip Berlet - die veel schreef over extreemrechts - is in deze materie gedoken. Zeer lezenswaard is zijn artikel "Why We Need to Understand the Apocalyptic Worldview of a Small Group of Radical Muslims" (2013)[24].
De meest gevreesde krijgsheer van IS, Omar al-Shishani[25], komt uit dezelfde regio als de broers Tsarnaev, zijn vader is een Georgische orthodoxe christen, zijn moeder een moslim van Tsjetsjeense komaf. IS heeft Poetin gedreigd Tsjetsjenië en de Kaukasus te zullen terugveroveren.

Iets over sjiieten

Het geloof in de verschijning van de Mahdi aan het einde der tijden staat in de sjia-islam centraler dan bij de soennieten. Bekend is dat president Ahmadinejad van Iran op een VN-bijeenkomst sprak over zijn geloof dat de Mahdi op komst was. Hezbollah interpreteerde successen in de oorlog met Israël in 2006 als tekenen van de komst van de Mahdi. Berucht is het Mahdi-Leger van Muqtada Al-Sadr in Irak. En neem een boek als Ahmadinejad en de komende wereldrevolutie van de Libanees Shadi Faqih met zijn uitgeverij Dar-al-'Ilm; opschrift: "Ahmadinejad is het hoofd van het leger van de Mahdi [...] het nucleaire programma is verbonden met de verschijning van imam Mahdi."
Het moet echter gezegd dat er bij alle - al dan niet te opwonden - vermoedens, geen bewijs is dat Ahmadinejad, laat staan 'Iran', met een atoombom het "kankergezwel" Israël wenst te verwijderen, mogelijk om het laatste oordeel in gang te zetten. Ruhollah Khomeini heeft ooit geschreven[26]: "Onze beweging is nog maar een tere plant. Ze heeft het bloed van martelaren nodig om uit te groeien tot een torenhoge boom."[27] En: "Ja, wij hebben een bevolking van 35 miljoen mensen, die allen smachten naar het martelaarschap". Verder: "Wie de jihad bestudeert, zal begrijpen, waarom de islam de hele wereld zal veroveren." Maar bij al zijn bloeddorstige retoriek en genadeloze toepassing van geweld - zoals kinderen de mijnenvelden van Irak insturen - keerde de nog altijd zeer vereerde ayatollah zich heftig tegen[28] militante activisten die de wereld in chaos en gruwelen wilden storten om de komst van de Mahdi te bespoedigen.
Voor de aardigheid vermeld ik nog even dat veel sjiieten geloven dat de Mahdi - door de eeuwen heen levend als 'verborgen imam' -  door Al-Khidr is vergezeld bij een belangrijke ontmoeting; de twee mythische gestalten lijken wel wat op elkaar.

Hamas en het laatste oordeel

Hamas, dat grosso modo weinig werk maakt van de eindtijd en met teveel - aanslagen op gewone burgers zijn ontoelaatbaar - begrip kan worden gezien als een verdedigbare vorm van lokale weerstand tegen een bezettingsmacht, heeft in zijn handvest nog steeds de hadith staan over het pas aanbreken van de dag des oordeels wanneer de moslims de joden hebben gedood. Ook IS verwijst naar deze hadith[29].
Afgelopen Gaza-oorlog vuurde Hamas onder meer Zilzal-raketten van Iran af op Israëlische burgerdoelen. Al-Zilzal is in de Koran (soera 99) de aardbeving die voorafgaat aan de dag des oordeels (Qiyamah).

Zachtere predikers

Zoals bekend hebben inmiddels veel gezaghebbende sjeiks en (andere) vertegenwoordigers van de politieke islam IS sterk veroordeeld[30]. Dat is mooi. Maar tegelijk verkondigen veel van hen al hun hele leven dat het kalifaat er zal komen, mogelijk uiteindelijk wereldwijd.
Yusuf Al-Qaradawi, geestelijk leider van de Moslimbroeders[31], schreef op zijn toenmalige vraagbaak islamonline.net, zich baserend op de Hadith, over de "verovering" van Constantinopel en Rome door de islam. Wel voegde hij eraan toe dat dit geweldloos zou gebeuren, door bekering en via de politiek.
De door veel met name Turkse moslims vereerde geestelijke Said Nursi geloofde sterk in de eindtijd, mogelijk het jaar 2129. Hij brengt de joden in verband met de dajjal op een manier die herinnert aan de Protocollen van de Wijzen van Zion. De populistische Turkse bestseller-auteur Harun Yahya (Adnan Okbar), een volgeling van Nursi, hamert onvermoeibaar de boodschap erin dat de laatste dag zich al aankondigt door allerlei tekenen. Yahya predikt echter beslist geen geweld (qua politiek is hij kemalist). Een fanatieke Nursi-adept in ons land is Ahmet Akgündüz, rector van de Islamitische Universiteit Rotterdam. In eerdere blogs heb ik hem hard aangevallen om zijn hardline sharia-exegese, maar hier moet te zijner gunste worden gezegd dat ook hij geen gewelddadige jihad propageert. Hij schreef in 2010: "Jihad as force can only be used under exceptional circumstances to protect Muslims from extreme religious persecution. The Messiah and the Imam Mahdi are the same person, and it is through his teachings, influence, his prayers and that of his followers that Islam will defeat the Anti-Christ or Dajjal in a period similar to the time it took for nascent Christianity to rise (300 years)"[32].
De organisatie Hizb ut-Tahrir, die trouwens in West-Europa op haar retour lijkt te zijn, streeft sinds haar oprichting naar een op den duur mondiaal kalifaat en promoot allang de Khorasan-hadith. Okay Pala, woordvoerder in Nederland, veroordeelde de democratie scherp - al stelt hij dat men in Nederland binnen de wet wil blijven. Hij citeerde een soera in de Koran volgens welke de moslims het "uitverkoren volk" zijn. De beweging distantieert zich van IS.
Tariq Ramadan ging in 2009 een zaal met studenten voor in een gebed voor de "overwinning" van "mujahideen" in onder meer Afghanistan, Soedan, Kasjmir en Tsjetsjenië - waar de taliban en soortgelijke extremisten op dat moment huishielden. Aanvulling februari 2015: Ramadan verspreidt de Iraanse propaganda gericht op een wereldwijde vereniging en mobilisatie van moslims tegen het voortbestaan van Israël, met Jeruzalem (Al Quds) als speerpunt. Einde aanvulling.
Hierboven noemde ik al het naar Nederland halen van extremisten, onder wie eindtijd-predikers.
Ik laat het bij deze kleine greep uit het veld. Het punt mag duidelijk zijn: veel islamitische organisaties en smaakmakers die geen gewelddadige jihad voeren, dragen wel bij aan een klimaat van wezenlijke onvrede - als moslim leef je in een fundamenteel verkeerd systeem, zelfs in menig islamitisch land - gekoppeld aan het geloof in een grandioze ontknoping van de geschiedenis - de eindtijd is al begonnen of gaat van start voor je het weet - waarbij de islam zal zegevieren. De joden zijn demonische samenzweerders die achter de schermen aan de touwtjes trekken van de orde waaronder de moslims moeten lijden. Is het dan vreemd dat heetgebakerde gelovigen hun geduld verliezen en het kwaad hardhandig bij de wortel willen aanpakken?[33]

Intermezzo: andere factoren dan apocalyptiek

Laat ik hier duidelijk stellen dat apocalyptiek niet de primaire oorzaak is van (religieus) geweld. Als ik dat geloofde, zou je me bijna mogen scharen onder de vele 'godsdienstgekkies' die met behulp van hun heilige teksten de geschiedenis duiden. Het is wel een factor die helaas aan belang wint[34a] en die volgens mij beslissend kan worden. Ik probeer er meer zicht op te bieden, niet op de laatste plaats opdat goedwillende moslims, christenen en joden een ingang kunnen vinden om een verergering tegen te gaan.
Enkele factoren die zeker op dit moment belangrijker zijn om het fenomeen IS te verklaren:
- het wereldwijd oprukkende salafisme[34b], gesponsord door met name Saoedi-Arabië;
- de diepgewortelde onmin tussen soenna en sjia; de nasleep van de oorlog tussen Irak en Iran; regionale intriges door Iran; 
- het ontstaan van Al Qaida (zou aparte analyse vergen);
- de gevolgen van de wrede oorlog van Rusland in Tsjetsjenië[34c];
- de erfenis van Westers kolonialisme in het Midden-Oosten; vele tientallen jaren van dictaturen in islamitische landen, vaak gesteund door datzelfde Westen;
- de onvoorziene effecten van de hulp van de VS aan de mujahideen in Afghanistan;
- de bezettingspolitiek van Israël, gesteund door de VS;
- de inval in Irak door de VS en UK in 2003, tegen het internationale recht en onder valse voorwendselen; de honderdduizenden doden, de chaos en woede nadien;
- in niet-islamitische landen op grote schaal toenemende minachtig van en haat tegen moslims en hun geloof.
Ik val Jocelyne Cesari bij in haar stelling dat sociaaleconomische achterstelling van moslims in het Westen niet de belangrijkste verklaring is voor de aantrekkingskracht van IS. Kijk maar naar de bekende gevallen van terroristen met een hoge opleiding of materieel in goeden doen. Eerder gaat het om een sentiment van vernedering en woede (het Westen dat het Midden-Oosten nog steeds naar believen manipuleert). Maar ik vind bepaald niet dat moslims in het Westen te weinig ruimte krijgen om hun godsdienst te beleven, wat Cesari lijkt te suggereren. Wel moeten de minachting en de haat ophouden en dienen moslims die zich als fatsoenlijke burgers gedragen, normaal te worden gerespecteerd.

Ook even tussendoor: Chip Berlet wordt serieus genomen als onderzoeker, maar sommigen vinden dat hij doet aan ties and links, een vorm van guilt by association, of zelfs neigt tot complottheorieën (de vormgeving van zijn sites kan zo'n indruk versterken). Dat zullen sommige lezers van mijn blog ook mij toedichten. Het zij zo: ik veroorloof me op deze plaats meer suggestiviteit dan ik in een verhaal in de reguliere pers zou doen. Wie de aandacht vestigt op een mogelijke dieptestructuur die nog weinigen is opgevallen, loopt per definitie het risico dat men denkt dat hij verbanden ziet die er niet zijn. Menige ontdekking is een tijdlang hypothetisch. Graag wijs ik nogmaals op de literatuurlijst onderaan, ik sta op de schouders van andere auteurs, onder wie gerenommeerde, en draag alleen wat steentjes bij - het ene meer solide dan het andere. En het klinkt misschien raar, maar ik hoop dat ik de invloed van apocalyptiek veel te hoog inschat.

Rechtse christenen

De apocalyptiek van de evangelicalen in de VS gaat terug op het zogeheten Dispensationalisme van John Nelson Darby (1800–1882) en de Plymouth Brethren-beweging, gepopulariseerd door Cyrus Scofield in zijn Scofield Reference Bible (1909). Een latere klassieker is The Late Planet Earth (1970) van Hal Lindsey.
De bekende evangelicalistische predikers Jerry Falwell (Moral Majority) en Pat Robertson (Christian Coalition) noemden 9/11 in 2001 een straf voor Amerika's zonden. De aanslag veroorzaakte een golf van apocalyptische speculatie in de christelijke wereld, wat weer de productie van dergelijke lectuur in islamitische landen aanjoeg. Het jaar ervoor had Safar al-Hawali zijn Dag des Toorns gepubliceerd als expliciet antwoord[7] op de christelijke apocalyptiek in de VS. Andere Amerikaanse doomsday-profeten zijn Tim LaHaye en Jerry Jenkins, coauteurs van de reeks Left Behind (1995-2007). Van de meer dan 65 miljoen (!) verkochte exemplaren, stonden verschillende titels in de top tien van bestsellers. Deel 7, The Indwelling, over de strijd van gelovigen tegen de antichrist - het "inwonende beest" - na de rapture - de vervoering, dat wil zeggen de plotse ten hemel opname van de vroomste christenen - was zelfs het best verkochte boek in het jaar 2000. Na eerdere B-films komt 3 oktober dit jaar de eerste Hollywood-verfilming uit van Left Behind, met Nicolas Cage (trailer; update: slechte pers). Een recent eindtijd-boek is Islam, The Cloak of  Antichrist (2011) van dominee Jack Smith.
Bij de Tempelberg in Jeruzalem staan twee christelijke tv-stations klaar om prompt verslag te doen van de wederkomst van Jezus. DayStar Television toont alvast 24/7 webcambeelden om de dorst naar de Verlosser te prikkelen. 

God in politics: back with a vengeance

Door onder meer demografische trends verliest christelijk rechts in Amerika al jaren aanhang en er is nogal eens gedacht dat zijn macht onomkeerbaar tanende was. Ook verminderde de populariteit van de mormoon Glenn Beck, met zijn ooit razend geliefde tv-shows vol verdraaide feiten en apocalyptische retoriek (tot en met een waarschuwing voor de Mahdi). Des te opmerkelijker is het dat extremisten uit deze en aanverwante hoek in een aantal staten juist meer reactionair christelijk beleid weten te voeren en ook de Republikeinen (GOP) in Washington zwaar beïnvloeden of zelfs aardig in hun greep krijgen. Senator en Tea Party-leider Ted Cruz werd vorig jaar gezalfd - volgens een geestverwant van zijn vader Rafael om een end-time transfer of wealth[35] te gaan regelen - door pastors die de bijbelse slavernij vergoelijken en oproepen tot een christelijke oorlog tegen de seculiere maatschappij. Rafael Cruz noemt speciaal de "oorlogsbuit" die de gezalfde koningen in de Bijbel aan de priesters geven om de "tempel" te onderhouden. De door Glenn Beck geadoreerde mormoonse auteur van eindtijd-romans Chris Stewart haalde twee jaar terug het Congres. Lees vooral dit artikel en dit. Christelijk rechts, waar nodig in camouflagepak, weigert voorlopig de geest te geven.

Romney en de Tempelberg

Steeds meer Republikeinen zouden graag zien dat Mitt Romney in 2016 weer meedoet aan de race om het Witte Huis. Voor de derde keer! En ondanks eerdere ladingen kritiek. Op dit moment gaat men er echter vanuit dat Romney het werkelijk meent dat hij zich geen kandidaat stelt. Then again: Hillary Clinton zegt nog steeds geen "ja". Misschien gaat Romney overstag bij sterk toenemende steun. Hoe dit ook zij, in 2012 bestond de mogelijkheid dat hij zou worden gekozen tot de machtigste man ter wereld.
Mormonen - "The Church of Jesus Christ of Latter-Day Saints" - geloven dat de mensheid in de "laatste dagen" van haar aardse bestaan zit. In een eindstrijd zal Jezus terugkeren en de antichrist verslaan. De mormoonse ideoloog Cleon Skousen stelt dat de founding fathers van Amerika nakomelingen zijn van de "verloren stammen van Israël" en dat de VS-grondwet daarom Gods werk is.
In 2008 liet Romney zich ontvallen in een radioshow, toen hij dacht dat de microfoon dicht stond: "The [mormoonse; K] church says that Christ appears on the Mount of Olives and splits the Mount of Olives and appears in Jerusalem. [...] And then over a thousand years, a millennium, the world is reigned at two places, Jerusalem and Missouri. [...] Cleon Skousen has a book called A Thousand Years[36], Christ appears, it's throughout the Bible, Christ appears in Jerusalem, splits the Mount of Olives to stop the war that's coming to kill all the Jews."
De mormoonse Romney onderschrijft kennelijk het geloofsartikel dat Jezus zal heersen vanuit Jeruzalem en Missouri; na de Armageddon volgt een utopisch millennium van vrede en welzijn. Maar het boek van Skousen had hij niet gelezen, zei hij in dezelfde uitzending.
Romney bezocht in 2012 de Klaagmuur. Hij koestert een religieuze band met Israël, omdat volgens zijn godsdienst daar de Joden zullen worden verzameld aan het einde der tijden. Een sympathiek trekje van de Mormonen is dat ze niet geloven wat in de Bijbel staat: dat de Joden ten slotte worden verdelgd[37a]. Ze zijn er vast van overtuigd dat de Tempel van Salomon zal worden herbouwd in Jeruzalem, wellicht op de Tempelberg[37b].
De inmiddels op afstand van zijn kerk staande Michael D. Moody vertelde in een interview: "We were taught that America is the Promised Land. The Mormons are the Chosen People." De historicus David L. Bigler zei over de mormonen dat hun theologie is gefundeerd op een uiteindelijke overname van de regering van de VS. Als dat klopt, zullen ze hard blijven proberen een president te leveren. Volgens een onderzoek in 2012 is de Mormoonse kerk de snelst groeiende religie in Amerika.

Bush, Blair en het beest

Om het Westen in 2003 rijp te maken voor een tweede inval in Irak, operatie Shock and Awe, liet George H.W. Bush valse bewijzen presenteren voor "massavernietigingswapens" van Saddam Hoessein. Zijn tekstschrijver kwam met de vondst axis of hatred ter aanduiding van Irak en Iran (en Noord-Korea). Dit beviel Bush, maar hij veranderde het in axis of evil. Onderminister John R. Bolton voegde er onder meer Syrië aan toe. Het kwaad dat massa's mensen wil vernietigen in de Levant: een waarlijk apocalyptisch beeld.
Bush voelde in 1999, bij Walker's Point wandelend in gesprek met tv-dominee Billy Graham: "Ik wil mijn hart aan Jezus Christus toevertrouwen." Hij ontving op de jaarlijkse National Day of Prayer leiders van christelijk rechts in het Witte Huis voor een gebedsdienst en is vaak biddend gefotografeerd. Berucht is zijn verklaring na 9/11 over de "oorlog tegen het terrorisme" als "kruistocht" - precies het woord dat Bin Laden al jaren gebruikte. Volgens Palestijnse getuigen zou hij in 2003 bij een Israëlisch-Palestijns overleg zijn optreden in Irak een "missie van God" hebben genoemd[38a].
Ook Tony Blair zou hebben gezegd dat het bombarderen en bezetten van Irak onderdeel was van een "christelijke strijd", schrijft althans zijn medewerker gedurende tientallen jaren John Burton. Blairs pr-man Alastair Campbell noteerde in zijn dagboek dat Blair "met God sprak" over Irak. Het gerucht dat hij met Bush samen zou hebben gebeden voorafgaand aan het besluit tot de inval, heeft Blair tenslotte ontkend.
Het beeld is duidelijk genoeg: twee wereldleiders ontketenden in het Midden-Oosten een heilige oorlog tegen het kwaad. Dat Saddam Hoessein mede een creatie was van Amerika zelf, werd buiten de vrome beschouwing gelaten. En de ironie van de geschiedenis wil dat de twee kruisvaarders het gat hebben geslagen waaruit het 'beest' IS tevoorschijn heeft kunnen kruipen[38b].

Trump en Bannon

Aanvulling november 2016: Historicus David Kaiser herinnert zich gesprekken die Stephen Bannon, de topadviseur van Donald Trump, met hem voerde in 2009 voor de documentaire Generation Zero over de financiële crisis. Bannon onderschreef de theorie van amateur-historici Neil Howe en William Strauss over een patroon van crises in de Amerikaanse geschiedenis. Volgens dat ritme zou er om en nabij 2010 een mega-oorlog uitbreken en Bannon wilde graag dat Kaiser dat beaamde (wat hij niet deed). Kaiser: "Apocalyptic rhetoric and apocalyptic thinking flourish during crisis periods. This represents perhaps the biggest danger of the Trump presidency, and one that will bear watching from all concerned citizens in the months and years ahead."[38c]
De zorgen van Kaiser krijgen extra reliëf doordat Bannon in 2014 sprak op een conferentie in het Vaticaan voor zeer rechtse katholieken. Hij zei daar: "And we're at the very beginning stages of a very brutal and bloody conflict, of which if the people in this room, the people in the church, do not bind together and really form what I feel is an aspect of the church militant, to really be able to not just stand with our beliefs, but to fight for our beliefs against this new barbarity that's starting, that will completely eradicate everything that we've been bequeathed over the last 2,000, 2,500 years." Einde aanvulling.

Aanvulling december 2016: Ook redacteur Jackson Diehl van The Washington Post is ongerust, getuige zijn stuk "Trump's coming war against Islam". Hij schrijft: 'The outlines of what might well be called the Trump crusade are easily located in the rhetoric of Stephen K. Bannon, Michael T. Flynn, Jeff Sessions and other Trump appointees. They describe a "long history of the Judeo-Christian West struggle against Islam," as Bannon put it, or "a world war against a messianic mass movement of evil people," as Flynn, the incoming national security adviser, has written.'
Michael Flynn, sprekend voor publiek in augustus, noemde "de" islam zelfs een "kwaadaardige kanker". Volgens de onderzoeker en schrijver John Feffer speelde Trump tijdens zijn campagne moedwillig in op onder rechtse christenen sterk levende apocalyptische ideeën. Sowieso maakte en maakt Trump voortdurend gebruik van de beproefde methode vijanden aan te wijzen om zijn achterban in een staat van opwinding en aanhankelijkheid te houden. Einde aanvulling.
Update april 2018: Trumps deze maand benoemde nieuwe veiligheidsadviseur John Bolton (zie ook hierboven) is eveneens een oorlogszuchtige islamhater. Einde update.

Aanvulling mei 2017: vicepresident Mike Pence zal spreken op een conferentie op 17-18 juli in Washington van Christians United for Israel (CUFI), een club van christelijke zionisten opgericht door eindtijdgek John Hagee, die heeft verklaard dat Hitler als "jager" door middel van de holocaust Gods wil uitvoerde. De liefde tussen Pence en CUFI gaat jaren terug; zo nam hij op kosten van deze groep rond kerstmis 2014 deel aan een negendaagse pelgrimage in Israël. Wijlen Jerry Falwell (zie hierboven) zat in het CUFI-bestuur; zijn zoon Jonathan is hem opgevolgd. Hagee heeft overigens de katholieke kerk de "antichrist" genoemd; ook dit schrikt de "evangelisch katholieke" Pence kennelijk niet af. Zie tevens noot[38c]. Einde aanvulling.

Aanvulling mei 2017: Op 22 mei bezocht Mike Huckabee, de vader van Trumps perssecretaris Sarah Huckabee Sanders, samen met 5000 messianistische kolonisten de Westoever. Hij ontmoette daar Yehuda Glick, die grote bekendheid verkreeg als voorvechter van de bouw van de Derde Tempel (zie hieronder) op de Tempelberg, nadat hij in 2014 een moordaanslag door een moslim overleefde. Glick heeft gewerkt voor The Temple Institute en is voorzitter van de Temple Mount Heritage Foundation, een apocalyptische onderneming die zich voordoet als een campagne voor het recht van Joden om te bidden op de Tempelberg. Hij heeft veel aanhang verworven onder Amerikaanse christelijke zionisten - zie bijvoorbeeld de tv-kanalen The Coming Apocalypse en In the Last Days. Einde aanvulling.

Aanvulling mei 2018: Veel rechtse christenen begroetten Trumps aankondiging (eind 2017) van de verplaatsing van de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem als passend bij de profetie van de eindtijd. Pastor Robert Jeffress juichte: "Het is Davids hoofdstad, de locatie van de Eerste en Tweede Tempel [...] Het is de plaats waar Jezus [...] is verrezen. Het is de plaats waar hij de aarde opnieuw zal betreden bij zijn wederkomst."Eerder verkondigde Jeffress dat er steeds meer duidelijke tekenen van de naderende eindtijd zijn. Joden gaan volgens hem overigens naar de hel.
Volgens een peiling van LifeWay in 2014 geloofde 47 procent van de Amerikanen - en 73 procent van de evangelicalen - dat gebeurtenissen in Israël deel zijn van de profetieën in de Openbaring van Johannes (zie ook hier). Wel lag dit percentage duidelijk lager bij jonge mensen.
Bij de opening van de ambassade op 14 mei 2018 mocht Jeffress, adviseur van Trump over godsdienstige zaken, er bidden zij aan zij met Zalman Wolowik, een ultra-orthodoxe rabbijn van Chabad (waarover meer hieronder). Op de Amerikaanse televisie stelde Jeffress dat de verhuizing van de ambassade bevestigt wat de Bijbel al drieduizend jaar zegt: dat Jeruzalem de hoofdstad is van Israël. Zijn collega-eindtijdgek John Hagee riep tot slot van de godsdienstige ceremonie in een gebed uit: "Jerusalem is waar de Messias zal komen en een koninkrijk vestigen dat nooit zal eindigen. We danken u, o Heer, voor president Trumps moed de wereld een waarheid te kennen te geven die 3000 jaar geleden is vastgesteld." In een Israëlische krant zei hij: "Op de laatste dagen zullen Jeruzalem en Israël het epicentrum zijn van alles dat staat te gebeuren".
Diana Butler Bass schrijft in een opiniestuk voor CNN: "I doubt that President Trump could explain dispensational pre-millennialism. I doubt he knows the term. But his evangelical supporters know it. Some of his advisers are probably whispering these prophecies in his ears."
Volgens Trumps nieuwe minister van Buitenlandze Zaken, Mike Pompeo, is de politiek een voordurende strijd, "totdat de wederkomst van jezus plaatsvindt" (zie ook hier). Einde aanvulling.

Aanvulling 2020: de conservatieve commentator Anne Applebaum schrijft in een essay over "collaborateurs" rond Trump: 'The three most important members of Trump's Cabinet Vice President Mike Pence, Secretary of State Mike Pompeo, and Attorney General William Barr are all profoundly shaped by Vichyite apocalyptic thinking. [...] a former member of the administration [...] told me that both Pence and Pompeo "have convinced themselves that they are in a biblical moment." All of the things they care about - outlawing abortion and same-sex marriage, and (though this is never said out loud) maintaining a white majority in America - are under threat. [...] They believe that "we are approaching the Rapture [...]." Barr, in a speech at Notre Dame, has also described his belief that "militant secularists" are destroying America, that "irreligion and secular values are being forced on people of faith." Whatever evil Trump does [...] at least he enables Barr, Pence, and Pompeo to save America from a far worse fate. If you are convinced we are living in the End Times, then anything the president does can be forgiven.' Einde aanvulling.

Aanvulling oktober 2022: Het spraakmakende fascistoïde Republikeinse congreslid Lauren Boebert oreerde op een bijeenkomst van haar partij in Knox (Tenessee): "I believe that... many of us in this room believe that we are in the last of the last days, and that's not a time to complain [...], but a time to rejoice. You get to be a part of ushering in the second coming of Jesus. Haar partijgenoot Tim Burchett had Boebert voor het traditionele Lincoln Day Dinner (dit jaar op 13 oktober) in Knox uitgenodigd. Hij oogste een daverend applaus omdat hij bij zijn werk in het Congres de Eindtijd-profetie tot leidraad heeft genomen. Einde aanvulling.

Aanvulling oktober 2022: De Amerikaanse eindtijdprediker Rick Wiles (een kleine jongen in dit veld, maar toch) verkondigde op 26 oktober dat Poetin, met zijn genocidale oorlog tegen Oekraïne, een door God gezalfde strijder tegen de antichrist is. Dit is des te opmerkelijker, omdat Poetin in een verfilmde aflevering van de Left Behind-serie juist fungeerde als de antichrist.
De historicus Thomas Lecaque, gespecialiseerd in "het verband tussen apocalyptische religie en politiek geweld", merkt op: "So the reason it's bad is not that that particular whack job - and he is such a whack job - matters, but what he's doing is laundering Russia's holy war rhetoric for an American audience, with all of the worst and most actively pro-Russian notes. [...] And that holy war rhetoric is PURE CULTURE WARS, lending sacral violence rhetoric and lens to the already existing anti-LGBTQIA+ violence. And that rhetoric comes from multiple venues with multiple lens, and it is perfectly suited to a whole host of mouthpieces. The Satanism angle appeals to QAnon. The aggressive homophobia appeals to conservative Christianity. The Anti-Pride parades and the rhetoric of toxic masculinity and conservative values? All over the far right with crossover appeal. It's a big call to violence, and it is worrisome. Not if it is just Rick Wiles, because TruNews [het krantje van Wiles; K] is fucking nutbag territory. But if it spreads further?" Vergelijk het slot van de paragraaf "Strijd tegen het duivelse Westen" hieronder. Einde aanvulling.

Aanvulling november 2024: Julian Borger bericht in The Guardian (13 november 2024): "Trump picks Pete Hegseth for defence secretary [...] [Hegseth] suggested that Jews could build a new temple on the sacred compound around al-Aqsa mosque in Jerusalem, known to Jews as the Temple Mount.
In dezelfde krant schrijft Jonathan Freedland: "[Hegseth is] covered in tattoos, including symbols favoured by the Christian nationalist far right, among them the slogan Deus Vult and the Jerusalem cross, which celebrates the medieval Crusades [...]"  
En Trump heeft als zijn ambassadeur in Jeruzalem uitgerekend Mike Huckabee (zie hierboven) voorgedragen. Einde aanvulling.

Nederlandse zieners en christofascisten

"En dan krijgt Syrië er tot overmaat van ramp ook nog van langs van fundamentalistische christelijke toekomstvoorspellers. Ze wijzen erop dat de Oudtestamentische profeet Jesaja de totale vernietiging van Damascus heeft aangezegd en psalm 83 heeft het volgens die christelijke profeten overduidelijk over een grote oorlog tussen moslims en niet-moslims, hoewel dat er met geen woord staat. Het is bij zowel Midden-Oosterse moslims als bij die geharde christelijke evangelicalen puur religieuze eschatologie, de jongste dag van Jeroen Bosch." Aldus Eildert Mulder in het artikel "Syrië als het einde der tijden" (februari dit jaar) in Trouw[39a].
Recentelijk nam sekteleider Heinrich van Geene, die zich de profeet Elia waant, een groepje volgelingen mee naar Israël om daar het einde der tijden te beleven. De zich 'joods-christelijke pastor' noemende Ben Kok, gelooft[39b] net als de voornoemde dominee Jack Smith, dat moslims de antichrist aanhangen en zullen worden vernietigd in een eindstrijd onder leiding van Christus, verschijnend in Israël - zoals zou zijn voorspeld in de Bijbel. Dit idee leeft behoorlijk onder fundamentalistische christenen in ons land. Zie bijvoorbeeld een site als Xandernieuws. Google geeft bijna 30.000 treffers op de combinatie ISIS Mahdi Bijbel Apocalyps.

"Breiviks opinies vertonen [...] opvallende parallellen met de opinies van contemporaine christelijke conservatieven in Nederland [...] lieden als Erik van Goor, Tom Zwitser[40a] en René Schmitt. Van Goor en Zwitser waren eerst hoofdredacteur van de radicale opiniewebsite Open Orthodoxie, deze website werd herdoopt tot Bitter Lemon, en vervolgens voor Catholica. Om beide heren hangt 'een zeer onfrisse geur van uitsluiting, nationalisme, verbale agressie en haat tegen iedereen die niet in hun wereldbeeld past', aldus de progressieve katholieke theologen Eric van den Berg, Frank Bosman en Peter van Zoest, die eind 2010 het uiterst orthodoxe Catholica vanwege 'foute' connecties van Van Goor in verband brachten met extreemrechts. [...] [Bitter Lemon] trok auteurs aan als Lucas Hartong, de latere PVV-Europarlementariër, en Jonathan van Tongeren, een conservatief ChristenUnie-lid die over veel zaken zijn conservatieve opinies laat schijnen. Van Tongeren betoogde[40b] onder andere dat Europa een strategische alliantie met het autoritaire Rusland van Poetin en Medvedev moet sluiten, om zich zo te weer te stellen tegen de islam.
[...] Volgens Van Goor sluit God een verbond met volken, naar analogie van zijn verbond met Israël. In Nederland heette dit verbond de Unie van Utrecht van 1579, in Zwitserland de Eidgenossenschaft en in het Zuiden van de Verenigde Staten de Confederation.
In de zuivere gemeenschap van dappere uitverkorenen die bang zijn om hun identiteit te verliezen is geen ruimte voor het andere, het vreemde, het vrouwelijke, het zwakke, de ergernis, het skandalon. Het conservatieve christendom lijkt zo alleen voor 'echte' mannen te zijn weggelegd."
Aldus de historicus Ewout Klei in Joop over de kwestie van het christelijke gehalte - ik denk zijdelings aan christofascisme - van het manifest van Anders Breivik. Klei benadrukt overigens dat hij mensen die niet tot geweld oproepen niet over een kam scheert met de Noorse terrorist.

Erik van Goor wil graag onderzoek naar de verhouding van "Theocratie, Apocalyps, wereldgeschiedenis en Evangelie". Een nummer van Catholica (april 2012) dat momenteel online staat, bevat een oubollige maar niet slecht geschreven polemiek van Dirk Smulders tegen sociale gelijkheid. Hij stelt dat de moderne historie geen "heilsgeschiedenis" meer is en: "De beschaving, onze beschaving, die eertijds de globe aan de voeten had, is aldus gedoemd uit te sterven."

Aanvulling maart 2015: Breivik mailde Van Goor en Zwitser zijn manifest, net als aan de zonder twijfel extreemrechtse Marcel Bas, die eveneens schreef voor Bitter Lemon. Ze beweerden niet te begrijpen hoe ze op zijn verzendlijst waren beland. Einde aanvulling.

Aanvulling 2020: De protestantse vastgoedondernemer Cor Verkade, een oliemannetje van FVD - ook zou hij Baudet hebben aangespoord de denktank Forum voor Democratie om te vormen tot een politieke partij -, gelooft heilig dat de eindtijd min of meer is begonnen. Bovendien ijvert hij voor de club Christenen voor Israël, die zich verbeeldt de komst van Jezus in de Joodse staat te helpen voorbereiden. Verkade schrijft: "de islam dient een afgod, de maangod, die zich aan het eind der tijden zal ontpoppen als de antichrist." "Wat mooi: er is een school gestart om Joodse priesters tempeldienst voor 3e tempel te leren", tweet Verkade in 2016. Het jaar erop tweet hij: "Moslims in Jeruzalem die ook buiten blijken te kunnen bidden (vreemde protestactie) bewijzen dat moskee op Tempelberg weggehaald kan worden!" Volgens hem is de Tempelberg gebouwd op de "plek vanwaar Messiaanse vrederijk bestuurd zal worden." Een wijzere christen reageert: "zou het dan niet beter zijn om, in plaats van geweld oproepend sloopwerk, geduldig te wachten tot de Messias komt?" Verkade tweet onverdroten in 2019: "Mijn collega-reisleider [...] wijst naar de poort waar Messias door zal treden bij Zijn terugkomst. Je ziet nog een glimp van de moskee die dan verdw-e/ij-nen (zal zijn)!!" "Joden en niet-joden horen het evangelie" wanneer Jezus verschijnt, aldus Verkade. Over het lot van de Joden die zich niet bekeren belooft de Bijbel weinig goeds, zoals al opgemerkt.
Trump noemt Verkade "de eigentijdse Kores". Volgens de Bijbel liet de Perzische koning Kores de Joodse tempel in Jeruzalem herbouwen. Kennelijk ziet Verkade Trump als een heerser die zijn macht zal aanwenden om de bouw van de Derde Tempel op de Tempelberg te bewerkstelligen (zie ook de "aanvulling mei 2018" hierboven).
Verkade heeft het door uitgeverij De Blauwe Tijger van Tom Zwitser uitgegeven blad Epoque persoonlijk overhandigd aan de Amerikaanse ambassadeur Pete Hoekstra.
Hoekstra is bevriend met Henk Jan Schothorst van de radicaal rechtse christelijke lobbygroep Transatlantic Christian Council (TCC), met als Amerikaanse poot het Center for Transatlantic Renewal (CTR) van de diplomaat Todd Huizinga, die net als Hoekstra Nederlandse wortels heeft. De CTR is partner van het Center for European Renewal (CER), medeopgericht door Andreas Kinneging[40c], bekend van de Edmund Burke Stichting, een kiemcel van de nieuw-(extreem)rechtse beweging in Nederland. De CDA'er Diederik Boomsma is penningmeester van de Burke Stichting en het CER. Kinneging loofde in een toespraak bij de opening van Blue Tiger Studio van Tom Zwitser de laatste als "onze Macher" en eindigde met: "Er is veel te doen, en geen seconde te verliezen. Vandaag, dames en heren, zijn we [sic] begonnen". Ook heeft Kinneging Epoque geprezen. Kinneging wordt algemeen waargenomen als een keurige conservatief, maar moet eerder worden gesitueerd in het (uiterst) radicaal-rechtse kamp.
De NCTV noemde in oktober 2020 De Blauwe Tijger in het "Dreigingsbeeld Terrorisme", waarin het gaat over jihadistische dreigingen, maar ook over polarisatie in de samenleving en radicalisering. De Blauwe Tijger is volgens de NCTV "een doorgeefluik van anti-overheidspropaganda, nepnieuws en complottheorieën".

Zie ook hier en hier en hier en hier over de toenadering tussen fanatieke radicaal-tot-extreemrechtse christenen, onder wie Verkade, Van Tongeren, Zwitser en Van Goor, en de partij van Thierry Baudet. Einde aanvulling.

Aanvulling 2021: "Vanaf de kansel in De Ontmoetingskerk in Middelburg schetste dominee Paul Visser [...] hoe internationale machten [volgens Visser volgens het plan van het World Economic Forum voor een 'Great Reset' na de coronapandemie] een nieuwe, 'griezelige' werkelijkheid optuigen, die gelovigen uitsluit. Hij vergelijkt die wereldorde met 'het beest', en suggereert dat deze ontwikkelingen voorspeld zijn in de Bijbel. [...] model en influencer [...] Doutzen Kroes, een van de Nederlandse coronasceptici, [...] [en] Thierry Baudet van Forum voor Democratie deelde[n] een link naar de preek [...] Vorig jaar viel in de Verenigde Staten ook al op dat de Qanon-complottheorie vol christelijke eindtijdnoties zat." Einde aanvulling

Extreemrechtsen

"De koppeling van een apocalyptische optiek aan het geloof in complottheorieën spoort aan tot agressieve confrontaties die het sociale weefsel van de democratie beschadigen. Apocalyptische agressie vindt plaats wanneer gedemoniseerde zondebokken doelwit worden als vijanden van de 'gemeenschappelijke waarden' en een confrontatie niet alleen wordt gezien als een politieke noodzaak maar ook als een heilige plicht[41a]. De samenleving wordt afgeschilderd als verdeeld in de krachten van het goede en de krachten van het kwaad." Zo typeert Chip Berlet treffend een bredere apocalyptiek dan een strikt religieuze. "Apocalyptisch" kan volgens de Van Dale ook betekenen: "catastrofaal, overweldigend". En dat is precies hoe Anders Breivik de samenzwering van "cultureel marxisten"[41d] en moslims ziet. Deze kwaadaardige kongsi zou overal in Europa de patriarchale waarden bijna onstuitbaar aan het vernietigen zijn. Als een neotempelier, compleet met Sint-Joriskruis, richtte hij een slachtpartij aan die doet denken aan het legendarische verhaal van moordende kruisvaarders, het bloed kniehoog in de straten van Jeruzalem. In zijn manifest valt de naam "Jeruzalem" maar liefst negentig keer.
The English Defence League, het Sint-Joriskruis voerend met het motto dat Breivik zichzelf later als medaille voor zijn moed zou opspelden, "In hoc signo vinces", had in de jaren voor "Utøya" met soms gewelddadige demonstraties bijgedragen aan een militante sfeer jegens de islam. Deze leuze zou volgens een legende de Romeinse keizer Constantijn, voor een veldslag, hebben gezien bij een kruis van licht boven de zon.

Eurabië of genocide

In Eurabia: The Euro-Arab Axis (2005) werkt de Joodse Bat Ye'Or de complottheorie uit dat Europese machthebbers, hand in hand met krachten uit de Arabische wereld, hebben besloten Europa te "islamiseren". Zeg maar de Protocollen van de wijzen van Mekka en Brussel. Breivik besteedt er veel aandacht aan in zijn manifest 2083: A European Declaration of Independence (2011, ruim 1500 pagina's).
Een andere held van Breivik, de Noorse pamflettist Fjordman, kreeg evenals Bat Ye'Or veel bijval in en buiten Europa, niet alleen van extreemrechts. Fjordman zinspeelde monomaan op de noodzaak van een burgeroorlog tegen moslims, al was hij zo snugger niet direct op te roepen tot geweld.
Nog meer geldt dit voor de populaire blog Gates of Vienna van de episcopaalse christen Bodissey. Geert Wilders plaatste er stukken en linkt er regelmatig naar. Scribent El-Inglès maakt er de geesten rijp voor aanslagen door doodseskaders op islamitische sleutelfiguren en zelfs voor genocide. Fjordman prees hem hierom. El-Inglès: "the law enforcement institutions of European countries faced with ever-larger Muslim populations are incapable [...] of adequately addressing the criminality of those populations [...] vigilante activity is likely to emerge in response. [...] The efficacy of non-lethal violence in persuading these people to behave themselves in a more civilized manner is likely to be close to be zero. This leaves vigilantes with only one obvious option, which is to kill off the people in question."
In ons land schroomde de arabist Hans Jansen niet, als een bijbelse onheilsprofeet, "rivieren van bloed"[42] te voorspellen in de strijd tegen de islam.
Een voorbeeld van demoniseren is de plaatsing van een afbeelding met het monster Voldemort (uit de Harry Potter-reeks) op de uiterst rechtse blog De Dagelijkse Standaard, boven een artikel van Fop Schipper over een historische veldslag tegen de islam[43a]. Schipper sympathiseert met de Identitairen, een neofascistische beweging in meerdere Europese landen. Websites van de Franse Identitairen linkten met stip naar enkele ultrarechtse katholieke clubs, Indignations en Le Salon Beige.
Van Wilders is de uitspraak: "Jeruzalem zit in ons bloed, in onze genen". Dat zei hij op een "Counterjihad"-treffen in Jeruzalem in 2008, waar hij aan tafel zat naast zijn vriend, de extreemrechtse Arieh Eldad. De kolonistenleider was destijds voorman van de partij Nationale Unie, gekant tegen een Palestijnse staat en strevend naar een Israël zonder Palestijnen. Wilders steunt zo'n in principe etnische zuivering: "Een migratie van Palestijnen naar de Arabische landen is logisch en wenselijk".  Zoals hij ook "tientallen miljoenen" moslims uit Europa wil laten vertrekken.

De nieuwe wereld van Ayn Rand

Op een vraag over Breiviks manifest zegt Hans Achterhuis: "Soms gebruikt hij filosofen op dezelfde manier als Hitler Nietzsche gebruikt in Mein Kampf. Nu kun je gaan zeggen dat Hitler en Breivik foute interpretaties geven, maar je kunt ook gaan beseffen dat dit iets zegt over die denkers. Neem Ayn Rand, van wie Breivik als enige twee boeken noemt, Atlas Shrugged en The Fountainhead. In De utopie van de vrije markt [2010] heb ik willen laten zien dat haar denken radicale, utopische, apocalyptische kanten heeft. Rand schrijft ook dat je in een gewelddadige strijd de oude wereld moet vernietigen, zodat je de nieuwe kunt opbouwen. Dat keert regelrecht terug in Breiviks manifest."
Atlas Shrugged (1957) behoort tot de invloedrijkste boeken in Amerika; uit een enquête in 1991 rolde het zelfs als het populairste boek na de Bijbel. Een kleine relativering is misschien dat de - slechte - verfilmingen tot nu toe zijn geflopt. De verkoop is gestegen sinds de economische crisis van 2008. Een Nederlandse vertaling verscheen in 2012, De kracht van Atlantis (het legendarische werelddeel met zowel utopische als apocalyptische connotaties). "De tijd is rijp voor de filosofie van het egoïsme van Ayn Rand", aldus een bespreking in Trouw.
Bij de Tea Party is Ayn Rand bijzonder geliefd. Net als een (verkeerd begrepen) citaat van Thomas Jefferson: "The tree of liberty must be refreshed from time to time with the blood of patriots and tyrants"; aangevuld met: "She's looking very thirsty lately!"[27] (illustratie zie hierboven).

Aanvulling januari 2024: Denk ook aan de extreemrechtse libertariër Javier Milei, de huidige president van Argentinië. Einde aanvulling.

Aanvulling november 2024: Zoe Williams schrijft in The Guardian (11 november 2024): "... the mind-map of the billionaire class: apocalypse fantasies and bunker futures; a fervent belief in their own, gene-level superiority; a hatred of any sovereignty higher than theirs; and an almost childlike lack of self-reflection, to the extent that you would call yourself an 'effective altruist' just by dint of having fictionalised enough net worth to potentially help others, while simultaneously planning for a future in which all the others have perished." Einde aanvulling.

Het spookbeeld van de Nieuwe Wereldorde

Aanvulling mei 2018: Al tijden waart met name in Amerika de apocalyptische complottheorie rond over de New World Order (NWO), aanvankelijk vooral onder militante tegenstanders van de federale regering en rechtse christenen gepreoccupeerd met het einde der tijden. De populaire, crazy extreemrechtse ophitser (en antisemiet) Alex Jones heeft het idee opgepikt en kracht bijgezet dat een ongrijpbare elite, met een 'globalistische' agenda, schimmige machinaties ten uitvoer brengt, waarvan gewone mensen op een gruwelijke manier het slachtoffer zullen worden. Donald Trump trad in 2015 op in een show van Jones en prees de demagoog: "Your reputation is amazing".
De uiterst rechtse conservatief John Laughland, een nauwe bondgenoot van Thierry Baudet (en van het Kremlin), rept van de "new world order" in een krankjorum opiniestuk (2005), waarin hij betoogt dat we getuige zijn van een geplande versmelting van kapitalisme en communisme. (Vergelijk de complottheorie van het "cultureel marxisme", aangehangen door Baudet c.s.) Laughland is volgens Baudet "een van de belangrijkste denkers van dit moment".
Ook Björn Höcke, kopstuk van de nagenoeg extreemrechtse vleugel van de AfD, riep - in een felicitatie aan Trump - het schrikbeeld op van een "neue Weltordnung". Op een demonstratie van de extreemrechtse club Pegida in Dresden op 14 mei 2018, oreerde hij dat de "nieuwe wereldorde" een "ware eindtijd-ideologie" is. "Een klein aantal duistere figuren [Dunkelmänner] op de achtergrond, die door eerzucht en [...] machtswellust worden verteerd", zouden werken aan "de ontbinding van staten, volkeren, culturen, zelfs de geslachten" in een "totalitaire dictatuur van kleine internationale kliekjes, multinationale ondernemingen en supranationale organisaties". Merk ook de klassiek-antisemitische subtekst op.
Binnen de AfD manifesteert zich de groep "Christen in der Alternative für Deutschland". Op 16 mei 2018 deelde men op Facebook een bericht waarin wordt gesteld dat "www" in Hebreeuwse letters numerologisch gelijk zou staan aan "666" (zoals bekend het "getal van het beest" in de Openbaring van Johannes). In 2013 vond een aan het extreemrechtse Compact-Magazin gelieerd congres plaats, waarvan de organisatoren stelden dat "Gender-Mainstreaming" tot het programma behoort van een "micro-micro-minderheid", die toch de "staatsideologie" zou bepalen, richting "nieuwe wereldorde". Höcke is goed bekend met de intrigant Jürgen Elsässer van Compact. Ook de Russische ideoloog Alexander Doegin (meer over hem hieronder) gaat op deze toer.

Overigens zijn er natuurlijk ook terechte zorgen over de grootscheepse vergaring van persoonlijke data via internet, in het bijzonder door Google, Facebook en Microsoft. Zo staat een denker als Yuval Noah Harari bepaald niet alleen met zijn kritiek op de buitensporige macht van de CEO's van megabedrijven. De besluiten over de koers van de mensheid, stelt hij, worden genomen door "een kleine, internationale kaste van zakenmensen, ondernemers en technici" met "enorme visies over de toekomst, over het overwinnen van de dood, het eeuwig leven, het samensmelten van mensen met computers". Ook zijn er zinnige vraagtekens te zetten bij de wijze waarop "genderdysforie" (optredend bij transgenders) zelfs kinderen onder de aandacht wordt gebracht; tot het inzetten van niet of nauwelijks terug te draaien hormonale en chirurgische ingrepen - al vóór de volwassenheid is bereikt - aan toe. Deze reële gronden voor ongerustheid vergroten helaas de kans dat pure complottheorieën terrein winnen.
Het transhumanisme[34a bis] valt trouwens te bezien als technosofische apocalyptiek, met de "singulariteit" als great tribulation en rapture inéén. Einde aanvulling.

Qanon-complottheorie

Aanvulling 2020: Volgens president Trump zijn aanhangers van de gevaarlijk oprukkende en antisemitisch getinte complottheorie Qanon "mensen die van hun land houden" en bovendien van hemzelf. Dit gaat om lieden die de rabiate waanzin propageren dat de zogenaamd linkse elite een pedofielennetwerk beheert en de aan het bloed van de misbruikte kinderen onttrokken stof "adrenochroom" nuttigt om speciale krachten te verkrijgen (een variant dus van het "bloedsprookje" over de Joden). Qanon-sektariërs - waartoe inmiddels ook Nederlandse tegenstanders van maatregelen tegen het coronavirus behoren, leider Willem Engel van de club Viruswaarheid wordt gesteund door FvD van Thierry Baudet - zien Trump als hun bijna bovennatuurlijke, heldhaftige leider, die dit kwaad zal overwinnen.
"Maar om dat te laten gebeuren, moet de democratie worden opgeschort en moeten vreselijk bloedvergieten en vergelding plaatsvinden. 'Nu komt de pijn', zoals schuimbekkende Qanoners het uitdrukken. Een bloedige zuivering is noodzakelijk. De demonen moeten worden uitgedreven. Alleen dan zal er Liefde en Eenheid zijn. Elke informatie [in de media] die anti-Trump is, wordt geplant door de 'liegende pers' [een favoriete Nazi-term ("Lügenpresse"); K]).
Het is een Eindtijd-doodscultus, zoals Isis, zoals het nazisme, zoals de Jim Jones-cultus. Het radicaliseert mensen en ruïneert hun leven via sociale media [...]". Dit schrijft Jules Evans in het belangrijke artikel "Nazi hippies: when the New Age and Far-Right overlap".
Inderdaad, neem een boek als "QAnon and the Battle of Armageddon: Destroying the New World Order and Taking the Millennial Kingdom by Force" (Redpill The World, 2019).
Vice-president Pence en andere invloedrijke figuren rond Trump bezochten in september 2020 een door Qanon-activisten georganiseerde bijeenkomst om geld op te halen voor Trumps verkiezingscampagne. Organisator Michael Borland toonde prominent verschillende "Q"-logo's op zijn Facebook-pagina, zoals een vlammende "Q" met een christelijk kruis in het midden. Hij heeft ook de eed van QAnon gedeeld, evenals de slogan "Where We Go One We Go All." Einde aanvulling.
Aanvulling 2021: "[After] Michael Flynn's shocking speech from the QAnon conference in Dallas [29-31 mei 2021] where he proclaimed that he wasn't a conspiracy theorist, while also claiming that Donald Trump won the 2020 election [...] Flynn was also [...] calling for a military coup in the United States to install their own leader in Donald Trump. 'I want to know why what happened in Myanmar can't happen here?' someone asked the audience as they cheered. 'No reason. I mean, it should happen,' said Flynn." Einde aanvulling.

Aanvulling september 2022: Trump omarmt steeds explicieter de tot geweld inspirerende QAnon-complotwaan. Zo plaatste hij op zijn Twitter-kloon TrueSocial een video vol QAnon-memes. Op campagnebijeenkomsten van Trump wees een deel van de toehoorders met de vinger omhoog - een gebruik onder Qanon-aanhangers en zoals bekend ook onder de islamistische terroristen van IS. Einde aanvulling.

Profetie van Baudets jeugdleider

Aanvulling juni 2019: Frederik Jansen, voorzitter van de jongerenbeweging van Thierry Baudet, speechte op het JFVD-congres op 8 juni 2019: "Wij gaan onze beschaving redden van de dreigende ondergang. Want wat hard lijkt voor sommigen, is noodzakelijk voor ons allemaal. [...] [We] hebben [...] doorzettingskracht nodig, discipline, overwinningsdrang, ja, zelfs overheersingsdrang. Zelfs toen Wodan ontdekte dat door zijn eigen schuld aan de bouwers van de hemelpoort de wereld te gronde zou gaan, zelfs toen riep hij de Asen bij elkaar. En zo staan wij hier ook verzameld voor dat laatste maar ook eerste gevecht. [...]".
Baudet applaudisseerde voor de speech van zijn medewerker.
Historicus Han van der Horst merkt alert op: "Freek Jansen doet het niet met zoveel woorden maar hij verwijst naar de Götterdämmerung [in de Edda: Ragnarök; K], de totale strijd aan het einde der tijden waaruit een nieuwe hemel en een nieuwe aarde tevoorschijn zullen komen."

In de Openbaring van Johannes wordt Christus aangeduid met: "Ik ben de Alfa en de Omega, de Eerste en de Laatste". Het militant-christelijke[43b] symbool "chi-ro" is soms gecombineerd met de letters "alfa" en "omega". Het teken fungeert als embleem van de begin 2019 opgerichte extreemrechtse katholieke Sint Michael Brigade (net als eerder van de moorddadige fascistische groepering Russkij Obraz, waarmee het Kremlin heeft samengewerkt). Civitas Christiana van de extremistische katholieke bekeerling Hugo Bos demonstreert met deze club en Bos werkte samen met Erik van Goor en Tom Zwitser (zie hierboven). Baudet sprak rond 2015 driemaal voor Civitas Christiana, de Nederlandse tak van het fascistoïde katholieke netwerk Tradition Family Property (TFP), dat wordt gesteund vanuit de zwaar antifeministische adel. Rond onder meer het referendum tegen het associatieverdrag met Oekraïne sloeg Baudet de handen ineen met Zwitser en Van Goor.

Hoewel Baudet zich een "cultuurchristen" noemt, zijn megalomane, eclectische religieuze hersenspinsels hem kennelijk niet vreemd[43c]. Zo beweerde hij in een gesproken column op de radio dat "de heilige maagd maria" "contact" met hem zocht in een kathedraal. In een toespraak in Den Haag Nieuwspoort orakelde hij: "Als het in de politiek gaat over koopkracht en dit en dat, dan is dat zo'n teken dat we in een eindtijd leven, dat we in een hele lage, ijzeren, aarde-tijd leven in plaats dat we in een tijd leven van dromers, van visionairen. Denk je nou echt dat Napoleon de hele dag bezig was met koopkrachtplaatjes?"
De hallucinante profetie van Baudets beleidsmedewerker Jansen komt duidelijk niet uit de lucht vallen.
Vergelijk: "Aan het einde der tijden zal de wolf de zon en de maan verslinden. Er zal een lange, koude en donkere winter plaatsvinden. Mensen zullen elkaar ongecontroleerd bevechten èn bevrijen. Het zal een tijd zijn van bijlen en zwaarden, van wind en wolven. De oude Grieken noemen het de tijd van ijzer." In: "Het einde der tijden, maar dan volgens het Ragnarök!" Voorts: "In Yoga and Hindu philosophy there are 4 time era's. Satya Yuga (the golden age), Treta Yuga (the silver age), Dvapara Yuga (the bronze era) and Kali Yuga (the iron era). We are now in Kali Yuga [...]. Kali Yuga [...] is the lowest of the 4 cycli, a proces of the universe." Een verband tussen Ragnarök en/of de Kali Yuga - letterlijk: Tijdperk van (de demon van) Strijd - en ijzer wordt overigens niet algemeen gelegd.
De esoterische fascist Alexander Doegin (zie ook het volgende hoofdstukje) heeft iets met de Kali-Yuga: "What we are against will unite us [...]. Therefore, we must create strategic alliances to overthrow the present order of things, of which the core could be described as human rights, anti-hierarchy, and political correctness - everything that is the face of the Beast, the anti-Christ or, in other terms, Kali-Yuga." Hij associeert dit tijdperk met het vrouwelijke (dat opnieuw door het mannelijke overheerst dient te worden, geheel conform het optreden van een aanrandcoach die het podium deelde met Jansen). Doegin: "Raskolnikov guesses absolutely correctly that the symbolic pole of evil is a perverted womanhood (Kali). That is that damned by religion loan capital, which equalizes the living with the lifeless and creates monsters."
Meer over de Kali Yuga en extreemrechts staat in bijlage 3.

Andere associatie: "The Endgame - Full White Genocide documentary" van de extreemrechtse antisemitische agitator Horus the Avenger (Timothy Gallaher Murdock). Horus voorziet een eindstrijd om de zogenaamde "witte genocide" - een racistische complottheorie uit de koker van neonazi's - op de blanke bevolking door middel van door de elite 'geplande massaimmigratie' af te wenden. Het Southern Poverty Law Center tweette op 10 juni 2019: "The falsehood of 'white genocide' is pervasive. This radical and racist idea is now the animating principle of many of our elected leadership and the guiding light of the current administration."

Frederik Jansen sprak overigens van "een moraal die ons opslokt in een internationale woekereconomie" (vergelijk het "loan capital" bij Doegin) - wat al dan niet bewust appelleert aan een klassieke antisemitische complottheorie. En door de maatschappij waartegen hij zich keert "clown world" te noemen, slaat deze prominente FVD'er, onder applaus van zijn baas, opnieuw een brug naar het extreemrechtse Alt-Right, waar Baudet - na ophef en voor de bühne - juist afstand van had genomen.
Al bij al lijkt hier sprake te zijn van een 'archetypische' machtsfantasie, zich meester makend van met name blanke protofascistische mannen die hun patriarchale privileges bedreigd zien en zinnen op het handhaven ervan met desnoods het grofste geweld. Einde aanvulling.

Aanvulling oktober 2020 In een Kamerdebat in het najaar zei Baudet over het klimaatbeleid, immigratie, de EU en de maatregelen tegen het coronavirus: "Het zijn deze vier grote elementen die onze economie diepgaand beïnvloeden. Het zijn de vier ruiters van de apocalyps" (Pointer, KRO NCRV, 14 oktober 2020, vanaf 9:19). Einde aanvulling.

Aanvulling januari 2022: "... latter-day Traditionalists [...] regard globalism and the seemingly chaotic circulation of money, goods, power, and peoples as tokens of a decadent secularism and a sign that collapse - and with it a turning of the ages - is near. That's how Steve Bannon sees it, at least. [...] What we are witnessing now, he claims, is the turning of this Dark Age - the Kali Yuga [...]" Einde aanvulling.

Russisch-orthodoxen

"De afgelopen jaren is een obscure, fascistische denker [...] opgeklommen tot souffleur van het Kremlin. Alexandr Doegin, die nazistische ideeën combineert met elementen uit de Russisch-Orthodoxe leer en die theses van de Nouvelle Droite koppelt aan Russisch-imperialistische vergezichten, is de eigentijdse ideoloog van Poetins Eurazianisme. De huidige[44] hoogleraar politicologie aan de Moskouse Staats Universiteit is als onofficiële spreekbuis van de macht niet uit de talkshows en de opiniefora weg te slaan. [...] Deskundigen wijzen erop dat bovenstaand wereldbeeld Poetin weliswaar ideologisch voortdrijft, maar dat diens Russische Renaissance vooral ook een vehikel is om Realpolitik te bedrijven[44bis], zoals nu in het conflict met het Westen en Oekraïne om de Krim. Principes zijn onder Russische machthebbers flexibel en ze dienen altijd ook om persoonlijke macht te bestendigen (en om vergaarde rijkdommen te kunnen behouden)." Dit schrijft Rusland-kenner Wierd Duk in TPO.
Hieraan kan worden toegevoegd dat Doegin een apocalyptische denker is. Zo stelt kenner van Europees extreemrechts Andreas Umland: "In Doegins apocalyptische wereldbeeld bestaat de wereldgeschiedenis uit een eeuwenoude confrontatie tussen de hiërarchisch georganiseerde 'Euraziatische' continentale machten en de liberale 'Atlantische' zeevarende mogendheden. Vandaag de dag [zijn dit] Rusland en de VS [...] [en hun] "laatste slag" nadert - opmerkelijk genoeg gebruikt Doegin het Duitse woord Endkampf, dat fascistische connotaties heeft, zonder een Russische vertaling." In zijn boek The Fourth Political Theory (Engelse editie 2012) orakelt Doegin over "de terugkeer van theologie" in zijn politieke visie: "postmoderniteit (globalisering, post-liberalisme en de post-industriële maatschappij) is makkelijk herkenbaar als 'het koninkrijk van de antichrist' (of zijn evenknie in andere religies - dajjal voor moslims, 'Erev Rav' voor de joden, 'Kali Yuga' voor de hindoes enzovoort). Dit is niet simpelweg een geschikte metafoor om de massa te mobiliseren, maar een religieus feit - het feit van de Apocalyps."

Kirill en de zelfvernietiging van het volk

De baas van de Russisch-orthodoxe kerk, Kirill, noemde vorig jaar het homohuwelijk "een  teken van de komende Apocalyps". Kirill: "En we moeten alles doen om de wetgeving in het Heilige Rusland nimmer de zonde te laten bekrachtigen, omdat dit zou betekenen dat het volk op weg is naar zelfvernietiging." Patriarch Kirill is gaan behoren tot Poetins inner circle.
Aanvulling 27 december: zie ook "Putin's Orthodox Jihad" van de - overigens weinig betrouwbare - John Schindler: "Putin's potent fusion of KGB values and Orthodoxy has been building for years, though few Westerners have noticed. [...] Just how seriously Putin took all this was his statement that Russia's 'spiritual shield' was as important to her security as her nuclear shield." Einde aanvulling.
Aanvulling 25 januari 2015: The New York Times: [...] "The influence of economists as a whole has completely vanished," Mr. Sonin said of the Kremlin. "The country is on a holy mission. It's at war with the United States, so why would you bother about the small battleground, the economy?" Einde aanvulling.
Aanvulling 2022: Meer over Kirill in de paragraaf "Strijd tegen het duivelse Westen". Einde aanvulling.

Radioactieve as

Men moet na kennisname[45] van Doegins 'eschatologische ecclesiologie', neergelegd in zijn boek Absoljoetnaja Rodina (1999), het ergste vrezen als zijn ideeën [update maart 2018: of die van Iljin, zie hieronder] in de Russische politiek vaste voet aan de grond krijgen en als in Amerika een voor eindtijdwaan vatbare, ultrarechtse republikeinse president aan de macht zou komen. Temeer omdat volgens Umland Doegin niet bijzonder extremistisch is in vergelijking met verschillende andere geslaagde figuren in zijn milieu. Ook Duk wijst op een voedingsbodem in het huidige Rusland voor een nog erger bewind dan dat van Poetin. Neem de populaire Russische tv-presentator Dmitri Kiseljov, die opschept dat zijn land "Amerika kan veranderen in radioactieve as" en die tot hysterische haat aanzet tegen de regering in de Oekraïne.

Ivan Iljin: elke dag is dag des oordeels

Aanvulling maart 2018: In het essay "Ivan Ilyin, Putin's Philosopher of Russian Fascism" stelt historicus Timothy Snyder: "And so the Russian, a philosopher, understood history as a disgrace. Nothing that had happened since creation was of significance. The world was a meaningless farrago of fragments. The more humans sought to understand it, the more sinful it became. Modern society, with its pluralism and its civil society, deepened the flaws of the world and kept God in his exile. God's one hope was that a righteous nation would follow a Leader into political totality, and thereby begin a repair of the world that might in turn redeem the divine. Because the unifying principle of the Word was the only good in the universe, any means that might bring about its return were justified.
Thus this Russian philosopher, whose name was Ivan Ilyin, came to imagine a Russian Christian fascism.
[...] In the last few years, Vladimir Putin has [...] used some of Ilyin's more specific ideas about geopolitics in his effort [to] translate the task of Russian politics from the pursuit of reform at home to the export of virtue abroad. By transforming international politics into a discussion of 'spiritual threats', Ilyin's works have helped Russian elites to portray the Ukraine, Europe, and the United States as existential dangers to Russia.
[...] [According to Ilyin:] [...] every day was judgment day, and that men would be judged for not killing God's enemies when they had the chance. In God's absence, Ilyin determined who those enemies were.
[...] Properly understood, love meant totality. [...] Christianity actually meant the call of the right-seeing philosopher to apply decisive violence in the name of love. [...] Thus theology becomes politics. [...] The fascist seizure of power, he wrote, was an 'act of salvation'. The fascist is the true redeemer [...]." Einde aanvulling.

Strijd tegen het duivelse Westen

[...] Aanvulling (5 maart 2022) uit Trouw: "Kirill, die de regeerperiode van Poetin eerder een 'wonder van God' heeft genoemd, is na de invasie van Oekraïne stil gebleven. Wel noemde hij de tegenstanders van Poetin afgelopen week 'krachten van het kwaad'.
Wie goed had geluisterd naar Poetin en de kerk, had dit kunnen zien aankomen, zegt de Russisch-orthodoxe geestelijke Cyril Hovorun, hoogleraar ecclesiologie en oecumene aan het University College Stockholm. Hij is geboren in Oekraïne, werkte als hoge geestelijke in de kerk en was adviseur van Kirill. 'Binnen de muren van de kerk zag ik hoe een religieus, nationalistisch narratief werd samengesteld.' [...] Het zat hem toen al niet lekker, zegt Hovorun. 'Ik wist - een onderbuikgevoel - dat dit gevaarlijke taal was, dat het een ramp zou worden. En ik heb geprobeerd te waarschuwen. [...] Het is een soort religieus populisme dat eigenlijk heel sterk lijkt op het gedachtegoed van IS en Al Qaeda. Wij hebben de enige ware religie, en de rest vertegenwoordigt het kwaad.'
[...] Volgens sociologe Kristina Stoeckl, van de Universiteit van Innsbruck, wordt de oorlog in Oekraïne voorgesteld 'alsof het een strijd was tussen het orthodoxe Oosten en homovriendelijk Europa [waar volgens Kirill het internet en de smartphone het pad effenen voor de antichrist; K], inclusief katholieken en West-Oekraïners'."
Om het in zekere zin nog erger te maken: Kirill[45b] handelt mogelijk minder uit religieuze overtuiging dan uit cynische machtwellust, waarbij (in beide gevallen) het doel de middelen letterlijk heiligt. Trouw: "Volgens Hovorun gelooft Kirill niet echt zelf in het verhaal, maar kwam het hem goed uit. 'Ik zie het zo: Poetin had behoefte aan een ideologie en de kerk heeft hem die aangeboden, verkocht, als een intellectueel product, in ruil voor geld en andere dingen op hun wensenlijstje'. [...] Sowieso behelst het religieus-nationalistische verhaal van het Kremlin en de kerk niet per se een diepgeworteld geloof. De meeste mensen in Rusland die zich orthodox noemen, geloven niet in God. Hovorun: 'Ze hebben een cultureel christendom ontworpen. De Wit-Russische dictator Loekasjenko bijvoorbeeld heeft zich herhaaldelijk een "orthodoxe atheïst" genoemd. Het gaat hen om een culturele identiteit. Dit maakt het verhaal ook geschikt voor Russische moslims [vergelijk andere dwarsverbanden hieronder en zie noot [45c]; K]. Ook de moorddadige Tsjetsjeense leider Ramzan Kadirov heeft zijn troepen gestuurd naar Oekraïne. [...] Hij en Poetin geloven [al dan niet oprecht religieus dus; K] in hetzelfde: een strijd tegen het duivelse Westen. En de satan moet in Oekraïne bevochten worden'."
Memo: in 2013 zei Poetin in een toespraak: "We kunnen zien hoe veel van de Euro-Atlantische landen [...] beleid implementeren dat grote gezinnen gelijkstelt aan partnerschappen van hetzelfde geslacht, geloof in God aan geloof in Satan." Einde aanvulling.

Aanvulling (6 maart 2022) uit Trouw: "Patriarch Kirill van de Russisch-orthodoxe kerk heeft zondag [6 maart; K] gepreekt over de oorlog in Oekraïne. Het gaat in dit conflict om meer dan politiek, zei hij: de redding van de mensheid staat op het spel.
[...] Sociologe Kristina Stoeckl, hoogleraar aan de Universiteit van Innsbruck en specialist in de relaties tussen kerk en staat in Rusland, is bekend met dit verhaal. Ze kent het uit radicale, extreemrechtse kringen in de Russisch-orthodoxe kerk. Voor hen was dit al een godsdienstoorlog van de orthodoxe kerk tegen het Westen [...]. Maar dit leek een marginaal geluid, zei Stoeckl [...].
[...] Op sociale media spraken enkele kenners van de Russisch-orthodoxe kerk al hun verbijstering uit over de preek van Kirill. Theoloog Regina Elsner van het Zentrum für Osteuropa- und internationale Studien in Berlijn noemde de preek 'zo verschrikkelijk dat ik er geen woorden voor heb'. Ze vat zijn woorden kort samen: 'Gay prides zijn de reden voor de oorlog. Dat is het'." Einde aanvulling.

Aanvulling (8 maart 2022) uit de Volkskrant: "In 2019 richtten bisschoppen in Kyiv de Oekraïens-orthodoxe kerk op. De oprichting kreeg goedkeuring van de patriarch Bartholomeus van Constantinopel. Daardoor ontstond er een nieuwe orthodoxe kerk met internationale erkenning die niet onder Moskou valt, maar onder Kyiv. Poetin sprak met afgrijzen over de nieuwe kerk. Hij zei in 2018 dat de kerkscheuring kan leiden tot 'bloedvergieten'." Einde aanvulling.

Aanvulling (8 maart 2022) uit The Guardian: "Now that Putin has twice raised the chilling proposition of nuclear weapons - referring to Russia as 'one of the most powerful nuclear states' and later ordering that nuclear forces be placed on 'special alert' - the global images of a trip wire to nuclear armageddon are disturbing our equanimity. [...]. In contemplating this I think there has been a missing dimension in naming Putin's messianic and religious pretensions.
[...] In our meeting with Putin, he said that he was insistent that young Russians start going back to church. He wore a cross around his neck and I later learned he had been secretly baptised by his mother as his father was an atheist.
[...] In 988 Vladimir king of the Rus was the first Christian convert. In Kyiv he summoned the whole city to the banks of the Dnieper River for a mass baptism. Holy Mother Russia was born. In 2019 the Ukrainian church broke with the Russian church and declared its independence. But Putin and the Russian church will not accept this because it is the site of the imagined mother church for all the Rus.
[...] [Putin] reportedly said in a speech in 2013: 'We see many of the Euro-Atlantic countries are actually rejecting their roots, including the Christian values that constitute the basis of western civilisation. They are denying the moral principles and all traditional identities: national, cultural, religious and even sexual.' Kyiv must be taken, in his mind, to preserve the Christian battle. And there may be many Christians in the west who agree with some of his sentiments. [...] [But] this is a power vision threaded through with nationalistic Christian theology. And evil is the right word when a leader uses religion to justify in God's name invasion, violence and annihilation." Einde aanvulling.

Aanvulling (13 maart 2022) uit De Groene Amsterdammer: "[De denker Lev Goemiljov] geloofde dat Russen een superieure kracht bezaten die hij bestempelde als 'passionarnost', een innerlijke drijfveer en dadendrang die zou ontbreken in het Westen. Goemiljov was een pleitbezorger van een zogenaamde 'Euraziatische' beschaving die zich uitstrekt over twee continenten, met Rusland als kloppend hart. [Ziehier het utopische ideaal versus het decadente kwaad; K]
Goemiljovs geloof in een grote Euraziatische beschaving [...] werd in de jaren negentig omarmd door Russische extreem-rechtse denkers, in het bijzonder door Alexander Doegin, auteur, ideoloog en oprichter van een Russische politieke partij die opriep tot 'fascisme, grenzeloos en rood'. [...] Doegin heeft altijd ontkend het oor van het Kremlin te hebben, maar hij is regelmatig gesignaleerd in het gezelschap van Ruslands invloedrijke financiers die in verband zijn gebracht met de Russische militaire inmenging in Oekraïne. Hij is oprichter van de Izborsk-club [zie daarover mijn blog van augustus 2014; K], een extreem-rechtse denktank die Russisch imperialisme bepleit en waar verschillende Poetin-adviseurs lid van zijn.
[...] Met zijn religieuze insteek was een denker als Iljin niet welkom in communistisch Rusland. Hij werd uitgezet in 1922. Aan zijn verbanning hield Iljin de overtuiging over dat de machtsovername door de communisten het onvermijdelijke gevolg was van de spirituele en politieke zwakte van zijn land. Ook was Iljin een antisemiet die meende dat Rusland het slachtoffer was geworden van een 'judeobolsjewistisch complot'. [En daar is het geloof in een periode van verval door toedoen van het kwaad; K] [...] Iljin komt in zijn geschriften steeds uit op geweld als een daad van zuivering. 'Mijn gebed is als een zwaard, en mijn zwaard is als een gebed', was een motto dat hij formuleerde in 1927. Deze verwoording - die dicht in de buurt komt van een orthodoxe variant op de jihad - is niet enkel een echo uit het verleden. 'Ik blijf Iljin lezen, ik heb zijn boeken op mijn plank staan', sprak Poetin toen hem afgelopen zomer tijdens een conferentie werd gevraagd welke denkers voor hem leidend waren.
[...] het Kremlin [is] een kruistocht [...] begonnen, letterlijk, met orthodoxe kruizen op de tanks, priesters in Moskou die de strijd aanmoedigen en de overtuiging dat heilige grond terugveroverd moet worden. Dit maakt het potentieel voor Russische (zelf)destructie oneindig - de kruisvaarder kent geen compromis en is bereid te sneuvelen in zijn strijd." Einde aanvulling.

Aanvulling 8 april 2022: Wat is dat toch met Rusland en de apocalyps, vraagt Beatrice de Graaf zich af. Waarom heeft Poetin het er zo vaak over? [...]
[Poetin sprak in 2018 over de] 9M370 Boerevestnik, een nucleair aangedreven kruisvluchtwapen dat een kernwapen kan transporteren. "Het is een apocalyptisch wapen" [...]
Dimitri Adamsky probeerde in 2019 de wereld al wakker te schudden in zijn boek Russian nuclear orthodoxy. Religion, politics and strategy (Stanford). Volgens Adamsky sloot Poetin een bondgenootschap met de orthodoxe kerk om land en samenleving via het nucleair-militair-orthodoxe complex een nieuwe geest van grootsheid in te blazen. Het leger bestelt iconen, laat kerken bouwen en plaatst kruistekens op raketbases, en priesters bezingen de 'goddelijke predestinatie van het Russische nucleaire project' [...]
Dat je juist in verdrukking aan de kant van het Goede strijd. En dat tegen het Kwade alle wapenen geoorloofd zijn. Totale overgave, totale oorlog, en in de totale ondergang - de loutering. Zoals Poetin het zelf zei in 2018: "De agressors worden vernietigd, ze hebben niet eens tijd zich te bekeren, wij zijn de martelaars, en gaan naar de hemel." Einde aanvulling. Aanvulling 1 mei 2022: Dat laatste 'argument' werd op de Russische tv onlangs doodleuk herhaald door de invloedrijke talkshowhost annex bondgenoot van Poetin, Vladimir Solovjov, die ter zake instemde met een andere studiogast, Margarita Simonjan, het hoofd van de internationale Russische agitpropzender RT. Opnieuw een treffende overeenkomst met islamistische jihadisten. Zie ook het hoofdstuk "Militarisme en terrorisme" in een latere blog van mijn hand, met name de paragraaf "Actuele doodsdrift". Einde aanvulling.

Aanvulling 25 april 2022: In een handboek voor Russische officieren, buitgemaakt door het Oekraïense leger, staat: "Het Russische leger is het laatste bastion tegen de satanische nieuwe wereldorde". Volgens Christov Grozev van onderzoekscollectief Bellincat lijkt dit een authentiek document te zijn. Einde aanvulling.

Aanvulling 6 mei 2022: Uit een filmpje van de Russisch-orthodoxe kerk (17 april 2022): "Het is een oorlog van goed tegen kwaad! De Russische soldaat is tegenwoordig een strijder van het licht die vecht voor het behoud van de orthodoxie en Rusland. Hij is een strijder van het hemelse leger! Vandaag vechten helse troepen in Oekraïne tegen de orthodoxe en Russische soldaten. Er zijn gevallen bekend van openlijk satanisme in de gelederen van de Oekraïense strijdkrachten."
De Duitse journalist Oliver Hinz merkt op: "De synodale afdeling van het Patriarchaat van Moskou wil de propagandavideo gebruiken om militaire aalmoezeniers te rekruteren om samen te werken met de strijdkrachten ter ondersteuning van de 'speciale operatie' in Oekraïne. Er zijn dringend meer militaire kapelaans nodig." Einde aanvulling.

Aanvulling september 2022: Kort nadat Poetin op 21 september 2022 een militaire mobilisatie had afgekondigd om zijn monsterlijke oorlog tegen Oekraïne te escaleren, sprak Kirill - zijn stem leek uit een spelonk van de hel te komen, zo ijzig en intimiderend klonk hij - de volgende woorden: "Ga dapper je militaire plicht vervullen. En onthoud dat als je sterft voor je land, je bij God zult zijn in zijn koninkrijk, glorie en eeuwig leven." Wat wederom doet denken aan het islamistische terrorisme van IS. Einde aanvulling.

Aanvulling oktober 2022: De Russische Veiligheidsraad eist inmiddels de "desatanisering" van Oekraïne, waar volgens dit orgaan honderden duivelse sekten de dienst zouden uitmaken. De beruchte Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov spreekt van een oorlog "tussen orthodoxen, moslims [die strijden samen met de orthodoxen; K] en satanisten". De Russische moefti Talgat Tadzhuddin (zie ook de paragraaf "Poetin en Lazar" hieronder) roept zijn islamitische landgenoten op mee te vechten in wat hij heeft bestempeld tot een "heilige oorlog" (jihad).
In juli 2022 schreef de journalist Adam Taylor: "Putin’s vague allusions [in een toespraak op 17 juni 2022; K] to a golden billion over recent months obscure a far more conspiratorial history. The phrase comes from an apocalyptic book published in 1990, just as the Soviet era came to a crashing halt. [...] Tsikunov described an end-times conspiracy against Russia, with the wealthy Western elite realizing that ecological change and global disaster would see further competition for world resources, ultimately rendering the world uninhabitable for all but a billion of them. This elite realize Russia, with its natural resources, immense mass and northern location, needs to be brought under their control by any means necessary for their own survival." Einde aanvulling.

Aanvulling 6 april 2024: "In een traktaat [van de Russisch-Orthodoxe Kerk, al eeuwenlang een oer-conservatieve staatskerk die in de communistische periode bevolkt werd door KGB’ers in priestergewaad] wordt Poetins Speciale Militaire Operatie bewierookt als een Heilige Oorlog tegen alles wat niet Russisch riekt. [...] De kerk roept een kruistocht uit tegen het westerse 'satanisme' [en eist een fundamentalistische wedergeboorte van de natie]", bericht Laura Starink in NRC.

Dwarsverbanden

Op 31 mei vierden in het Weense Stadtpalais des Fürsten Liechtenstein extreemrechtse gangmakers uit Europa en Rusland feest en gaven ze lezingen. De FPÖ, Front National en de Bulgaarse partij Ataka deden mee. Doegin was eregast op deze zo strikt mogelijk geheim gehouden herdenking van het Weens Congres van 1814-1815. Men sprak in de sjieke entourage, verzorgd door de Russische oligarch Konstantin Malofeev, onder meer over de "satanische" homo-lobby in Europa. De verwijzing naar satan haakte misschien in op Kirills uitspraak over de nakende Apocalyps, waarin de antichrist - immers een gedaante van de duivel - een tijdlang op aarde zal regeren.
Malofeev bevordert als "filantroop" een toenadering tussen Russisch-orthodoxen in zijn land en christelijke fundamentalisten in de VS, onder meer als sponsor van het Amerikaanse World Congress of Families (WCF, Illinois), dat zich met name keert tegen gelijke rechten voor homoseksuelen. De baas van de homo's hatende National Organization for Marriage - waar enge christelijke sekten als Opus Dei omheen klonteren - nam vorig jaar deel aan een conferentie van Malofeev in Rusland; diverse andere connecties zijn in kaart gebracht, onder wie Vladimir Jakoenin, de schatrijk geworden, machtige baas van de Russische spoorwegen en een oude getrouwe van president Poetin.
Een andere eregast op de conferentie in Wenen was de gelauwerde schilder Ilja Glasunov. In 1990 kwastte hij de bombastische voorstelling Het grote experiment, dat cryptisch maar onmiskenbaar refereert[46] aan de Protocollen van de wijzen van Zion. Centraal in een groot pentagram - volgens Glasunov een kabbalistisch symbool van het kwaad - figureert de kop van Karl Marx, voor zijn mond een kleiner pentagram bezet met kabbalistische, alchemistische en astrologische tekens: "het zegel van de antichrist". De kunstenaar ontleende dit laatste motief aan het boek "Nabij is de komst van de antichrist en het rijk van het kwaad op aarde" (1911) van de Russisch-orthodoxe Jodenhater en apocalyptische auteur Serge Nilus - gepubliceerd door het Klooster van de Heilige Drie-eenheid, het belangrijkste van Rusland en het geestelijk hart van de Russisch-orthodoxe kerk.

In Boedapest zal 3-4 oktober het congres "The Future of Europe; perspectives on geopolitics, identity and nationalism" plaatsvinden[47] van Europese Identitairen, Nouvelle Droite, Jobbik en Amerikaanse racisten, georganiseerd door Richard Spencer (The National Policy Institute). De eerstgenoemde spreker is Doegin. Spreker Márton Gyöngyösi van de virulent antisemitische Jobbik kwam in het nieuws omdat hij een lijst wilde van Joden die een nationaal veiligheidsrisico zouden vormen. De Identitairen worden vertegenwoordigd door Markus Willinger (Oostenrijk) en Philippe Vardon (Frankrijk). Ook van de partij is Jared Taylor (American Renaissance) - die door Filip Dewinter van Vlaams Belang een "vriend" is genoemd en naast Dewinter in 2012 te gast was op een bijeenkomst van de Franse Identitairen in Parijs. Stukjes tikkende sympathisanten van de Identitairen in ons land zijn Joost Niemöller, Bottehund en voornoemde Fop Schipper.

De Franse extreemrechtse en antisemitische activist Alain Soral, die samenwerkt met de cabaretier Dieudonné - in hun netwerk[48] zitten zowel islamisten als katholieke fascisten en een lid van de joodse antizionistische Neturei Karta - schreef het voorwoord van The Fourth Political Theory van Doegin. Soral is ook een promotor van voornoemde Imran Hosein: onder veel meer staat diens eindtijd-boek over de ontknoping van de menselijke geschiedenis in Jeruzalem op zijn website, waar ook Doegin royaal aandacht krijgt.

Hosein mag zich ook verheugen in de warme belangstelling van Doegin. De Russische goeroe plaatste maart dit jaar op Facebook een tekst van Hosein aan de Krim-Tataren: "De bolsjewistische revolutie van 1917, die het communisme bracht en de meedogenloze Sovjet-Unie (USSR), werd gepland en voltrokken door Russische zionistische Joden die Gog en Magog toebehoorden." Hosein stelt dat volgens een hadith moslims een alliantie zullen aangaan met Rusland. Hier een video van een ellenlange discussie met onder anderen Doegin en Hosein in juli 2013 op de Lomonosov Staats Universiteit in Moskou.
Hosein zelf noemt, naast Soral, Doegin als een van de geïnteresseerden in zijn "eschatologische" visie.

Aanvulling november 2014: In het counterjihad-netwerk figureren lieden die zijn aangestoken door eindtijdgekte: Nidra Poller, Martin Mawyer, Paul Ray (medeoprichter English Defence League), misschien Ned May (Gates of Vienna) en in zekere zin journalist en propagandist Mark Steyn.[49]
Aanvulling december 2015: Steyn stelt in zijn boek America Alone. The End of the World As We Know It (2006) - aanbevolen door George W. Bush! -"If you were one of those 'redneck Christian fundamentalists' the media are always warning about apropos America, you might think the Continent's in for what looks awfully like the Four Horsemen of the Eupocalypse - although in tribute to Euro-perversity they're showing up in reverse order: Death - the demise of European races too self-absorbed to breed; Famine - the end of the lavishly funded statist good times; War - the decline into bloody civil unrest that these economic and demographic factors will bring; and Conquest - the recolonization of Europe by Islam. Happily, most Europeans are far to 'rational' and 'enlightened' and 'post-Christian' to believe in such outmoded notions as apocalyptic equestrians. Nonetheless, in some barely articulated way, many of them understand that their continent is dying, and it's only a question of whether it goes peacefully or through convulsions of violence."
En passant betoont Steyn zich dus een racist. Merk verder het sarcasme op van zijn kwalificatie van Europeanen als zijnde te rationeel om te geloven in religieuze apocalyptische beelden. Dat hij in elk geval iets heeft met het eindstrijd-idee en een van de gangmakers is van apocalyptiek in bredere zin, blijkt ook uit de titel van een ander boek van zijn hand: After America: Get Ready for Armageddon (2011). Einde aanvulling.

Aanvulling december 2017: Douglas Murray propageert een variant van de apocalyptische "witte genocide"-meme van neonazi's: "Massa-immigratie - de vervanging van grote delen van de Europese bevolking door andere volkeren - is een manier waarop dit nieuwe narratief kan worden verbeeld [...]".  Murray sprak op een van de eerste bijeenkomsten (2006) van 'counterjihadisten' rond complotgek Bat Ye'or. Ook sprak daar de door Murray bewonderde beroepshitser Robert Spencer. En natuurlijk was spin in het web Paul Belien erbij. Spencer, Bat Ye'Or en Murray droegen bij aan een bundel met de veelzeggende titel Eindstrijd (2009) - uitgegeven door René van Praag, een andere nijvere stoker. Einde aanvulling.

Ron Paul, de vader van de mogelijke presidentskandidaat in 2016 Rand Paul, prees in 1990 en 1994 de white supremacist Jared Taylor en zijn eugenetica-orgaan American Renaissance. Dat was niet de enige vrijage van de oudere Paul met neonazi-types. Helaas lijkt Rand een aardje naar zijn vaartje te hebben, want hij heeft als medewerker ingehuurd Jack Hunter - die tot zijn nek in het racistische vaarwater van onder anderen Richard Spencer zat.

In 2010 ontmoette onderminister Ayoob Kara van Likoed FPÖ-leider Heinz-Christian Strache in Wenen. Zoals bekend lopen er al jaren contacten tussen extreemrechtse Israëlische Joden en Europese extreemrechtsen, onder wie Geert Wilders.

Aanvulling mei 2017: Voorvechter van de Derde Tempel Yehuda Glick nam deel aan een conferentie tegen terrorisme in Istanboel omstreeks 2 juli 2015, waar hij naar eigen zeggen "de" (maar het ging hooguit om een) "moefti van Istanboel" ontmoette (Ideen Hyman van de Dolmabahçe-moskee) en optrad in de tv-show van de hierboven genoemde Adnan Okbar. Einde aanvulling.

Aanvulling mei 2017: Mike Pence, de vicepresident van de VS, ontmoette op 11 mei 2017 naast Franklin Graham, een bondgenoot van Poetin en Kirill, de orthodoxe hiërarch Metropolitan Hilarion (Alvejev) van Volokamsk op de bijeenkomst World Summit in Defense of Persecuted Christians in Washington. Einde aanvulling.

Gábor Vona, sinds 2006 de leider van de extreemrechts Hongaarse partij Jobbik, zou meermaals hebben gesteld (zie ook hier): "Islam is de laatste  hoop in de duisternis van globalisering en liberalisme." Ook zou hij hebben gezegd dat de islam invloed heeft op zijn persoonlijk leven.

Als curiositeit vermeld ik nog de survivalist en libertarische activist Piero San Giorgio (Sint-Joris [sic] is een alias voor zijn echte achternaam, Falotti). Hij interviewde uitgebreid Imran Hosein over de eindtijd (video). Het is moeiteloos vast te stellen dat San Giorgio verder goede maatjes is met Alain Soral en Richard Spencer. Ook is hij een bewonderaar van Ron Paul.

Tweevoudige breuklijn

Aan bovenstaande contacten kan je aflezen dat een deel van de breuklijn die op een apocalyptische aardbeving kan uitlopen, de tegenstelling is tussen protectionistische racisten en neoliberale kosmopolieten. Een ander deel betreft uiteraard militant islamisme versus het Westen en Israël.
In zijn totaliteit kan je de mondiaal oplopende krijgskoorts karakteriseren als een symptoom van de aftakeling van de patriarchale orde, waarvan de bestaansvoorwaarden[50] langzaam maar zeker verdwijnen en die zich nog liever doodvecht - desnoods alles en iedereen meeslepend - dan de ruimte te geven aan een harmonieuze verhouding tussen mensen onderling en tussen de mensheid en de natuur. 

Religieuze zionisten
 

De kolonisering van de Westoever, een ongedeeld Joods Jeruzalem en een Tempelberg waarop de islamitische Rotskoepel en Al-Aqsa zijn vervangen door de Derde Tempel van Salomon (afbeelding rechts: een artist impression), zijn volgens fanatieke godsdienstige zionisten een religieuze plicht. Zij menen dat Israël als voltooiing van Gods plan alle bijbelse plaatsen zal omspannen en dat conform de juiste interpretatie van de heilige boeken de gelovigen desnoods met geweld een handje moeten helpen. Dit in tegenstelling tot de minstens zo orthodoxe, antizionistische Haredim (charedische Joden), die zo'n inmenging in de heilsgeschiedenis afwijzen. Tot die stroming behoorde de Nederlandse dichter, romancier en activist Jacob-Israël de Haan. Na zijn emigratie naar Jeruzalem werd hij in 1924 midden op straat doodgeschoten door de paramilitaire organisatie van seculiere zionisten, de Hagana, op bevel van leider Itzhak Ben-Zvi, later de tweede president van Israël.
Belangrijke leiders van het religieuze zionisme waren Rav (Rabbi) Abraham Kook (1865–1935) en zijn zoon, de radicale Rabbi Tzvi Yehuda, ideoloog van de kolonisten-beweging Gush Emunim. Een terroristische godsdienstfanaat was Meir Kahane met zijn Kach-partij, een soort Joodse Khomeini die gelukkig nooit massale aanhang kreeg[51a].

Kruitvat Tempelberg

Diverse radicale groepen ijveren voor het verwijderen of zelfs verwoesten van de moskeeën op de Tempelberg en het oprichten van de Derde Tempel, zoals de Temple Mount Faithful van Gershon Salomon en de Temple Mount Loyalists van Yehuda Etzion[51b]. Men meent zo de weg te banen voor de verlossende Messias. In datzelfde vaarwater zat Israel Eldad, de vader van Arieh, met wie Geert Wilders samenwerkt. Arieh Eldad wil om te beginnen een andere juridische status van de Tempelberg, zodat Joden er mogen bidden - al waarschuwt hij pragmatisch voor onbesuisde retoriek en grote haast. Op de lijst van Likoed voor de verkiezingen van vorig jaar stonden extremisten, onder wie Moshe Feiglin, Ze'ev Elkin en tenminste vijf anderen, die willen dat de Tempelberg in Joodse glorie wordt hersteld, hoewel iedereen weet dat dit explosieve woede zou wekken in de islamitische wereld. De Jordaanse premier Abdullah Ensour heeft al gesproken van de "vernietiging van het vredesverdrag". Israëls minister van Buitenlandse zaken Nabil Fahmy verklaarde dat het toegeven aan de "extremisten" een geweldsuitbarsting kan veroorzaken in de regio en zelfs premier Benjamin "Ik heb de Oslo-akkoorden gestopt" Netanyahu stelde dat zij "de staat Israël in gevaar brengen". Toch vindt hij die stokebranden kennelijk geschikte volksvertegenwoordigers.
De Israëlische autoriteiten hebben diverse aanslagen van fundamentalisten op de Tempelberg-moskeeën in de loop der jaren verijdeld. Na het winnen van de oorlog van 1967 was de (seculiere) minister van defensie Moshe Dayan zo wijs de Tempelberg aan de moslims te laten. Onderzoeksjournalist Gershom Gorenberg laat in zijn boek The End of Days: Fundamentalism and the Struggle for the Temple Mount (2002) zien hoe apocalyptische verwachtingen van Joden, christenen en moslims dit kleine, platte heuveltje tot een kruitvat maken. Voormalig medewerker van de Israëlische geheime dienst Shlomo Gazit schrijft: "Elke explosie op de Tempelberg - zij het een vuur, de vernieling van een van de gebouwen of een bloedvergieten - zal een honderdvoudige uitwerking hebben vergeleken met een andere plaats".

Habayit Hayehudi: Joods Huis met een slagschaduw

Jeremy Gimpel, pr-man van de sterk opkomende ultrarechtse partij Habayit Hayehudi, 'grapte' in 2011 voor een publiek van rechtse christenen in Florida over het opblazen van de Rotskoepel. Gimpel haalde het parlement net niet. Daar zit wel zijn partijgenote Ayelet Shaked (vijfde op de lijst). Onlangs bracht ze een schok teweeg met een op Facebook doorgeplaatste genocidale tekst[52] over de noodzaak van een oorlog tegen het hele Palestijnse volk, inclusief ouderen, vrouwen, kinderen, woonhuizen, bezittingen en infrastructuur.
Partijleider Naftali Bennett van Habayit Hayehudi werkt nauw samen met Dan Senor, adviseur van Mitt Romney en regelmatig te zien op de Amerikaanse televisie.

Poetin en Lazar

Aanvulling november 2014: Vladimir Poetin heeft een warme band met de Russische rabbijn Berl Lazar, een leider van de missionaire, hard aan de weg timmerende, internationale Chabad-sekte, waarin eindtijdgekte volop heerst - men verwacht een Groot-Israël waarin geen enkele Jood "left behind" (sic) zal zijn, de bouw van de Derde Tempel en de komst van de Messias. The Temple Institute (zie hieronder) staat ermee op goede voet, al is er wat gekibbel over bijzaken. Op 26 juni 2012 bezocht Poetin met Lazar (en rabbijn Adolf Shayevich) in Jeruzalem de Klaagmuur, nadat hij eerst had geknield bij christelijke heilige plaatsen elders in de stad. Volgens het Russische persbureau Tass [screenshot] sprak Poetin tot slot van de excursie "met een orthodoxe Jood, die hem in het Russisch vroeg te bidden voor de herbouw van de Tempel". "Dan zal vrede en eeuwig geluk neerdalen op aarde", volgens de niet bij name genoemde man, die het judaïsme "grondig" zou hebben bestudeerd na zijn komst naar Israël in de jaren negentig. Zeer curieus - dit moet bijna wel een gearrangeerde conversatie zijn geweest en het resoneert met de vergelijking van De Krim met de Tempelberg die Poetin onlangs maakte. Poetin nam ook een kijkje in het gangenstelsel (zie hieronder) in de Tempelberg.
Lazar zat in september bijna naast Aymeric Chauprade van Front National op een (verhulde) bijeenkomst van het World Congress of Families (WCF) in Moskou; tussen hen in zat de Russische moefti Talgat Tadzhuddin. Opnieuw vreemde bedgenoten: fascistoïde conservatieven aller religies, verenigt u - onder gemene delers als homohaat, misogynie, kinderrijke gezinnen met aan het hoofd een autoritaire vader, ultra-nationalisme en geloof in de Grote Man. Chabad is een enge club[53], die wetenschapper Motti Inbari in één adem noemt met Gush Emunim en aanhangers van Kahane. Tadzhuddin deed mee met het Eurazianisme van Doegin en loofde net als Lazar via een vertegenwoordiger deze neofascistische beweging bij de oprichting. Einde aanvulling.

Aanvulling januari 2024: Dan Cohen en David Sheen (juni 2016): "Once considered a marginal movement of messianists, Jewish Temple advocates have made major inroads in recent years. More Israeli Jews than ever before are visiting the compound annually, and increasing numbers of Israeli legislators are voicing support for a change in the status quo of the site. A long list of government officials, both religious and secular, have called to officially sanction Jewish religious rituals on the mount. With Temple Movement leader Yehudah Glick entering the Knesset late last month as a member of the Likud list, efforts to apply Jewish sovereignty to the mosque compound are only expected to increase. At the flag march itself, many of the participants wore T-shirts that prominently featured drawings of the Jewish Temple that messianists hope to build and T-shirts portraying the existing Islamic Dome of the Rock with calls for its elimination. At the massive celebration held in the Western Wall Plaza at the end of the march, one high profile Israeli official after another used the opportunity to call for the fulfillment of Jewish prophecies that call for a Jewish temple to be built where a mosque has stood for more than a thousand years."
Zie ook het artikel "Yehuda Glick’s meteoric rise from messianic margins to Israeli parliament" (mei 2016) van Cohen en Tamar Aviyah.

Dan Cohen post op X (18 januari 2024): "#JSIL holy warrior in Gaza says (in American English) that Israel is waging war to anoint a king messiah, and build a third temple over the ruins of the al-Aqsa compound. Israel is transitioning from apartheid ethno-state into genocidal theocracy. Zionism is reaching its logical conclusion." Einde Aanvulling.

Terugkeer van de Ark des Verbonds

Moshe Feiglin van Likoed baseert zijn vurige wens expliciet op de voorzeggingen van de eindtijd: "Ik geloof dat, zoals de meeste visioenen van de profeten al zijn uitgekomen tegen alle waarschijnlijkheid in [...], wat ons nog te doen staat eveneens zal gebeuren. Uiteindelijk zal de Derde Tempel worden gebouwd."
Bouwtekeningen liggen al bij het door de Joods-Amerikaanse miljardair Henry Swieca gefinancierde The Temple Institute, dat attributen laat herscheppen voor de toekomstige eredienst. Zie ook deze promotievideo. Men beweert zelfs dat de Ark van het Verbond[14c-d] - ooit het hart van het 'heilige der heiligen' van de Eerste Tempel - in de zesde eeuw voor onze jaartelling is verborgen in een door koning Salomon aangelegd labyrint in de Tempelberg; dat de precieze locatie bekend is; en dat de Ark weer tevoorschijn zal worden gebracht.

Slotopmerkingen

Religie in het algemeen en apocalyptiek in het bijzonder, is noch een voldoende voorwaarde voor (grenzeloos) geweld, noch een noodzakelijke. Het overschatten van deze factor is net zo onjuist als het miskennen ervan.  Ik vrees vooral het mobiliserende potentieel van de apocalyptische draaiboeken en de destructiedrift van een minderheid van bevangen gelovigen. De propaganda hoeft - zoals hierboven geschetst - niet eens overwegend of expliciet religieus te zijn om deze bron van necrofiele catastrofe-energie aan te spreken. De Eerste en Tweede Wereldoorlog inter alia hebben elke illusie de grond in geboord dat de massa redelijk in staat is zijn verstand te bewaren. En de arena van vroeger is door internet en de sociale media alomtegenwoordig geworden en interactief.

Apocalyptische ideologie biedt, zoals Filiu stelt, een instrument om te werven, een kader om gebeurtenissen te interpreteren en een manier om de eigen identiteit aan te scherpen en te consolideren[54]. De heilsgeschiedenissen van de drie monotheïstische wereldgodsdiensten hebben, afgezien van de uiteindelijke overwinnaar, zoveel gemeen, dat fanaten van het ene kamp logischerwijs hun tegenspelers in het andere sterken in hun overtuiging[55]. Extreemrechts, eveneens strevend naar een zuiver 'vaderland' bestuurd door een  verlossende heerser, haakt in op deze dynamiek. (Extreemlinks is momenteel geen grote partij.) Onstuitbare, met elkaar verstrengelde stromen haat kunnen aanzwellen. Een psychopathische en charismatische leider kan weer opstaan. Op den duur wordt het misschien inderdaad onontkoombaar dat het ultieme kwaad met astronomisch geweld wordt bedwongen. Denk aan de ontsporing van Duitsland - onder de last van het vernederende, onmenselijke Verdrag van Versailles. Wat kunnen we doen om een dergelijk rampscenario te voorkomen?

Er zit levenservaring in de gelaten opmerking[56] dat elke revolutie haar eigen kinderen moet opeten, totdat het utopische vergezicht of de dystopische paniek haar kracht verliest. Toch kan het helpen als zoveel mogelijk gewone mensen publiekelijk afzien van generaliseren en demoniseren. Als geestelijken, opiniemakers en politici het Westen, het Oosten of het Zuiden niet door het slijk halen. Als de media extremisten nauwelijks aandacht geven, en dan alleen zeer kritisch. Als we vrijheden en mensenrechten handhaven en tegelijkertijd nieuwkomers niet discrimineren, maar gelijke kansen geven. Als we verschillen verdragen, tenzij ze wezenlijk inbreuk maken op onze vrijheid - waarop we dan beheerst zullen reageren. Als we doelen geen middelen laten heiligen. Als we stoppen met hypocriete interventies, het beslag leggen op de natuurlijke rijkdommen van andere landen en het uitbuiten van arme mensen. En als we tegen het huidige tij in blijven streven naar ontmanteling van de wapenindustrie en de wapenvoorraden overal ter wereld.

De tekst is in de loop der tijd aangevuld (steeds gemarkeerd met een datum), een tikje anders ingedeeld en op enkele details gecorrigeerd of bijgewerkt. Eerdere versies staan in Internet Archive.

Reacties (2014) op dit exposé "Een prachtige en inspirerende tekst." - Ewoud Butter, onderzoeker, publicist, hoofdredacteur Republiek Allochtonië "Even lang als boeiend stuk over hoe geloof in de eindtijd geweldsideologieën inspireert, ook die van het Westen." - Han van der Horst, historicus en publicist "Interessante longread over ISIS en andere religieuze extremisten." - Ewout Klei, historicus en publicist "Mooi en goed gedocumenteerd stuk over de apocalyps in religie en politiek." - Jan Jaap de Ruiter, arabist en publicist "Interessant stuk. Is duidelijk veel werk in gaan zitten." - Jeroen Laemers, hoofdredacteur Sargasso

Illustraties (van boven naar beneden):
- Eerste artikel in Dabiq nr. 1: "De vonk is ontstoken hier in Irak en zijn hitte zal blijven toenemen - zo God het wil - tot hij de legers van de kruisvaarders zal verbranden in Dabiq".
- Kaartje van Syrië met Dabiq. Sham kan ook de Levant betekenen.
- Poster met een (door onder meer de Tea Party verkeerd begrepen) citaat van Thomas Jefferson: "The tree of liberty must be refreshed from time to time with the blood[27] of patriots and tyrants". Met de toevoeging: "She's looking very thirsty lately!"
  - Affiche van de film Left Behind.
- Anders Breivik en de voorkant van zijn manifest 2083: A European Declaration of Independence (2011).
- Later toegevoegd: De Götterdämmerung uit 1893, een decor voor de opera van Wagner door Max Brückner.
- Later toegevoegd: Embleem van de Sint Michael Brigade.
- Later toegevoegd: Chi-ro-teken met de letters "alfa" en "omega".
- Kirill, "patriarch van Moskou en elke Rus" (bron: wikipedia).
- Artist impression van de Derde Tempel in Jeruzalem, op de website van The Temple Institute, met bijschrift: "'For My house shall be called a house of prayer for all nations.' Isaiah 56:7".
- Bij noot hieronder: schilderij Der Bannerträger door Hubert Lanzinger op de Große Deutsche Kunstausstellung in München, 1937 of 1938, dat naar verluidt een tijd populair was als poster en briefkaart.

Noten

[1a] Zie De erfenis van de utopie (1998) van Hans Achterhuis. Mijns inziens is zeker in een patriarchale orde 'het goede' een idealisering die los staat van de werkelijkheid en daarom wel tot ernstige frustraties moet leiden. 

[1b] Toegevoegd 14 september: een lezer stelt dat de apocalyptiek van Joachim di Fiore niet representatief is voor het type ondergangsdenken en -doen dat ik in mijn exposé belicht. Zie de discussie helemaal onderaan deze (web)pagina.

[1c] Toegevoegd 15 september: ik heb de Openbaring van Johannes nog eens nagelezen en moet zeggen dat in mijn herinnering het aandeel van oorlogen in de aangekondigde catastrofes veel groter was dan wat Johannes feitelijk schildert. De plastisch beschreven plagen, aardbevingen, verwoestingen (onder meer die van de "grote stad" Babylon) enzovoorts worden voor het overgrote deel aangericht door engelen, Jezus of God; of door het 'beest' en satan. Maar er is genoeg te vinden. Ook in Mattheus. Zie bijlage 1 onder de noten.

[2] Voor een gedetailleerde analyse van de betreffende teksten verwijs ik naar de hieronder genoemde studies, met name Gorenberg, Cook, Trimondi en Filiu.

Toegevoegd 30 september: Zie bijlage 2 onder de noten voor een actueel voorbeeld van boeddhistische apocalyptiek: de gewelddadige anti-islamitische 969-beweging van de monnik Ashin Wirathu in Birma.

Toegevoegd 2020: iets over hindoeïstische apocalyptiek en Alt-Right staat in bijlage 3.

Bij de voorzitter van de jongerenafdeling (JFVD) van de partij Forum voor Democratie (FVD) van Thierry Baudet lijkt sprake te zijn van een neiging tot Germaans (heidens) apocalyptisch denken.

De noten [34a] en 34a bis] bevatten enkele opmerkingen over antroposofische respectievelijk technologische c.q. science fiction-apocalypiek. Einde toevoeging.

 [3] Ik ga weer af op het onderzoek van de Trimondi's. En denk naast Daniël, Jesaja[43j] en de apocriefe boeken Henoch en Jubileeën, aan Joël en Zacharia en Ezechiël.

[4a] Natuurlijk is dit een vereenvoudiging van de werkelijkheid. Zo wijst deze auteur erop dat Maududi's zoon beweerde dat zijn vader een soort fascistische partij stichtte in de naam van de islam. 

[4b] Toegevoegd 29 september: Lenin: "dissoluteness in sexual life is bourgeois [and] a phenomenon of decay"; zie ook hier: "imperialism as the stage of monopoly and finance capital was, for Lenin, capitalism's decadent stage"; en Andrej Zjdanov (1934): "the decadence and disintegration of bourgeouis literature, resulting from the collapse and decay of the capitalist system".
Maududi: "He observed America and the West, in general, as decadent, sinful and corrupt." Qutb: "A conservative Muslim, he spent somewhat more than a year (1948–50) in the United States, where he reacted strongly against a society he perceived as decadent and morally degraded." Bin laden: "it is clear that mankind has descended to the lowest degrees of decadence and oppression".
 
[5] Aldus Filiu. De enige uitzondering is een plompverloren passage in een brief  uit 1994 van de hooggeplaatste Mustafa Hamid alias Abu Walid, over de noodzaak van een "Armageddon" voor Israël en een "nucleaire holocaust" voor het Westen.
Anderzijds meldt Ali Soufan, anders dan Filiu, dat hij veel strijders van Al Qaida heeft horen spreken over de legende van het leger met zwarte vlaggen dat vanuit Khorasan een zegetocht zou beginnen. Soufan stelt dat dit een apocalyptisch aspect had.
Zie ook noot [25] en hier meer over Khorasan.

Toegevoegd 21 september: Al Qaida ontplooit in Syrië de "Khorasan-groep" die door de Amerikaanse inlichtingendienst minstens zo gevaarlijk wordt genoemd als IS (al dan niet als 'spin' om een excuus te hebben voor brede luchtaanvallen in Syrië). Zie ook deze tweets. Toegevoegd 30 september: wellicht ging het in werkelijkheid om de "Wolf-eenheid" van Jabhat al Nusra en gebruikte Amerika de naam Khorasan a. voor de pr b. omdat bombarderen van Jabhat al Nusra in Syrië niet populair is en c. om de betreffende jihadisten niet te alarmeren.

Toegevoegd 22 september: Bob de Graaff wijst in Op weg naar Armageddon (2012) op een brief van Al-Zawahiri aan Al-Zarqawi (van Al Qaida in Irak, voorloper van IS), waarin de eerste schreef dat de mujahideen in Irak een islamitisch emiraat moesten vestigen dat de basis kon worden van een kalifaat en van waaruit zij zouden kunnen vechten tegen ongelovigen tot aan het Uur van de Herrijzenis (De Graaff noemt als bron: "The Zawahiri Letter and the Strategy of Al-Qaeda", Bar en Minzili, 2006 - hier een PDF).
Mogelijk is Al-Zarqawi zodanig haastig en bruut met deze vingerwijzing - als het al meer was dan een ideologisch betekenisloze vrome formule - aan de slag gegaan, dat dit later tot de afscheiding van IS van Al Qaida zou leiden. Ook is het denkbaar dat Al-Zawahiri wist van de eindtijdgekte van Al-Zarqawi en daarop inspeelde om hem te paaien, zonder dat hijzelf of Bin Laden er veel belang in stelde.

Toegevoegd 23 september: Al Qaida in the Arabian Peninsula (AQAP) verspreidt berichten via Al-Malahim Media Foundation. Met al-Malahim wordt vaak gedoeld op de eindstrijd; bijvoorbeeld door Ibn Kathir (zie verder in de hoofdtekst) in zijn boek Al-Fitan wa al-Malahim.

Toegevoegd 27 september: Daveed Gartenstein-Ross van de Foundation for Defense of Democracies en auteur van Bin Laden's Legacy: Why We're Still Losing the War on Terror (2011) stelt dat Jabhat al Nusra en IS ideologisch niet veel verschillen: "if you look at their goals and eschatology, they're really on the same page" [cursivering door mij; K].

Toegevoegd 27 oktober: artikel The Sectarian Apocalypse: "Al-Qaeda’s branch in Syria, the Nusra Front, named its propaganda arm the 'White Minaret' after a prophecy foretelling of Jesus's descent from the white minaret on the Umayyad Mosque in Damascus to fight against the Anti-Christ."

Toegevoegd 14 januari 2015: Al Qaida in Yemen (AQAP) eist in een pamflet, onder een tekening van een half uitgewiste Eifeltoren, de aanslag op van Amedy Coulibaly op een Joodse supermarkt in Parijs op 9 januari 2015, waarbij vier mensen omkwamen en enkele mensen zwaar gewond raakten. Opvallende zinnen: "This is the Sunnah of Allah that does not change; a confrontation between truth and false until the Day of Judgment [sic]. Rise up o Muslim youth in support of your prophet."

[6] Onwillekeurig denk je daarbij aan de Griekse Gouden Dageraad. Zie ook noot [41b].

[7] Zie Filiu: "In the year 2000, he [Hawali] wrote a treatise on the Second Intifada, entitled The Day of Wrath. He argued that the Biblical prophecies used by Christian fundamentalists to support the state of Israel actually predict its destruction. The treatise was subsequently translated into Hebrew by the Anti-Zionist Neturei Karta group." Filiu spreekt dan ook van de "counterapocalyps" van Al-Hawali.

[8] Niet te verwarren met de (Abu Hajar?) As-Suri van wie volgens sommigen Al-Baghdadi teksten heeft overgenomen. Abu Musab al-Suri kwam om bij een aanslag, mogelijk door IS. Waarschijnlijk onderschreef IS wel zijn strijdmethode, maar beschouwt men hem - net als de rest van Al Qaida - als afgedwaald van het juiste pad.
De afsplitsing van IS van Al Qaida werd bezegeld met de zogeheten "Eed van Khorasan" in april 2014 - zie ook hier.
Musab al-Suri had zich fel tegen IS gekeerd: "An audio recording attributed to Suri was released last month in which he said ISIS had 'sought to corrupt the jihad in Syria, as it did in Iraq and Afghanistan'. He called on the group to stop attacking other jihadists, adding: 'Direct your car bombs at the infidels and do not busy yourself with fighting the mujahedeen and killing them'."
Zie over Al-Suri en apocalyptiek ook hier.

[9] Voor een close reading van Dabiq zie in de literatuurlijst genoemde artikelen van Charles Cameron en Josh Kovensky; en de blog MahdiWatch.org van Timothy R. Furnish. 

Toegevoegd 19 september: in de nieuwe propagandafilm van IS die vandaag uitkwam, "Flames of War. Fighting has Just Begun", wordt meteen na de intro een hadith van Salamah Ibn Nufail aangehaald (in slechts op enkele punten iets afwijkende bewoordingen): "'O Messenger of Allah, horses are being humiliated, and weapons are being laid down and people are claiming there is no more Jihad and war has ended'. Messenger of Allah said: 'They are lying! Fighting has just begun! Fighting has just begun! And a party of my ummah will remain fighting on the true path and Allah will deviate the hearts of some men and Allah will provide the fighters from them until the final hour ["Qiyamah"; K] starts and the promise of Allah is fulfilled. Good is on the foreheads of horses until the hour is established. It is being revealed to me that I will be departing you soon and you would follow me while you strike the necks of each other and the stronghold of the believers is in ash-Sham'." Vervolgens wordt gezegd dat deze woorden op dit moment aan het uitkomen zijn in Sham (met beelden van terroristen daar). Let op de zinsnede over het inhakken op elkaars nek: IS ziet sektarisch geweld tussen moslims onderling als deel van de eindstrijd.
In de intro van de film zegt IS tegen de Amerikanen: "Als jullie niet [naar Irak] terugkeren zullen we vanuit alle hoeken van de aarde naar jullie toekomen om jullie te bevechten".

Toegevoegd 23 september: Het hoofdartikel in Dabiq nr. 3 heet "The Islamic State before al-Malhamah (The Immigrants to the Land of Malahim)"; erin staat: "And what a tremendous favor it is from Allah to guide one to the Islamic State and grant him companionship with its muhajirin, those who plunge into the malahim (the great battles prior to the Hour)!"
Een Nederlandstalige strijder van Jabhat al Nusra (Al Qaida in Syrië) sprak vandaag of enkele dagen terug van al-Malahim, tweette de arabist Pieter van Ostaeyen, eraan toegevoegend: "The apocalyptical view on Jihad in Bilād as-Shām is only increasing since the US coalition started attacking Jihadi's in Syria and Iraq". Op 19 september attendeerde Van Ostaeyen op een Nederlandstalige aanhanger van Jabhat al Nusra die een eindtijd-hadith citeert.

Toegevoegd 11 oktober: apocalyptische IS-propaganda is te zien in een documentaire van het Zwitserse Temps Magazine (video 7:27-8:07): een leger met zwarte vlaggen, waarschijnlijk uit Khorasan, onder leiding van de half blinde Mahdi verovert uiteindelijk Jeruzalem.

Toegevoegd 13 oktober: In Dabiq nr. 4 wordt opnieuw en het uitvoerigst tot dusver verwezen naar de eindtijd  ("the hour").
In het artikel "The revival of slavery before the hour" wordt het afslachten en tot slaaf maken van de Jezidi's verdedigd. "Their continual existence to this day is a matter that Muslims should question as they will be asked about it on Judgement Day [...]. After this discussion and as we approach al-Malhamah al-Kubrā (the greatest battle before the Hour) - whenever its time comes by Allah’s decree - it is interesting to note that slavery has been mentioned as one of the signs of the Hour as well as one of the causes behind al-Malhamah al-Kubrā. Rasūlullāh [...] mentioned that one of the signs of the Hour was that 'the slave girl gives birth to her master'."
Het artikel "The prophecies regarding the Roman crusaders" begint met de volledige tekst van de hadith over de eindstrijd bij Dabiq die al tweemaal is afgedrukt in Dabiq nr. 1. Erna volgt een andere hadith over het laatste uur - nogmaals geciteerd tot besluit van het onderhavige nummer van Dabiq - met onder meer: "They will then gather for the Malhamah (the grand battle before the Hour). They will come for you under eighty banners, with each banner there will be twelve thousand people". En dan nog een: "‘Abdullāh Ibn Mas’ūd (radiyallāhu ‘anh) said, 'The Last Hour will not come until the people stop dividing inheritance and rejoicing over booty'. Then he said, while pointing towards Shām, 'An enemy shall muster strength against the Muslims and the Muslims will muster strength against them. [...] These events all lead up to the final, greatest, and bloodiest battle – al-Malhamah al- Kubrā – between the Muslims and the Romans prior to the appearance of the Dajjāl and the descent of al-Masīh. This battle ends the era of the Roman Christians, as the Muslims will then advance upon Constantinople and thereafter Rome, to conquer the two cities and raise the flag of the Khilāfah over them'."
Er is zelfs een apart artikel met als kop: "The Islamic State Founders on signs of the hour", beginnend met: "From the certain conviction and optimism based upon husnudh-dhann billāh, fiqh of the fitan and malāhim, and living tawhīd and jihād, are the words of the Islamic State leaders – Abū Mus’ab az-Zarqāwī, Abū Hamzah al-Muhājir, and Abū ‘Umar al-Baghdādī – may Allah accept them all. They knew that the efforts of the mujāhidīn in Iraq would lead up to the Malhamah [de eindstrijd; K] – whenever it occurred."
"[...] Abū Hamzah al-Muhājir (rahimahullāh) said: '[...] I do not doubt for a moment – and Allah knows such – that we are the army that will pass on the banner to the slave of Allah, the Mahdī'."
"[...] Abū 'Umar al-Baghdādī (rahimahullāh) said, 'The Iraqi Jihād brought back life to jihādī regions which had weakened a bit after their strength. It also prepared the path for attacking the Jewish State and retaking Baytul-Maqdis [Jeruzalem; K]. It is as if I stand before the ‘asā’ib (bands) of Iraq that leave from here to give support to the Mahdī whilst he holds on to the curtains of the Ka’bah' [Hasād as-Sinīn]." Abu Bakr al-Baghdadi heeft het doel Jerusalem te bevrijden overgenomen van zijn geliquideerde voorgangers Abu Omar al Baghdadi en Al-Zarqawi; en het is altijd een belangrijk oogmerk van Al Qaida geweest.
Het stuk eindigt omstandig met voorspellingen door Ibn Taymiyyah van allerlei veroveringen en van de eindtijd.
Dan is er nog het artikel: "Shaykh ’Adnānī's words on the crusade", beginnend met: "O soldiers of the Islamic State, be ready for the final campaign of the crusaders. Yes, by Allah’s will, it will be the final one." Verder: "We will conquer your Rome, break your crosses, and enslave your women, by the permission of Allah, the Exalted. This is His promise to us [...]. If we do not reach that time, then our children and grandchildren will reach it [...]". Tot slot: "He expresses without any doubt that if the mujāhidīn hold on to their covenant with their Lord while relying upon Him alone, then this weak, pitiful, and abortive crusade will be the final one encompassing the eventual truce and crusader treachery leading up to al-Malhamah al-Kubrā, and Allah knows best."
Kortom: IS ziet zijn veroveringen - zeer nadrukkelijk - als op zijn minst de aanloop tot "het uur" (het laatste oordeel). Wel laat men wijselijk open of dit nog tijdens het leven van de huidige strijders zal aanbreken. Ook is nu duidelijk dat Al-Baghdadi zichzelf niet als de Mahdi ziet.

[10] Hooguit indirect en algemeen: de jihadisten zullen volgens Al-Baghdadi fitna onder ogen zien.

Toegevoegd 27 september: een recente verklaring (22 september) van IS-woordvoerder Abu Muhammad al-Adnani bevat wel twee onmiskenbare - zij het impliciete - apocalyptische elementen, zie de Engelse vertaling: "They [de jihadisten; K] are always and forever victorious, since the battle of Noah (peace be upon him) and until Allah inherits the earth and those upon it"; en vooral - stelt Charles Lister van het Brookings Doha Center, Foreign Policy Program -: "[...] that the Islamic State could begin its march towards Damascus." Damascus is in menige hadith de plaats (het gaat dan in het bijzonder om de "Witte Minaret", de Al-Manara al-Bayda van de Omajjadenmoskee) waar Issa zal neerdalen.

Toegevoegd 4 oktober: artikel "ISIS Fantasies of an Apocalyptic Showdown in Northern Syria"  (door William McCants, Brookings, 3 oktober 2014): "[...] Abu Umar al-Baghdadi [de voorganger van de huidige IS-leider, "Umar" ook wel gespeld als "Omar"; K], quoted the prophecy [over Dabiq; K] in one of his statements. [...]. An Islamic State spokesman mentioned the ill-fated village [Dabiq; K] in a statement in April [...]".

Toegevoegd 27 januari 2015: "Zeg 'Sterf in je razernij!'" - Audio-boodschap van Abu Muhammad Al Adnani, woordvoerder van IS, 26 januari 2015: "[...] As for the near-term, by Allah’s power  and strength, this crusade will be broken, and we  will have thereafter – by Allah's permission – a  meeting in al-Quds and an appointment in Rome, prior to which  the crusader armies will be defeated in Dābiq. Indeed, they see it as distant, but we see it as near."

Toegevoegd 14 mei 2015: in een pas uitgekomen geluidsopname zegt Al-Baghdadi: "Here we are today seeing the signs of the Malahim (battles near the end of time) and we feel the winds of victory within them".

Toegevoegd 31 december 2015: in een geluidsopname van wat als Baghdadi's derde gesproken publieke boodschap naar buiten is gekomen, verwijst hij expliciet naar de eindtijd ("Het uur" en "De finale oorlog", ik citeer uit een Engelse vertaling): "They know what awaits them at Dābiq and Ghouta of defeat, ruin, and devastation. They know that it will be the final war, and thereafter – by Allah‟s permission – we will raid them and they will not raid us, and Islam will lead the world once more until the establishment of the Hour."

[11] Al-Baghdadi maakt nauwelijks onderscheid tussen het "schenden van de eer" van moslims in het Westen en in veel Islamitische landen: daarom lijkt de verklaring voor jihadisme, dat moslims in het Westen te weinig rechten krijgen, onhoudbaar. Het gaat hem om "wraak", dus hij speelt in op gevoelens van gekrenkte trots en op woede. Haat zaaiers als Wilders spelen jihadisten als IS dus direct in de kaart. Het is zaak met fatsoenlijk levende moslims net zo respectvol om te gaan als met welke andere minderheidsgroepering ook.
Ik vrees echter dat een groot deel van de kern van het probleem is: het niet erkennen van het bestaansrecht van Israël als Joodse staat, de boosheid om de behandeling van de Palestijnen, en de complottheorie dat de 'zionisten' de media en politiek in het Westen beheersen.

[12] In het blad Dabiq staat herhaaldelijk een citaat van Abu Musab al-Zarqawi, de oprichter van Al Qaida in Irak (AQI), de voorloper van ISI en ISIL/ISIS. "De vonk is ontstoken hier in Irak en zijn hitte zal blijven toenemen - zo God het wil - tot hij de legers van de kruisvaarders zal verbranden in Dabiq". Dit zei Al-Zarqawi in een toespraak op 11 september 2004, waarin hij de oemma om hulp vraagt in apocalyptische bewoordingen.
Zie ook de noten [9] hierboven en [25] hieronder.

[13] Lod wordt genoemd in Dabiq nr. 3 van IS. Zie ook deze hadith en de wikipedia.
De Trimondi's merken op, dat de Palestijnse sjeik Ibrahim Mahdi, overigens een radicale Jodenhater, in april 2002 in Gaza predikte, dat als het laatste uur nabij is, de Mahdi en Issa de dajjal zullen doden in Lod.
Filiu schreef in 2011: "Present-day events in the Middle East have given the great Andalusian mystic's [Ibn 'Arabi] apocalypse great historical resonance - all the more since he envisages the next coming of the Mahdi. The sacred counterpart in this account to the plain of Acre, where the Mahdi's victory will be celebrated, is the gate of Lod, where Jesus will strike down the Antichrist. We have seen that Lod first acquired eschatological significance from the time of its conquest by Caliph 'Umar in 636. During Ibn 'Arabi's lifetime Lod had remained more or less under the control of the Crusaders, whose fortress-cathedral there was dedicated to Saint George. The apocalyptic triumph of Islam, inaugurated in Damascus, therefore had to be concluded at Lod with the crushing of Evil."

[14a] Over IS en de ark: "[...] an article by Abu 'Amr Al-Kinani [in Dabiq nr. 2], 'It's Either the Islamic State or the Flood,' argues that the Caliphate is the 'ark,' while the rest of Earth will soon be swept away. He writes that 'we're completely ready to stand in the face of anyone who attempts to divert us from our commitment to making the religion of Allah triumphant over all other religions, and that we will continue to fight the people of deviation and misguidance until we die trying to make the religion triumphant'."

[14b] Ook de winners onder de neoliberale kosmopolieten, de '1 procent', de 'graaiers', bouwen een soort 'ark', tegen de dreiging van een ineenstorting van het financieel-economische systeem: ze vergaren enorm veel kapitaal, onroerend goed en land, waardoor ze zich onkwetsbaar wanen en iets van 'na ons de zondvloed' krijgen[50].
 
[14c] Peter Sloterdijk, die met zijn filosofische antropologie au fond aansluit bij het patriarchale denken, schrijft in Sferen (hoofdstuk 3, Arken, stadsmuren, wereldgrenzen, immuunsystemen): "Het begrip "ark" - afkomstig van het Latijnse arca, kist, met haar afleiding arcanus, gesloten, geheim - onthult de in sferologisch opzicht meest radicale ruimtegedachte, die de mensen op de drempel van de hoogcultuur konden ontwikkelen [...] De ark is het autonome, het absolute, het contextvrije huis, het gebouw zonder nabuurschap; in de ark is de negatie van de omgeving door de kunstmatige constructie op exemplarische wijze belichaamd. [...] Door de bouw van de ark is de breuk met het matriarchale illusionisme [sic] een feit."

[14d] In het slot van De ontdekking van de hemel (1992) van Harry Mulisch wordt de Tempelberg het epicentrum van een - al dan niet letterlijke - explosieve apotheose. De stenen tafelen (volgens de traditie ooit opgeborgen in de Ark des Verbonds), die eerder in de roman zijn teruggevonden (overigens niet in de Tempelberg), worden door het personage Quinten Delius via een labyrintisch stelsel van gangen, trappen, vertrekken en "blinde arcaden" naar de omgeving van de Rotskoepel gebracht, alwaar de tekst erop bij wijze van een soort sterretjesvuurwerk door God wordt teruggenomen.

[15] Voorbeelden van hadiths: deze en deze en deze over Issa en de dajjal bij Lod (in deze versie wordt Lod niet genoemd); deze over Khorasan (volgens deze geleerde ongeldig); deze over Dabiq.
"Dabiq" komt op onislam.net, de opvolger van de vraagbaak islamonline.net van Al-Qaradawi, voor zover ik zie nergens ter sprake, evenmin als de legende van de vlaggen of het leger uit Khorasan.

[16] Onder meer in Dabiq nr. 3: "Shaykhul-Islam Ibn Taymiyyah (rahimahullah) said, 'Islam in the end of times will be more manifest in Sham'."

[17] Zie Navid Kermani: "[...] For example, the writings of Abdullah Azzam, the mentor of Osama bin Laden, glorify martyrdom in a repugnant manner, giving the impression that the real goal in life is to get oneself torn to pieces by infidels in order to lay hold of the seventy-two virgins of Paradise. Azzam holds forth endlessly on the wondrous condition of the martyr whose corpse never rots but exudes delightful scents. Azzam's right-hand man was, for a long while, an individual by the name of Tamim al-Adnani, another friend of bin Laden. [...] At no stage in Islamic history - except in the case of the Assassins [de Assassijnen, die contacten onderhielden met de Tempeliers die een kantoor hadden op de Tempelberg; K] who justified their attacks with less reference to the example of Hussein, but to esoteric-apocalyptic notions of the Last Judgement - did the Shi'ite cult of martyrdom envisage any attack on defenceless or unarmed people."

[18] Abu Bakr Naji is mogelijk een pseudoniem. Zijn naam is alleen bekend als de auteur van Het hanteren van primitieve anarchie of Het managen van verwildering - meer kan ik even niet maken van de Engelse vertaling van zijn gids voor een genadeloze guerilla, Management of Savagery (2004) - en van nog een paar publicaties van Al Qaida.

[19] Zie verder: "A 'Big Dream' attributed to Osama bin Laden".

[20] Zie de wikipedia. De witte tekst bovenaan is de korte geloofsbelijdenis (shahada), de witte schijf met zwarte inscripties is het vermeende "zegel van Mohammed", waarschijnlijk berustend op vervalste documenten. Deze vlag is in gebruik sinds 2006. Een zwarte vlag met alleen de shahada in wit verscheen al op jihadistische sites vanaf 2001 en werd onder meer gebruikt door Al Qaida en Sharia4. Sindsdien staat hij bekend als "jihadvlag".
 
Toegevoegd 13 september: Duitsland is zo kordaat geweest IS en alle propaganda voor deze terreurbeweging per 12 september te verbieden (of heeft in elk geval wetgeving in de steigers gezet). Nederland zou dat voorbeeld moeten volgen - IS is in ons land op een slappe manier verboden.

[21] Er is al veel de spot gedreven met het bling-bling horloge dat Al-Baghdadi om had tijdens zijn voornoemde vrijdagpreek.
Toegevoegd 1 april 2016: zie ook het interessante artikel "Strafblad? Welkom bij IS!" (De Groene Amsterdammer, eind maart 2016) van Hassan Bahara.
 
[22] Zie hier en hier.
 
[23] In een gesprek met Maiwand al-Afghani betoogde de Nederlandse bekeerling Abelkarim Honing vorig jaar dat er in Syrië kansen lagen voor het kalifaat - zie video, beginnend met de vlag van Millatu Ibrahim en IS en het geluid van een zwaard dat uit de schede wordt getrokken.

Toegevoegd 18 februari 2015: "Events of the end", door Mohammed Hassan, YouTube, juni 2010. Hassan, die zou komen spreken in Rijswijk op een benefietbijeenkomst op 8 maart 2015 van stichting Rohamaa (maar hij kreeg geen visum van minister Koenders), is een fervent apocalypticus, die inspeelt op christelijke geestverwanten in de VS. Video vanaf 17:40: Hassan haalt de hadith over de (eind)strijd bij Dabiq aan. Wel benadrukt hij dat geen mens weet op welk tijdstip een en ander zal voorvallen, al zijn er wel 'tekenen' die het laatste uur aankondigen, waaronder Hassan de huidige oorlogen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika rekent.
Naar aanleiding van het gewelddadige ingrijpen van Israël in Gaza in 2009, riep Hassan op tot militaire trainingskampen voor "honderden miljoenen" jonge moslims, die zouden moeten toesnellen uit alle delen van de wereld om het "martelaarschap" te verwerven - een beeld dat doet denken aan de stromen jihadisten uit alle windstreken naar IS jaren later.
Hassan is de held van de Nederlandse prediker broeder Ali Al-Khattab, die in liedjes de jihad verheerlijkt, Maiwand al-Afghani toewenste dat al zijn wensen zouden uitkomen en in een lezing voor OntdekIslam sprak over "de niet-moslims, de vijanden". Wellicht heeft broeder Al Khattab - zijn echte naam is Ali Houri, hij was zaalvoetbal-international - zich genoemd naar de kalief Omar Ibn Al-Khattab (zevende eeuw), die het kalifaat noordwaarts uitbreidde en onder meer Damascus en Jeruzalem veroverde.
Update december 2017: drie links werken niet meer: Ali Houri heeft de tekst waarin hij Hassan prijst, de jihad-liedjes en de video van de betreffende lezing voor OntdekIslam weggehaald. Hier nog een kopie van de tekst (waarin Houri het ook heeft over "muziekduivels").
 
[24] En Berlet werkt aan een boek, "Boston's Marathon Apocalypse".

[25] Omar al-Shishani noemt "Khorasan" met name als een van de regio's die IS bij zijn kalifaat wil. Opmerkelijk, omdat het (afgezien van de provincie "Noord-Khorasan" in Iran) geen bestaande regio meer is.
De inmiddels van Twitter verwijderde Al-Khorasan Media tweette op 22 juli j.l. over een strijdplan van Omar al-Shishani [screenshot]. Al-Khorasan Media leek verbonden te zijn aan IS, zeker is dit niet.
Het kan zijn dat in Dabiq de hadith over Dabiq niet alleen centraal staat omdat hij teruggaat op een toespraak van Al-Zarqawi[12], maar ook omdat het "merk" Khorasan te sterk verbonden was met Al Qaida[5].

[26] Trimondi, pagina 357-359 - citaten van Khomeini, die ook heeft gezegd: "De islam zegt: dood alle ongelovigen, anders zullen ze jou doden! [...] Dood ze, daag ze uit met het zwaard en sla [hun legers] uiteen! De islam zegt: al het goede wat er is, bestaat dankzij het zwaard en de schaduw van het zwaard! [...] Het zwaard is de sleutel tot het paradijs [...]." En: "Onze natie blikt vooruit op zoek naar een gelegenheid tot zelfopoffering en martelaarschap."

[27] Het zogenaamd voeden van een boom met het bloed van martelaren is een mooi beeld voor het afgesneden zijn van de patriarchale orde[50] van de natuur; een bloedfontijn van martelaren in plaats van het oeroude symbool van de levensboom. Vergelijk het cynische gebruik van dit symbool door IS: "Elsewhere, one could observe long-standing ISIS billboards in Syria carrying statements like "Together we cultivate the tree of the Caliphate". 

Toegevoegd 28 september: Denk ook aan de spreuk Semen est sanguis Christianorum ("Een zaad is het bloed der christenen") van kerkvader Tertullianus. Meestal zegt men: "Het bloed der martelaren is het zaad der kerk". Tertullianus stond bekend om zijn aanvallende schrijfstijl. 

Toegevoegd 3 januari 2016: In de video "Tea Party Patriots - A Movement On Fire!" (2013) wordt op gelikte wijze het beeld opgeroepen van een tirannieke regering die iedereen verplicht alles te doen met een soort identiteitsbewijs annex betaalpas voorzien van een logo dat - zeker in de context van de apocalyptische doem van het filmpje - onmiskenbaar verwijst naar "Het teken van het Beest" in de Openbaring van Johannes. De boodschap van het filmpje is: richt strijdgroepen op die doen denken aan een ondergrondse bevrijdingsbeweging. Een jaar eerder had de 'conservatieve' The Heritage Foundation een video uitgebracht waarin woordvoerder Michael Needham van Heritage Action zegt: "We are in a war".
Op 2 januari bezette een militie van Patriots onder het motto "We the people" en hamerend op de eed van trouw aan de grondwet een overheidsgebouw in Oregon. Men wil er jarenlang blijven en roept medestanders op er te komen bivakkeren en wapens mee te nemen. Een woordvoerder vertelde telefonisch tegen een journalist dat zij "bereid zijn te doden en gedood te worden als dat nodig is". Een militie-lid (en gewezen marinier) plaatste op 31 december een afscheidsvideo die doet denken aan een jihadistische martelaarsboodschap. En passant blijkt dat angst en wrok over de achteruit kachelende economie en overheidsingrijpen ten behoeve van natuurbehoud[50] belangrijke drijfveren zijn. Gelukkig kreeg de groep weinig substantiële bijval van de plaatselijke bevolking, toch is het een zorgwekkend blijk van voortgaande radicalisering.

[28] Trimondi, pagina 356.

[29] "The Day of Judgment will not come until Muslims fight the Jews, when the Jew will hide behind stones and trees. The stones and trees will say, 'O Muslim, O servant of God, there is a Jew behind me, come and kill him.' Only the Gharkad tree would not do that, because it is one of the trees of the Jews."
Ook IS verwijst naar een hadith, in het voorwoord van Dabiq nr. 1: "it is only a matter of time and patience before it reaches Palestine to fight the barbaric jews and kill those of them hiding behind the gharqad trees -  the trees of the jews." Dat nummer eindigt met: "You will invade the Arabian Peninsula, and Allah will enable you to conquer it. You will then invade Persia, and Allah will enable you to conquer it. You will then invade Rome, and Allah will enable you to conquer it. Then you will fight the Dajjal, and Allah will enable you to conquer him."
Berlet schaart "De Protocollen van de Wijzen van Zion", waarvan veel elementen zijn opgenomen in het handvest van Hamas, onder de apocalyptische samenzweringstheorieën. Zie verder hier.
Tijdens een campagnebijeenkomst van de moslimbroeder en latere president van Egypte Mohammed Morsi scandeerde de massa: "'Miljoenen martelaren marcheren naar Jeruzalem! Beroof alle joden van hun slaap! Kom op, liefhebbers van het martelaarschap, jullie zijn allen Hamas!"

[30] Zie bijvoorbeeld hier en hier en hier en hier en hier en hier en hier. Toegevoegd 26 september: en hier en hier en hier en hier.

Toegevoegd 19 september: Helaas zei de gezaghebbende (en als gematigd beschouwde) Egyptische sjeik Ahmed al-Tayeb van de Al-Azhar er bij dat IS en andere terroristische organisaties "het product van kolonialisme in dienst van het zionisme" zijn. Dus gaf hij indirect Israël de schuld van het fenomeen IS, de eigenstandige dynamiek in de islamitische wereld volstrekt miskennend.

[31] De leuze van de Moslimbroederschap was lange tijd: "Allah is our objective; the Qur'an is the Constitution; the Prophet is our leader; jihad is our way; death for the sake of Allah is our wish." Overigens niet meer te vinden op de 'about'-pagina op ikhwanweb.com, wel nog genoemd in artikelen op de site die van andere media zijn overgenomen: hier en hier.

[32] Turks-Nederlandse jongeren schijnen nauwelijks gewelddadig te radicaliseren. Ook het percentage Turken (in Turkije) dat in Syrië vecht, is laag - veel lager bijvoorbeeld dan dat van de moslimpopulatie in België en Nederland - maar beloopt toch in de duizenden. De hoogste percentages betreffen Jordanië (opmerkelijk, omdat het land vaak wordt geprezen als relatief democratisch en humaan), Tunesië, Libanon en Tsjetsjenië. Het hoge scoren van Jordanië en Libanon is verontrustend voor Israël. Van de andere kant lijkt IS tot nu toe niet erg aan te slaan in Palestijnse gebieden. Zie infographic en hier.

[33] Zie ook: "A Saudi commentator, Ibrahim al-Shaalan, tweeted that Isis is 'but an epitome of what we've studied in our school curriculum. If the curriculum is sound, then Isis is right, and if it is wrong, then who bears responsibility?'."
De Egyptisch-Duitse schrijver Abdel-Samad, die leeft onder politiebescherming wegens bedreigingen door moslimextremisten, waarschuwde maart dit jaar dat de radicale politieke islam een "strijd met een apocalyptische dimensie" kan ontketenen. Ik vind dit een evenzeer verkeerde en gevaarlijke - want volstrekt eenzijdige - opmerking als die van Hans Jansen (zie later in de hoofdtekst).

Toegevoegd 18 september - zie ook hier: "According to the Saudi-owned Al-Hayat newspaper, in July 2014 'an opinion poll of Saudis [was] released on social networking sites, claiming that 92 percent of the target group believes that "IS conforms to the values of Islam and Islamic law".' The leading Saudi commentator, Jamal Khashoggi, recently warned of ISIS' Saudi supporters who 'watch from the shadows'. [...] 'What did we do wrong?' Khashoggi asks. With 3,000-4,000 Saudi fighters in the Islamic State today, he advises of the need to 'look inward to explain ISIS' rise'. Maybe it is time, he says, to admit 'our political mistakes', to 'correct the mistakes of our predecessors'."

Toegevoegd 6 oktober: en lees het artikel "Islam-Theologe Ednan Aslan: 'Wir haben diese Ideologie gesät, jetzt ernten wir die Früchte'" (door Christa Zöchling, Profil, 4 oktober 2014).

[34a] Dat probeer ik dus in dit essay aannemelijk te maken. Terzijde: in het filmkatern van het NRC van 12 juni 2013 werd opgemerkt dat er opvallend veel apocalyptische films uit de studio's rolden; de verklaring is de economische crisis, aldus het NRC. Ik vermoed dat het dieper zit: de angst - bij velen nauwelijks bewust en begrepen - ten gevolge van de meervoudige systeemcrisis[50]: economisch, financieel, ecologisch, levensbeschouwelijk en politiek (islamisme versus Westers imperialisme; protectionistisch ultraconservatisme of neofascisme versus globaliserend neoliberalisme). Zie ook mijn blog: "Fascinatie voor bloederig geweld in overdrive?"
Terzijde: Rudolf Steiner ging in zijn antroposofie (waarmee ik weinig of geen affiniteit heb) diep in op de Openbaring van Johannes, c.q. de Apocalyps. Zie in Nederland een blog als Antroposofie en Apocalyps en het boek Ahriman komt! (2010) - Ahriman is, grof gezegd, de antichrist bij Steiner

[34a bis] Toegevoegd mei 2015: en dan is er natuurlijk nog de min of meer apocalyptische kijk van Vernor Vinge op de 'singulariteit': de historische fase waarin kunstmatige intelligentie zo'n vlucht neemt dat het voortbestaan van de mens - althans als mens - op het spel staat. Als een soort heilsverwachting gepropageerd door de futurist Ray Kurzweil, wiens populariteit de laatste jaren toeneemt. Zie mijn blog "Universiteit Cambridge onderzoekt singulariteit: vormt kunstmatige intelligentie een gevaar?" - en het lijstje blogs aan het eind daarvan. Toegevoegd april 2016: Ik schrijf daar: "Eveneens boeiend is dat aan de weg timmerende figuren onder AI-wetenschappers, onder wie Marvin Minsky, de magische zin (reeks letters) overgeleverd hebben gekregen waarmee de legendarische golem - een door rabbi Löw kunstmatig tot stand gebrachte mens -, die zou zijn verstopt in een synagoge in Praag, opnieuw tot leven gewekt zou kunnen worden aan - daar heb je het weer - het einde der tijden; en het associatieve verband dat de theologe Anne Foerst (deel 16 [van de documentaire TechnoCalyps van Frank Theys] vanaf 4:05), legt met het maken van een intelligente, zeg maar 'bezielde' robot. Foerst zegt zelfs dat ze het interessant vindt 'that this element is so strong in the AI-community' (waarbinnen zij werkt). Het verhaal, aldus Foerst, gaat in een bepaalde versie verder, dat de tot leven gewekte golem de letter 'aleph' uitwist van het laatste woord van een spreuk op zijn voorhoofd: 'God de heer is waarheid (ameth)', zodat er komt te staan: 'God de heer is dood (meth)'. Omdat volgens het schepsel, nu de mens zelf leven heeft gecreëerd naar zijn eigen evenbeeld, hij zichzelf zal aanbidden, zoals hij eerder God - dixit de golem - aanbad omdat Hij naar Zijn evenbeeld de mens had geschapen. Dit roept associaties op met Nietzsche's 'dood van God' en met verhalen omtrent de antichrist en Ahriman à la Rudolf Steiner. Denk hierbij tevens aan Mulisch' De Procedure (1998), draaiend om kabbala, golem, DNA-code en de Eobiont - een tot leven gewekt stukje aanvankelijk dode materie. En natuurlijk met Mary Shelley's Frankenstein.
Vergelijk eveneens m'n blog "Teilhard, technologie & wederopstanding".

Ook Scientology heeft een onmiskenbaar apocalyptisch karakter: paranoïde vijandsbeelden annex complottheorieën en een "cleared planet" als heilsverwachting. Zie bijvoorbeeld deze, deze en deze blog van een lang hooggeplaatst lid dat nu moedig tegen de organisatie strijdt, Mark Rathbun; en de uitspraak over een "cleared planet" van de directeur van Scientology-school De Toekomst in Amsterdam in een undercover reportage van Rambam (20 mei 2015). Of in de verknipte toekomstvisie van L. Ron Hubbard een equivalent van de dag des oordeels of eindstrijd bestaat, weet ik echter niet. Wel vond in zijn bizarre kosmogonie in het verre verleden een apocalyptisch aandoende genocide plaats door de 'gallactische heerser' Xenu. Uit de indringende documentaire "Going Clear: Scientology and the Prison of Belief" (mei 2015) van Alex Gibney blijkt dat het ledenaantal van deze misdadige en huiveringwekkende 'kerk' onder druk staat, maar dat zijn rijkdom gigantisch is - dus is naar mijn gevoel het gevaar van een kat in het nauw die rare sprongen maakt niet denkbeeldig. Hubbard zowel als de huidige leider David Miscavige komen op mij over als volslagen satanische figuren.
Als curiositeit vermeld ik een analyse (1998) door de antroposoof Tarjei Straume van vooral wezenlijke verschillen maar ook opmerkelijke overeenkomsten tussen de stelsels van Steiner en Hubbard. Straume signaleerde destijds bezorgd dat sommige antropologen gevoelig bleken voor (methoden van) Scientology - wat niet mag verbazen omdat Steiner en Hubbard beiden geloofden in schimmige inwerkingen van geestelijke wezens ('thetans' bij Hubbard) vanuit de kosmos op de mens en in reïncarnatie; beiden gaven een draai aan de theosofie van Blavatsky, waar Hubbard mee in aanraking kwam in de tijd dat hij zich inliet met de 'zwarte magie' van Aleister Crowley en diens Ordo Templi Orientis (O.T.O.).

[34b] Toegevoegd 18 september: zie het artikel "You Can't Understand ISIS If You Don't Know the History of Wahhabism in Saudi Arabia" (door Alastair Crooke, The World Post, 27 augustus 2014). En de follow-up "Middle East Time Bomb: The Real Aim of ISIS Is to Replace the Saud Family as the New Emirs of Arabia" (van dezelfde auteur, 2 september 2014). Daarin maakt Crooke aannemelijk dat het militante, expansieve Wahabisme, na onderdrukking ervan in een burgeroorlog in 1929, in aanleg aanwezig is gebleven in Saoedi-Arabië, blijkend uit aanslagen op de koning en de inname van de Grote Moskee door bijna 500 man onder leiding van Juhayman al-Otaybi in 1979. Crooke noemt niet dat aanhangers van deze mislukkende paleisrevolutie verklaarden dat de Mahdi de opstand aanvoerde in de persoon van hun leider Mohammed Abdullah al-Qahtani.
In Dabiq nr. 2 wordt Al-Wahhab tweemaal genoemd. "Mubāhalah was also part of the da'wah of Imām Muhammad Ibn 'Abdil-Wahhāb".
Toegevoegd 5 oktober: zie ook het artikel "Isis militants: Twitter provides one of the few forums in which Saudis can discuss what they really feel - and it says they blame the clergy for Isis" (door Patrick Cockburn, The Independent, 5 oktober 2014).
Toegevoegd 8 oktober: vergelijk "ISIS & Wahabi Salafism" (Syria Revolts, 21 augustus 2014).

[34c] Rusland onder de Tsaren veroverde het voornamelijk islamitische Tsjetsjenië al in de negentiende eeuw en ging daar wreed te keer, onder meer door bijna de helft van de bevolking te deporteren. Opnieuw een voorbeeld van een diepe historische wortel van huidige gewelddadige conflicten.

[35] Rafael Cruz oreerde: "through the kings, annointed to take dominion, [...] that transfer of wealth is going to occur". Daarmee bedoelt hij ongetwijfeld hetzelfde als zijn geestverwant Larry Hunch, die het praatje van Cruz inleidde en stelde: "The rabbinical teaching is [...] that in a few weeks begins that year 2012 and that this will begin what we call the end-time transfer of wealth".

[36] Romney vergist zich, wel zit "thousand years" in veel boektitels van Skousen.

[37a] Wel zullen de Joden, als ik het goed begrijp, bij het zien van de stigmata van de wedergekomen Jezus, spontaan de dwaling van hun eigen godsdienst beseffen.

[37b] En mogelijk zullen niet de Joden maar (mede) de Mormonen de tempel herbouwen, dan uiteraard niet in Joodse stijl.

[38a] Toegevoegd 17 december: Jeb Bush, de broer van George, beraadt zich op het kandidaatschap voor de presidentsverkiezingen in 2016. Rijke bazen van grote bedrijven steunen hem. Volgens de evangelistische tv-dominee Jack Van Impe heeft Jeb Bush hem (11 december 2002) een "heartfelt letter" geschreven over zijn apocalyptische video "Jerusalem: War or Peace". Als dit werkelijk meer is geweest dan een beleefd gebaar, valt alleen al om die reden te hopen dat er geen derde Bush in het Witte Huis komt. De bron van de kopie van de betreffende pagina op de website van Van Impe is suspect en het origineel kan ik niet vinden. Idem hier en hier. Een minder verdacht ogend persoon geeft hetzelfde citaat, helaas zonder bronvermelding. Ook deze pagina lijkt me niet onbetrouwbaar; de auteur laat tevens weten dat hij op de website van Van Impe geen afschrift van de vermeende brief van Jeb Bush heeft gevonden en ook geen citaten daaruit. Ik hou het er daarom op dat Van Impe zijn bewering wel degelijk heeft gedaan, maar dat het de vraag is of hij het uit zijn duim heeft gezogen. Volgens de auteur heeft Van Impe tevens beweerd dat George Bush geloofde in zijn rol met betrekking tot de eindtijd: Van Impe: "I think George W. knows that he’s destined for this final hour in prophetic history."

Toegevoegd mei 2015: Een voorvader en naamgenoot van George Bush schijnt een zionistische christen te zijn geweest die getuige zijn boek The Valley of Vision; or, The Dry Bones of Israel Renewed (1844) geloofde in de noodzaak (en het toekomstige gebeuren) van de terugkeer van de Joden naar Israël, vermoedelijk in het teken van de eindtijd. Zie ook hier.

[38b] In 2006 waarschuwde Bush expliciet voor een "kalifaat" - waarvoor hij dus enkele jaren eerder zelf de dodenakker had ingezaaid. Het geloof dat de dreiging van een wereldwijd kalifaat reëel is, past goed in het kader van een apocalyptische overtuiging.

[38c] Toegevoegd mei 2017: Vergelijk: "End Times terror is a perfect transition drug to mainlining Trump’s world-fearing hatred." En: "The expanding Left Behind entertainment empire is now the Mike Pence franchise. Pence too feeds the dangerous delusions of Christian Zionists, who are convinced that the world is heading to a final Battle of Armageddon and who see this as a good thing!" In "Tim LaHaye is dead but his apocalyptic fact-free 'vision' of an alienated alternative and utterly destructive 'reality' lives on in the candidacy of Donald Trump" (door Frank Schaeffer, Patheos, 30 juli 2016).
En: "Trump is a Trojan horse for a cabal of vicious zealots who have long craved an extremist Christian theocracy, and Pence is one of its most prized warriors. With Republican control of the House and Senate and the prospect of dramatically and decisively tilting the balance of the Supreme Court to the far right, the incoming administration will have a real shot at bringing the fire and brimstone of the second coming to Washington." In "Mike Pence Will Be the Most Powerful Christian Supremacist in U.S. History" (door Jeremy Scahill, The Intercept, 15 november 2017).
En: "Mike Pence To Speak At Conference Hosted By Radical Pastor John Hagee" (door Brian Tashman, Right Wing Watch, 30 mei 2017).
En: "Mike Huckabee and Israel’s Apocalyptic Temple Movement Set the Stage for a Summer of Holy War. Was a provocative West Bank march led by Christian Zionist honcho Mike Huckabee a sign of trouble to come?" (door Dan Cohen, AlterNet, 26 mei 2017).
Toegevoegd april 2018: "Donald Trump Is Assembling His War Cabinet. Gina Haspel, Mike Pompeo, and John Bolton are dangers to our national security" (door Danny Sjursen, TomDispatch / AlterNet, 6 april 2018).
Toegevoegd mei 2018: Pompeo "stelde [...] dat moslims 'druk op ons zullen blijven uitoefenen zolang Amerikanen niet bidden en standvastig zijn en vechten, en duidelijk maken dat Jezus Christus onze Heer is, en de enige echte oplossing voor deze wereld'. [...] De tegenstanders van Amerika waren in zijn ogen niet alleen politieke opponenten, maar ook spirituele. Politiek is een doorgaande strijd, meende hij. 'Totdat de wederkomst van Jezus plaatsvindt'."

[39a] Toegevoegd maart 2015: vergelijk het artikel: "Christenfundamentalisme is onderschat gevaar" (door Marcel Poorthuis, Reformatorisch Dagblad, 28 maart 2015).

[39b] Zie Koks instemmende antwoord op een reactie van "16 mei 2011 @ 16:21" onder een artikel op zijn site. 

Toegevoegd 16 december: "Vincent Yayo", waarschijnlijk een drijvende kracht van de Facebook-groep Nederland mijn Vaderland en als "Zenterrorist" bekend om zijn rabiate extreemrechtse taal op Twitter, is een 'christen voor Israël' - zie bijvoorbeeld een video waar hij naar linkt, met vanaf 5:50 kort een artist impression van de herbouwde Tempel op de Tempelberg. Mogelijk is hij dus een eindtijdgek die de wederkomst van Jezus verwacht, maar ik speculeer.
Toegevoegd september 2015: Yayo, nu onder de naam "ZenChristen" tweet een plaatje van iemand die op een soort bazuin blaast, met de tekst: "Blow the trumpet in Zion. [...] the day of the Lord is coming. It is close at hand" [screenshot].

[40a] Toegevoegd januari 2024: Op zijn vroegere blog betoont Zwitser zich een extreme antidemocraat: "De staat heeft voor haar eigen bescherming de democratie in het leven geroepen. Democratie is namelijk een ondoordringbaar scherm dat tussen staat en volk in staat. [...] We moeten dus de scheiding tussen volk en staat opheffen. Het scherm van de democratie (het spiegelpaleis) moet kapot, want deze fungeert als spiegelglas [...]". Sterker nog: hij acht een staatsgreep wenselijk: "Aan de ene kant kan men alles wat nu aan de gang is uit laten razen tot er niets meer van volk en vaderland over is en aan de andere kant kan er een staatsgreep gepleegd worden door een voorhoede waarna de staat volledig afgebroken zal worden. Een staatsgreep in een land met een volk dat al eeuwenlang kunstmatig in een afgematte toestand wordt gehouden en ondertussen is aangesloten op een globaal infuus, is een moeilijke zaak, maar geen hopeloze zaak." Verder: "We gooien onze vervormde spiegelbeelden kapot en hun veroorzakers [sic]. Daarna breken we natuurlijk de tent tot op de grond toe af. [...] Zo draait de feesttent uit op een pseudo-apocalyptisch [sic] volksfeest waarna een ieder zijns weegs zal gaan."
In Zwitsers blad Epoque publiceert de antisemitische auteur en complotfantast Rypke Zeilmaker, die er onder meer beweert dat de Agenda 2030 van de VN een boosaardig plan is om het volk van zijn vrijheid te beroven.
Samen met Sacha Vlieger, een gewezen activist van de extreemrechtse club Voorpost, heeft Zwitser bijeenkomsten gehouden waar onder meer de notoire oudgediende neofascistische ideoloog en netwerker Robert Steuckers sprak.

[40b] Het artikel waar Klei naar linkte, staat niet meer op die plek. Uit een ander stuk over Poetin maak ik op dat Van Tongeren Poetin welgezind is, maar ook zou willen zien dat "islamitische burgers als volwaardig behandeld zullen worden" door de Russische leider.
 
[40c] Toegevoegd januari 2024: Kinneging startte het Center for European Renewal met onder meer Caspar von Schrenck-Notzing, een prominente ideoloog van Neue Rechte, die met de verstokte neonazi Armin Mohler het blad Criticón maakte, waarvan Zwitsers Epoque een soort late Nederlandse loot is. Op een van de jaarlijkse bijeenkomsten van de club, in Riga in 2018, was de radicaal-rechtse coming girl Eva Vlaardingerbroek te gast; zo ook haar toenmalige of latere vriend, Julien Rochedy, ex-jeugdleider van Front National.
Video vanaf 1:09 tot 1:46: Kinneging prijst "Tom" Zwitser als "onze Macher".
Video vanaf 24:26 tot 25:43: Kinneging prijst onder meer de volgende verspreiders van hetzerige desinformatie aan als verrijkers van de geest van "mensen die nadenken": Ongehoord Nederland (in de maak), Jordan Peterson, Paul Joseph Watson en PragerU. Zie ook noot[43k].
Video vanaf 25:55: "Er is veel te doen, in ieder geval, en geen seconde te verliezen. Vandaag, dames en heren, zijn we begonnen."
In juli 2023 liet Kinneging zich ruim tweeënhalf uur interviewen in Blue Tiger Studio.

[41a] "Eric Voegelin sprak in de dertiger jaren van de vorige eeuw van 'politieke religie'. Na het Hitlerisme volgden onder meer Stalinisme en het regiem van Pol Pot in Cambodja. Andere wetenschappers gebruiken begrippen als 'sacramentele politiek' (Gentile) en palingenesis (Griffin) om dergelijke bewegingen te analyseren", schrijft Chip Berlet.
 
[41b] Toegevoegd 16 september: Denk ook aan een aan Lenin toegeschreven citaat: "Wij gaan alles vernietigen en op de ruïnes zullen wij onze tempel bouwen." Bob de Graaff wijst erop dat een politieke tekening van een poort met een vergezicht met zon[6] met deze woorden was opgeluisterd.

[41c] Toegevoegd 13 september: Peter Pomerantsev schrijft in New Republic in een zeer verontrustend relaas over de Russische propagandamachine onder Poetin: "In a recent paper, 'The Conspiratorial Mindset in the Age of Transition', which examined conspiracy theories in France, Hungary, and Slovakia, a team of researchers from leading European think tanks reported that supporters of far-right parties tend to be more likely than supporters of other parties to believe in conspiracies. And right-wing nationalist parties, which are often allied ideologically and financially with the Kremlin, are rising."

[41d] Toegevoegd 10 augustus 2016: Ook wel geschreven als "cultuurmarxisten" en "cultuurmarxisme". Het gaat om een complottheorie - teruggaand op het nazistische "Kulturbolschewismus" - uit de koker van antisemitische rechtse radicalen in de VS, die steeds vaker ook buiten Amerika wordt ingezet (zoals door reaguurders op de rechtse hetzeblog GeenStijl, waarvan de redactie reclame maakt voor Lukkassens gebruik van de term) om een scala aan "linkse" ideeën, wensen en doelgroepen af te schilderen als het wapenarsenaal van een imaginaire gedachtenpolitie of "totalitaire" politieke correctheid, die zou worden belichaamd door linkse wetenschappers, intellectuelen en de bevolkers van de media. Onder meer antiautoritair handelen en emancipatie van gediscrimineerde minderheden worden geframed als iets dat aan het volk wordt opgelegd - wat de waarheid op zijn kop is, want juist de meeste aanhangers van deze complottheorie wensen mensen met desnoods harde hand hun plaats op te leggen binnen een stramme, traditionalistisch-hiërarchische orde.

[42] Jansen citeerde een andere auteur slordig, de rechtse Britse politicus Enoch Powell die volgens Jansen "rivieren van bloed" in 1968 voorspelde als gevolg van de immigratie uit niet-Europese landen. Huib Riethof wijst erop dat Powells oorspronkelijke uitspraak niet ging over immigratie.

Toegevoegd 16 december: een artikel in Der Spiegel over de Duitse protestbeweging PEGIDA opent met een bezoek aan Felix Menzel, die zich opwerpt als 'intellectueel' van Nieuw Rechts. Aan de muur een portret van de beruchte Ernst Jünger. Menzel, die in Duitsland een sociaal netwerk inclusief onderkomens wil opzetten naar het voorbeeld van het expliciet fascistische Casa Pound in Italië, is hoofdredacteur en auteur van het neofascistische orgaan Blaue Narzisse. Hij interviewde de apocalyptische neofascist Roland Woldag die verkondigt dat de democratie een totalitair systeem is ter ondergraving van de natuurlijke ongelijkheid tussen mensen.
Zelf is Menzel ook een apocalyptische denker: hij meent dat een derde wereldoorlog in de maak is in het verlengde van de gebeurtenissen in het Midden-Oosten; en hij loopt net als zijn geestverwant en vermoedelijke geldschieter Götz Kubitschek van uitgeverij Antaios en het blad Sezzesion, weg met de apocalyptische roman Le Camp des saints (1973) - in het Duits bij Antaios verschenen als Heerlager der Heiligen, naast Raspails Sieben Reiter verließen die Stadt (die titel evoceert de vier ruiters en de zeven zegels uit de Openbaring van Johannes) - van de katholieke crypto-racist Jean Raspail, waarin het Westen onder de voet wordt gelopen door immigranten uit de Derde Wereld ten gevolge van bespottelijk idealisme. Dit boek heeft een bescheiden cultstatus bij extreemrechts in Amerika en haalde in 2011 in Frankrijk zelfs de bestsellerlijst.

Toegevoegd 22 juli 2015: In 2007 publiceerde Wilders' kompaan Pamela Geller een e-mail van een Noorse lezer van haar blog, die schrijft: "We are stockpiling and caching weapons, ammunition and equipment. This is going to happen fast. Before, I thought about emigrating to Britain, Israel, USA, South Africa, etc. for taxes and politics, but instead (although I believe we are the very last generation on earth before the return of God) I will stay and fight for the right to this country and indeed the entire peninsula [...]."

Toegevoegd februari 2016: Op 24 januari 2015 hield HOGESA - een voorloper van PEGIDA - een "solidariteitsevenement", waar de zanger optrad van de de extreemrechtse band F.i.e.L. Het album "Fremde im eigenen Land" (2012) werd op de "Bundesprüfstelle für jugendgefährdende Medien" gezet. Voorkant: een apocalyptische impressie van een verwoeste stad; op een soort billboard staat: "Deutsche vom aussterben bedroht". Enkele nummers: "Germanien erwache!", "Sturm auf Berlin" en "Volk, Heimat, Odin".

[43a] In het artikel - dat Schipper voor het grootste deel heeft overgeschreven, in eerste instantie zonder bronvermelding - worden moslims die tunnels groeven bij de belegering van Wenen vergeleken met muskusratten.

[43b]Toegevoegd juni 2019: Het chi-ro-teken is ingevoerd in verband met het kruis van licht - zie de hoofdtekst over de door Breivik overgenomen leuze "In hoc signo vinces" - dat keizer Constantijn volgens een (verzonnen) legende zou hebben aanschouwd voorafgaand aan het winnen van een belangrijke veldslag.

[43c]Toegevoegd juni 2019: Rond Goede Vrijdag en Pasen 2019 tweette Baudet: "Morgen is de mooiste en belangrijkste dag van het jaar!"; en: "Iedereen wens ik vandaag een diep-gevoelde en schitterende Karfreitagszauber toe!" Op 14 april 2017: "Happy Karfreitagszauber to all my friends!"; en tien dagen daarvoor: "Morgen spreek ik over Pasen & de wederopstanding van de Westerse cultuur (de renaissance) die #FVD wil aanzwengelen." Hij geneert zich dus niet zijn politieke project te verbinden met het geloof in de wederopstanding van Jezus.
Dit alles lijkt te wijzen op hetzij meer dan 'cultuurchristelijke' gevoelens, hetzij het paaien van christelijke bondgenoten, onder wie mogelijk geldschieters.

[44] Doegin mag dan inmiddels zijn ontslagen aan de Universiteit van Moskou, maar hij zegt dat als zijn opvolger als directeur van de subfaculteit "Sociologie van de internationale relaties" Vladimir Jirinovski is voorgedragen - een andere extremist dus.
Doegin beweert te zijn ontslagen om zijn uitspraak "We moeten doden, doden, doden!" - aan het adres van de regering in Kiev, in een interview na een grote brand in Odessa waarbij veertig mensen omkwamen en die zou zijn gesticht door medestanders van de regering in Kiev.
Toegevoegd februari 2016: volgens Max Fischer van Vox is het ontslag van Doegin indicatief voor zijn sterk tanende invloed in kringen rond het Kremlin; Poetin spande hem slechts kortstondig voor zijn karretje en schoof hem opzij toen hij teveel praatjes kreeg.

[44bis] Toegevoegd november 2015: Dat je Poetin en Doegin niet over een kam moet scheren, zet Andreas Umland (een fervente tegenstander van Poetin) nauwkeurig uiteen in het artikel "Eurasian Union vs. Fascist Eurasia" (19 november 2015). Mogelijk ben ik in mijn exposé teveel uitgegaan van een ook ideologisch (en niet voornamelijk opportunistisch) betekenisvolle invloed van Doegin op Poetin. Umland: "The current ruling traditional Russian elites, which are represented by Putin, are not democrats either. The most extreme among these politicians and intellectuals are also in various ways radical imperial nationalists. However, since they are oriented towards the past rather than towards the future, they should not be called revolutionary ultra-nationalists – that is fascists. Dugin, meanwhile is both a highly driven revolutionary and an unapologetic, if not ethnocentric, ultranationalist. To be sure, the Moscow professor is not a primitive Russocentrist or a biological racist. However, as a proponent of a particularly extreme form of Russian “civilisational” nationalism or even Eurasian “supra-nationalism,” he can still be classified as a fascist."

[45] Vergelijk "Alexander Dugin and the meaning of Russian history" (mei 2014) van de Russisch-orthodoxe Vladimir Moss: "Doegin heeft [...] zich [een] versie van apocalyptisch Oud Ritualisme eigen gemaakt dat zich heeft verzoend met de tsaar. Alleen de tsaar is nu Poetin en de hedendaagse Russische Federatie is het laatste ware koninkrijk op aarde. Amerika is de antichrist en zal worden vernietigd, zo niet door Russische kernbommen, dan zeker door de wederkomst van Christus."

Toegevoegd maart 2015: zie ook de esoterische tekst "Axe is the Name of Mine" op de site Arctogaia (die term is wellicht afkomstig van Guido von List), waarin Doegin orakelt in verband met Misdaad en straf (1866) van Dostojevski: "The new myth is incarnating, the scarlet sword of Boris Savinkov is scorching the hands of a new youthful Russia, the Russia of the End Times. Axe is the name of that Russia. [...] The most brilliant hypotheses concerning this item - its origin and its Symbolism - was advanced by Herman Wirth, a German [sic; het betrof een Nederlander; K] scientific genius and a specialist in the sphere of human prehistory and ancient letters. [...] the matter is about a much more important eschatological picture, about the sense and gesture of the End of Times, about the sacred apocalyptic moment, when time collides with Eternity, when the fire of Doomsday blazes."
Verder druipt de vrouwenhaat af van "Axe is the Name of Mine": "Raskolnikov guesses absolutely correctly that the symbolic pole of evil is a perverted womanhood (Kali). That is that damned by religion loan capital, which equalizes the living with the lifeless and creates monsters."
Merk ook de crypto-antisemitische ondertoon van deze passage op.

Toegevoegd maart 2015: Verontrustend is ook dat Doegins Eurazianisme bij nadere analyse door en door antisemitisch blijkt te zijn. Doegin kenschetst het jodendom als een fundamentele diaspora, getekend door afkeer van het autochtone, de ruimte, (in mijn woorden:) bloed en bodem. De joodse God zou oneindig ver afstaan van de schepping, terwijl in de Traditie - volgens Doegin belichaamd door bepaalde orthodoxe en sektarische stromingen in christendom en islam - God juist immanent zou zijn, diep verbonden met de schepping, in het bijzonder met het Russische territorium en Moskou als het "derde Rome". Doegin noemt Rusland zelfs "de grond vrijgemaakt om Nieuw Jeruzalem op te laten neerdalen" en "de Ark van Verlossing" (een soort combinatie van de ark van Noach en de Ark des Verbonds dus). Het mystieke lichaam van Christus is, aldus Doegin, identiek aan de Russisch-orthodoxe kerk, die weer een onlosmakelijk geheel zou vormen met het Russische territorium. Vandaar zijn obsessie met geopolitiek: die is voor hem grondig religieus gefundeerd. In dat licht is de hierboven aangehaalde vergelijking van de Krim met de Tempelberg door Poetin des te omineuzer: het zou letterlijk uit de mond van Doegin gekomen kunnen zijn ("Putin [is] describing [Crimea] [...] as Russia's spiritual ground, 'our Temple Mount,' [...]" (zie The Times of Israel, december 2014).

[45b] Toegevoegd 7 maart 2022: Volgens KGB-kenner David Satter van het Hudson Institute blijkt uit materiaal uit de Sovjetarchieven dat patriarch Kirill een KGB-agent was, net als zijn voorganger Alexej II. Geen van beiden hebben afstand genomen van hun verleden, stelt Satter, die verder opmerkt dat Kirill zich al in 2006 heeft gekeerd tegen "mensenrechten", in het bijzonder door het Westen "dictatoriaal" opgedrongen homorechten; in dat jaar stelde de Wereld Russische Volksraad, met aan het hoofd Kirill, dat men niet mag tolereren dat mensenrechten "het voortbestaan van het Moederland bedreigen".
Het neoconservatieve Hudson Insitute staat echter bekend om onder meer desinformatie over klimaatverandering; en voor zover ik zie levert Satter geen bewijs aan voor zijn bewering over Kirills KGB-verleden.
In 2018 beschuldigde de voormalig vice-premier van Bulgarije Valeri Simeonov Kirill ervan KGB-agent "M" te zijn geweest. Grappig genoeg beweerde Simeonov en passant dat Kirill een horloge van tienduizenden euro's bezit. Dit doet denken aan IS-Leider Abu Bakr al-Baghdadi.
Zie ook een gedetailleerde publicatie op Academia.edu van onderzoeker (geschiedenis van de Sovjet-Unie en de KGB) en activist voor godsdienstvrijheid Felix Corley over het mogelijke of zelfs waarschijnlijke KGB-verleden van Kirill.

[45c] Toegevoegd oktober 2022: Zie ook Gulnaz Sibgatullina and Michael Kemper, "Islam and Eurasianism: Geidar Dzhemal and the Islamic Revolution in Russia", in: Islam and Christian-Muslim Relations 28.2 (2017), special issue Islam and Orthodox Christianity in Russia beyond the Institutions ed. by Alfrid K. Bustanov and Michael Kemper, 219-236: "Geidar Dzhemal (1947-2016) was arguably the most well-known mouthpiece of radical Islam in the contemporary Russia media world [...]. While his Islamic project borrowed heavily from Marxist thinking, Dzhemal’s non-conformist teaching and his personal charisma made him also famous among right-wing thinkers, who see him as the 'Godfather' of Russian converts to Islam. However, Dzhemal defied common classifications, either political or religious; his discourse adapted to the changes in Russian politics from Yeltsin to Putin, which allowed him to appeal to a broad range of audiences. We argue that his popularity can be explained by the fact that with his promotion of a global anti-Western revolution under the Islamic banner, Dzhemal was still embedded in mainstream discourses on Russia's national interests.
[...] in 2013 Dugin characterized Dzhemal as 'a brilliant thinker' [...] Dzhemal revealed that he regarded Dugin as his 'former disciple' [...].
[...] if Russia joins forces with Islam and with the European Left, it will win the upcoming Third World War [...].
[...] central elements of his personal discourse he already formulated in short essays in 1990: the spiritual bankruptcy of Enlightenment thought and multi-culturalism in Russia and the West, the global financial sector's dominance in the world, Russia's need to stand up against the US, and the emphasis on radical Islamic political theology as Russia's natural ally against the West. For Dzhemal, humanity is 'in a mortal crisis', and only Islam can defeat this global Dajjal (Anti-Christ) in the upcoming final battle. This scenario has clear eschatological traits: we are living immediately before the End of the Time.

[46] Zie het essay "The Antichrist as an Imminent Political Possibility" van de Duitse expert inzake de geschiedenis van de Protocollen en Serge Nilus, Michael Hagemeister.
Zie ook mijn blog "Wilders' grote experiment en de schaduw van de Protocollen van de wijzen van Zion" incluis de literatuurlijst.

[47] Toegevoegd 6 oktober: het congres werd verboden door de Hongaarse regering en/of justitie, maar ging half clandestien toch door. Van de aangekondigde sprekers resteerden slechts Jared Taylor en Tomislav Sunić. De verslaggever van Die Welt schetst een nogal zielige vertoning.

[48] De new age-goeroe Raël zou Dieudonné in 2006 een "vrai ami" hebben genoemd, maar schijnt zich in 2009 van hem te hebben gedistantieerd, wat logisch lijkt, aangezien Raël zich een zionist achtte en als een ware eindtijdgek de bouw van de Joodse 'derde tempel' op de Tempelberg in Jeruzalem aanmoedigt. Maar eind vorig jaar sprak hij weer zijn steun uit (voor de quenelle) en maakte hij duidelijk dat hij 'slechts' een soort genetisch zionisme voorstaat en een Palestijnse staat wenst waar Joden, christenen en moslims vredig samenleven - exit Israël op de grondslag van 1948 dus.

[49] Zie de noten [4], [7] en [8] van mijn blog "Wilders' schaduw Bjorn Larsen zit diep in netwerk rond genocideblog Gates of Vienna".
Toegevoegd juni 2019: Opmerkelijk: de vijfde persoon die Thierry Baudet is gaan volgen op Twitter is Mark Steyn
Toegevoegd januari 2024: Steyn heeft vergoelijkend beweerd: "The white supremacists are American citizens"; en: "In a democratic age, you can't buck demography - except through civil war. The Serbs figured out - as other Continentals will in the years ahead: if you can’t outbreed the enemy [Muslims], cull 'em [sic]."

[50] Niet op de laatste plaats de ecologische, met name door de catastrofale klimaatverandering, de uitputting van natuurlijke hulpbronnen (zoals olie en zoet water) en het op grote schaal uitsterven van planten en dieren door de verwoesting van hun biotopen. Maar uiteraard primair door de gelijkberechtiging van de vrouw en de onhoudbaarheid van min of meer[*] tribale[27]) verbanden - met alfa-mannetjes[14b] aan het hoofd - ten gevolge van irreversibele immigratie en globalisering. Helaas doet een deel van de vrouwen, vrijwillig en uit op de bekende voordelen die dit biedt, mee met de patriarchale orde en zijn verdediging. En gelukkig zijn er mannen die inzien dat het anders moet en kan.
Om een misverstand te voorkomen, zeg ik maar even dat ik niet (impliciet) pleit voor een matriarchale orde, maar voor een synthetiserende overstijging.

[*] Toegevoegd 31 oktober: Mohammed verenigde juist stammen die elkaar vaak bevochten en maakte er een religieuze eenheid van, de oemma. In dit exposé speel ik met het woord 'stam' opgevat als een groep onder het bewind van een patriarchale heerser. Het woord 'tribaal' komt overigens grappig genoeg van het Latijnse tribus - drie geledingen met verschillende etnische achtergronden (zeg 'drie stammen') van een legereenheid - dus van het woord voor een collectief dat in zijn totaliteit niet bestond uit individuen die allen genetisch met elkaar verwant waren.
De overgang naar de moderniteit kan je dus zo op formule brengen: 'van tribalisme naar Trias Politica, gescheiden van de triniteit'.

Toegevoegd november 2024: Vergelijk het artikel 'The meaning crisis, and how we rescue young men from reactionary politics' (Aaron Rabinowitz, The Skeptic, 22 November 2024). Rabinowitz stelt dat het "how" nog niet bepaald duidelijk is en sowieso een proces van lange adem zal zijn. Wel legt hij de vinger op een zere plek: verontrustend veel mannen blijken bereid het patriarchale - in hoge mate op uitbuiting, misogynie en ecocide gebaseerde - systeem desnoods tot en met het beginnen van (burger)oorlogen te verdedigen, zoals onder meer spreekt uit het relatief grote aandeel (jonge) mannen dat op Trump heeft gestemd en de populariteit van podcasts van figuren als Joe Rogan en Andrew Tate. Een van de memes die Rabinowitz illustratief acht voor deze beweging heeft een onmiskenbaar apocalyptische boodschap.

[51a] Toegevoegd 6 oktober: Tzvi Yehuda Kook beschouwde de extremistische rabbijn Dov Lior (geboren in 1933) als zijn zoon. Lior is overtuigend in verband gebracht (zie ook hier) met de massamoord op biddende moslims in Hebron - Lior noemde de dader, Baruch Goldstein, een "heilige" en een "martelaar" en bezorgde hem een gedenkteken - en met de moord op premier Yitzhak Rabin. Hij steunt het boek Torat Ha'Melech (De Thora van de Koning, 2009) dat het vermoorden van niet-Joden rechtvaardigt, inclusief kinderen als het 'duidelijk is dat zij opgroeien om Joden kwaad te doen'. Justitie en regering van Israël hebben Lior hierom niet verwijderd van zijn door de staat gefinancierde positie als opperrabbijn van Hebron en Kiryat Arba op de bezette Jordaanoever. Lior zat in de Raad van Rabbijnen van Gush Emunim. Toegevoegd 10 oktober: Arieh Eldad vergezelde Dov Lior in oktober 2012 bij een steunbetuiging aan de kolonist Zvi Strook die was veroordeeld tot 30 maanden gevangenisstraf wegens het mishandelen van een Palestijnse jongen.
Op een bijeenkomst in 2009 van de Organization for Human Rights on the Temple Mount (OHRTM), een club die de Derde Tempel wil bouwen, verkondigde Lior: "It is vital that the Israeli people visit the Temple Mount. [...] Reclaiming our sovereignty over the Temple Mount will bring redemption closer."
Professor Israel Shahak schreef in 1994: "The sympathy which Baruch Goldstein enjoys among the Gush Emunim, whose influence is more pervasive than that of the Kahanists, can only be explained by a shared ideology. [...] Gush Emunim's thinking assumes the imminence of the coming of the Messiah, when the Jews, aided by God, will triumph over the Gentiles. Consequently, all current political developments can be interpreted by those in the know as destined either to bring this end nearer or postpone it. Jewish sins, the worst of them being lack of faith in Gush Emunim ideology, can postpone but not alter the predestined course of Redemption. The two world wars, the Holocaust and other calamitous events of modern history serve as stock examples of such a curative punishment for Jewish sins. Such explanations can go into a lot of specific detail. The rabbi of Kiryat Arba, Dov Lior (who attended Goldstein's funeral and praised him), blamed Israel's relative failure in its 1982 invasion of Lebanon on the lack of faith manifested through signing a peace treaty with Egypt and 'returning the inheritance of our ancestors [i.e Sinai] to strangers'." Zie ook Shahaks artikel "The Ideology of Jewish Messianism" (1995).

[51b] Toegevoegd mei 2017: Etzion blijft zich roeren en de aanhang van voorvechter van de Derde Tempel Yehuda Glick lijkt te groeien. Lees het artikel "Mike Huckabee and Israel's Apocalyptic Temple Movement Set the Stage for a Summer of Holy War" (door Dan Cohen, Alternet, 27 mei 2017).

Toegevoegd januari 2016: Leider Ben Gopstein van de extreem rechtse organisatie Lehava is een volgeling van Kahane, in de VS veroordeeld wegens terrorisme. Hij deed mee met diens in Israël wegens racisme verboden Kach-partij. Kahane's kleinzoon Meir Ettinger is waarschijnlijk de leider van een eindtijdsekte, De Opstand. Ettinger werd gearresteerd in verband met de brandaanslag op een Palestijnse woning in Doema[53-toevoeging].

[52] Van de hand van Uri Elitzur, een voormalige medewerker van Netanyahu. Shaked bestreed later de juistheid van citeren en de vertaling in het Engels van de journalist die dit aan het licht had gebracht.

[53] Zie ook het artikel "The Dark Side Of Chabad" (door Larry Derfner, Jerusalem Post, 7 juli 2005): "A decade ago, it was a pair of Chabad yeshiva students from Gilo who printed up the infamous photomontage of Rabin as an SS officer, according to police who arrested them a few weeks after the assassination. [...] Rabbi Yitzhak Ginsburg, who was indicted for racist incitement in a book he authored praising Baruch Goldstein's massacre, is a veteran Chabadnik."

Toegevoegd december 2015: David Sheen wijst er in een lezing over Chabad op dat de Joodse Israëliërs die de woning van een Palestijnse familie in brand staken in Doema op 31 juli 2015, waarbij een baby omkwam en twee jongens ernstig gewond raakten, een leus op de muur kalkten: "Lang leve de koning, de Messias" - volgens Sheen (zie ook hier) het motto van Chabad. En passant vertelt Sheen dat Moshe Feiglin (zie hierboven) heeft opgeroepen tot genocide op de bevolking van Gaza, voorafgaand aan inlijving van het gebied door Israël; en dat bovengenoemde Yitzhak Ginsberg in zijn boek De Torah van de Koning - dat het stempel van goedkeuring van Chabad kreeg - het doden van baby's rechtvaardigt die 'een gevaar gaan vormen' voor joden (zie ook noot[51a]).

Toegevoegd mei 2017: in een reportage van Zembla wordt gesteld dat Jared Kushner, de schoonzoon en naaste medewerker van president Donald Trump van de VS, lid is van Chabad. Net als de eveneens Joodse diamanthandelaar en oligarch, Lev Leviev, met wiens dochter, directeur van Levievs vastgoedbedrijf AFI, Kushner en zijn tot het judaïsme bekeerde vrouw Ivanka Trump bevriend zouden zijn. Leviev is een belangrijke geldschieter van Chabad en financiert nederzettingen van kolonisten op de bezette Westoever. Op een website van Leviev stond een foto waarop hij de hand drukt van Donald Trump; in het onderschrift is sprake van samenwerking. Zembla heeft echter geen gezamenlijke operatie van Leviev en Trump kunnen ontdekken en ook geen aanwijzingen voor andere ontmoetingen tussen Donald en Lev. Nadat Zembla bij Leviev navraag had gedaan, werd de genoemde foto van internet verwijderd. Kushner kocht van AFI een deel van het voormalige pand van The New York Times in Manhattan (het toeval wil dat het straatnummer 666 is). Interessanter is dat Leviev ook Poetin en Netanyahu persoonlijk heeft ontmoet (zie ook hier) en dat Netanyahu de familie Kushner al heel lang kent. Trump heeft gezegd dat Kushner en hij misschien "can do peace in the Middle East". Een rol waar Kushner volstrekt ongeschikt voor is, gezien zijn banden met Chabad en omdat ook hij doneert aan nederzettingen op de Westoever.
Disclaimer: onder antisemieten circuleert een complottheorie over Trump en Poetin als vermeende pionnen van Chabad. Uiteraard hou ik me verre van deze lieden en hun troebele bedenksels.

[54] Toegevoegd 28 oktober: Artikel "The Line Between Terrorism and Mental Illness" (door Jeet Heer, The New Yorker, 25 oktober 2014): "It's natural to see terrorism and counter-terrorism as a drama of violence and retribution played out on the international stage. Both Zehaf-Bibeau and Couture-Rouleau [die dodelijke aanslagen pleegden op Canadese militairen; K] certainly seem to have seen themselves as part of a similarly apocalyptic saga -Zehaf-Bibeau, in particular, was said by people at the shelter where he was staying in Ottawa to have spoken in his last days about the end of the world. But it’s worth remembering that Zehaf-Bibeau talked not just about an external battle but an internal struggle with demons, spiritual beings he felt had a real existence. That was a battle he was fighting in his own mind, which may have been the ultimate source of the violence that he inflicted on the world."

[55] Denk hierbij aan de factor "mimetische begeerte" (een begrip van René Girard) in de studie Met alle geweld (2008) van Hans Achterhuis. De andere factoren die hij in extenso behandelt, heb ik (merendeels indirect) proberen aan te stippen in de laatste alinea van mijn exposé.

Toegevoegd 25 september: De Tempelberg - plaats van het bijna-offer van Isaak, zoon van oerpatriarch Abraham, door zijn eigen vader, op last van diens Heer; plaats van de reis naar God van Mohammed; en plaats van de oorspronkelijke Tempel van Salomon met de Arks des Verbonds, de Rotskoepel (startblok van Mohammeds hemelvaart) en de eventuele Derde Tempel - is het 'lege object' par excellence van de mimetische begeerte. Het heuveltje van niks heeft op zichzelf niets aantrekkelijks. Het ontleent zijn belang uitsluitend aan het verlangen door God te zijn uitverkoren, i.e. door vader te worden liefgehad zoals of méér dan de ander. Dezelfde nabootsende hunkering naar elkaars aanspraak op en ondervinding van vaderlijke liefde, is de kern van het verhaal van Kaïn en Abel en van Jacob en Esau. Met maar weinig overdrijving kan je de islam zien als een grootscheepse manifestatie van mimetische rivaliteit met het joodse en christelijke geloof. En ook het laatste is in hoge mate een latent gewelddadige zuivering en overtreffende nabootsing van zijn voorganger: navolgers van Christus wordt het koninkrijk van God - de liefdevolle omarming van vader - deelachtig, wat (volgens christenen) de joodse schriftgeleerden hadden geblokkeerd, hoewel ze meenden het voor hun volk te waarborgen. De joodse religie zelf bezat al als wezenstrek dat de 'enige ware' God in kwestie alle andere aanbeden entiteiten tot minderwaardige afgoden maakte en dat het volk dat Hem vereerde en onder zijn leiding stond dus superieur en benijdenswaardig was.
De obsessie te worden verlost - van onzekerheid over het waard zijn liefde te ervaren en van de aardse wisselvalligheden - door een barmhartige, almachtige vader (desnoods een machina ex deo), kenmerkt naast baarmoedernijd de patriarchale orde. Ze komt voort uit het afgesneden zijn van geborgenheid[#] in het zich natuurlijkerwijs, vanzelf en onmiddellijk openbarende, met andere woorden uit een degradatie en vervreemding van de moederlijke kant van de schepping, de vrouwelijke orde en de natuur[##].

[#] Vandaar het substituut van het "verbond", dat hierboven in verschillende contexten ter sprake is gekomen. Vaak gepaard met een "eed" van trouw (bijvoorbeeld de bay'ah in de islam, de oath of allegiance in de Angelsaksische wereld en natuurlijk de beruchte eed van de SS). "Alliantie" gaat terug op alligare ("verbinden"), wat soms in verband wordt gebracht met de door de Romeinse lictors (keizerlijke lijfwachten) bij zich gedragen fasces (met een bijl samengebonden twijgen) waar het woord "fascisme" van is afgeleid. Dit alles behoort typisch tot de patriarchale "symbolische orde" in het teken van de "naam van de vader" (Lacan), waartegenover en waaraan voorafgaand Julia Kristeva het moederlijke "semiotische" poneert. Aldus blijft Kristeva echter binnen het patriarchale systeem van Lacan, dat het vrouwelijke als bron van symboliek en orde aan het oog onttrekt en miskent als ook talig, inrichtend, (be)schikkend en competent - zoals filosofisch belicht door onder anderen Luce Irigaray (die door sommige feministen op haar beurt toch nog essentialisme betreffende het sekseverschil wordt verweten - een interessante blik daarop wordt hier geworpen).

[##] Het woord 'orde' gaat etymologisch terug op 'reeks draden in een weefsel' - het woord hoort waarschijnlijk bij het Latijnse ōrdiri: 'een weefsel op touw zetten; beginnen'. De zachte, geduldig scheppende kant (denk ook aan de vorming van menselijk weefsel in de baarmoeder) van het fenomeen 'orde(ning)' - filosofisch vooral geassocieerd met het Griekse logos - is echter geheel overschaduwd door de harde hand van de 'wet(matigheid)' die eveneens bij orde hoort, vervat in het Griekse begrip nomos - dat weliswaar ook 'overeenkomst' kan betekenen, maar dan met de masculiene en technische connotatie van vaststelling; denk ook aan 'order'.

[56] Stevo Akkerman verzuchtte dit onlangs in Trouw over IS.

Bijlage 1: Openbaring van Johannes en Mattheus over oorlogen

"En een ander paard ging uit, dat rood was; en dien, die daarop zat, werd macht gegeven den vrede te nemen van de aarde; en dat zij elkander zouden doden; en hem werd een groot zwaard gegeven." [6:1]
"Want het zijn geesten der duivelen, en zij doen tekenen, welke uitgaan tot de koningen der aarde en der gehele wereld, om die te vergaderen tot den krijg van dien groten dag des almachtigen Gods. [...] En zij hebben hen vergaderd in de plaats, welke in het Hebreeuws genaamd wordt Armageddon." [16:14-16]
"En de tien hoornen, die gij gezien hebt, zijn tien koningen, [...] Dezen zullen tegen het Lam krijgen, en het Lam zal hen overwinnen [...]."[17:12-14]
"En ik zag het beest, en de koningen der aarde, en hun heirlegers vergaderd, om krijg te voeren tegen Hem, Die op het paard zat, en tegen Zijn heirlegers. En het beest werd gegrepen [...]. En de overigen werden gedood met het zwaard Desgenen, Die op het paard zat, hetwelk uit Zijn mond ging; en al de vogelen werden verzadigd van hun vlees." [19:19-21]
"En wanneer de duizend jaren zullen geëindigd zijn, zal de satanas uit zijn gevangenis ontbonden worden. En hij zal uitgaan om de volken te verleiden, die in de vier hoeken der aarde zijn, den Gog en den Magog, om hen te vergaderen tot den krijg; welker getal is als het zand aan de zee. En zij zijn opgekomen op de breedte der aarde, en omringden de legerplaats der heiligen, en de geliefde stad; en er kwam vuur neder van God uit den hemel, en heeft hen verslonden." [20:7-9]
Impliciet:
"En de gedaanten der sprinkhanen waren den paarden gelijk, die tot den oorlog bereid zijn; en op hun hoofden waren als kronen, het goud gelijk, en hun aangezichten als aangezichten van mensen." [9:7]
"En als zij hun getuigenis zullen geëindigd hebben, zal het beest, dat uit den afgrond opkomt, hun krijg aandoen, en het zal hen overwinnen, en zal hen doden." [11:7]"
En hetzelve [i.e het beest uit de zee; K] werd macht gegeven, om den heiligen krijg aan te doen, en om die te overwinnen; en hetzelve werd macht gegeven over alle geslacht, en taal, en volk." [13:7]
"En hetzelve [i.e het beest uit de aarde; K] werd macht gegeven [...], dat allen, die het beeld van het beest niet zouden aanbidden, gedood zouden worden." [13:15]
"Gaat uit van haar [i.e. Babylon, de zondige "grote stad", misogyn voorgesteld als hoer; K], Mijn volk, [...] vergeldt haar, gelijk als zij ulieden vergolden heeft, en verdubbelt haar dubbel [...].  [18:4-6]
 
Dan is er nog Mattheus 24:

"En gij zult horen van oorlogen, en geruchten van oorlogen; ziet toe, wordt niet verschrikt; want al die dingen moeten geschieden, maar nog is het einde niet. Want het ene volk zal tegen het andere volk opstaan, en het ene koninkrijk tegen het andere koninkrijk; en er zullen zijn hongersnoden, en pestilentien, en aardbevingen in verscheidene plaatsen. Doch al die dingen zijn maar een beginsel der smarten. Alsdan zullen zij u overleveren in verdrukking, en zullen u doden [...] En dan zullen er velen [...] elkander overleveren, en elkander haten. En vele valse profeten zullen opstaan, en zullen er velen verleiden. [...] Wanneer gij dan zult zien den gruwel der verwoesting, waarvan gesproken is door Daniël, den profeet, staande in de heilige plaats [...]".

En verder zijn er zoals gezegd de boeken Daniël, de apocriefe Henoch (daarover hier een eindtijdfantast) en Jubileeën - en vast nog het een en ander, ik denk aan Zacharia 14 en Joël 2-3 en Ezechiël 30-39. De term "antichrist" valt in de Openbaring niet. Wel in het Evangelie van Johannes. Volgens veel duiders is "het beest" en "satan" in de Openbaring de antichrist. Ook wordt vaak verondersteld dat de antichrist zal worden belichaamd door een (dus schijnbaar) gewone menselijke leider.

Toegevoegd 29 september: volgens René Girard is het apocalyptische geweld dat in het Evangelie van met name Mattheus wordt aangegeven, geen 'sacrificieel' geweld - zoals in het oude testament en de daar zwaar op leunende Openbaring van Johannes - maar van de hand van mensen.

Bijlage 2: de boeddhistische Kalachakra-tantra

De gewelddadige 969-beweging[^] van de Birmese monnik Ashin Wirathu put kennelijk uit boeddhistische apocalyptiek, c.q. de Kalachakra-tantra. Althans op een inmiddels opgedoekte Engelstalige site van Amerikaanse aanhangers van Wirathu stond in het artikel "Kalachakra Tantra and 969" (1 september 2013) [screenshot]:

"[...] as the Kalachakra Tantra shows, the war between Dhamma and Islam is not over [...]. The prophecy includes detailed descriptions of the future invaders as well as suggested ways for the Buddhist teachings to survive these onslaughts".

In de Kalachakra-tantra is sprake van een eindstrijd tussen een boeddhistische messianistische leidersfiguur, Rudra Chakrin, die wordt geprezen als de "doder van de Mekkanen".

Robin de Wever berichtte 30 september in Trouw dat het geweld van de 969-beweging tegen moslims (in Myanmar de islamitische Rohingya) nog meer dreigt uit te slaan naar Sri Lanka.

Voor de volledigheid: de Dalai Lama predikt (in elk geval voor het grote publiek) zowel de Kalachakra-tantra als tegen geweld van boeddhisten tegen moslims - in het bijzonder wenst hij vrede in Myanmar. Mogelijk beschouwt hij het Kalachakra-scenario als een innerlijke toedracht; maar aangezien in zijn religie bijna alles een illusie is, is het onderscheid tussen 'werkelijk', 'feitelijk' en 'innerlijk' nogal problematisch.

[^] Gewijzigd en aangevuld 7 september 2017:
Hier de Trimondi's over Wirathu.
Ze verwijzen naar:
- Monk Wirathu’s 969 quotes the Dalai Lama’s Kalachakra
- Buddha gegen Allah
- Kalachakra Tantra and 969 (oude website van aanhangers, gearchiveerd)
- Buddhisten-Mönch terrorisiert Burmas Muslime (Der Spiegel)
- 969: The Strange Numerological Basis for Burma's Religious Violence (The Atlantic)
- When Buddhist Go Bad (Times, PDF)
- "Hitler Burmas" hetzt gegen Muslime (ORF.at)
- When Buddhists Go to War (Brown Political Review)
Recent stuk:
- Myanmar: Why the World Turns a Blind Eye to Another Muslim Genocide (American Herald Tribune)

Toegevoegd 7 september 2017: De oprichter en spil van een nieuw-(extreem)rechtse, zichzelf als grassroots-organisatie voorstellende groepering, De Nederlandse Leeuw (Facebook, Twitter, website), Elisabeth Hunyadi, promoot (zie ook hier) in het kader van een komende manifestatie over immigratie op 19 januari 2018, een video van Wirathu, waarin hij moslims ontmenselijkend beschrijft als "Afrikaanse karpers", die "snel fokken", "hun eigen soort en andere vissen" eten en het volk van Myanmar "verslinden".

Bijlage 3: de hindoeïstische Kali Yuga en Alt-Right (toegevoegd 2020)

Hoe zowel fascisten in de vorige eeuw als hedendaags extreemrechts elementen ontlenen aan hindoeïstisch 'eindtijddenken' wordt belicht in  het artikel "Hindu Mysticism and the Alt-Right" (David Lawrence, Hope not Hate, 27 maart 2018):
"[...] Guénon adopted the Vedic concept of the yugas – four cyclical epochs of time, holding that humanity is passing through the Kali Yuga (or Dark Age), a time of spiritual estrangement from Tradition, during which the world will be destroyed and reborn into a new Golden Age [De zogeheten Dvapara Yuga, die overigens niet alleen rozengeur en maneschijn is; K].
Guénon was highly influential on Evola, who developed an unwaveringly hierarchical Traditionalism. Evola believed that ever since the Hyperborean Aryans left their Arctic homeland, humanity has been in a slow decline. [...]
Joshua Green reveals that as a young man Bannon adopted Guénon’s view of the Kali Yuga, coming to believe that globalism was destroying the remaining remnants of Tradition. In a 2014 speech at the Vatican [waarin hij Evola aanhaalde; K] , Bannon claimed that the present would one day be considered 'a new Dark Age'.
[...] Unlike Guénon, Evola advocated direct attempts to usher in a new Golden Age. This philosophy led to his collaborations with Benito Mussolini and then with the Third Reich [...].
[...] Through these thinkers the broad alt-right has appropriated elements of Hindu philosophy and developed a lore that shares certain ideological commonalities with Hindu nationalism (Hindutva) today [dus met de ideologie van India's huidige president, Narendra Modi; K]."
In ons land steunt een deel van de burgers van hindoeïstische of hindoestaanse komaf de campagne tegen moslims onder Modi, die inmiddels tot pogrom-achtige agressie heeft geleid.
Shashi Roopram van het radicaal rechtse Up! Network NL tweet in verband met het fenomeen transgender: "Dat zegt toch wel iets over onze tijdgeest. #Kaliyuga"; en: "Wat volgt? We leven in Kaliyuga." Roopram deelde naar verluidt een haat tegen moslims aanwakkerende pro-Modi cartoon op Facebook. Deze post lijkt inmiddels te zijn weggehaald.
De neofascist Greg Johnson van uitgeverij Counter-Currents liet zich inspireren door de (neo)nazi Savitri Devi, die beweerde dat Hitler een avatar was van de vedische god Vishnu. De extreemrechtse uitgeverij Arktos van John Morgan en Daniel Friberg heeft rechtstreeks samengewerkt met leden van de hindoe-nationalistische Bharatiya Janata Party (BJP), voortbordurend op bovengenoemde oude interesse van Evola en andere fascisten voor de hindutva.
Zie verder deze passage in de hoofdtekst hierboven.

Zie ook m'n blogs:
Zwarte zon: mythologische inslag van het nazisme. Speelt iets dergelijks in onze tijd?
Poetin-adviseur Glazjev: Amerika is in Oekraïne uit op wereldoorlog
Wilders' grote experiment en de schaduw van de Protocollen van de wijzen van Zion
Islamisten handelen deels uit geloof in Apocalyps
Iraanse atoombom, martelaarschap en Apocalyps
Haagse islamitische PvdE steunt ISIS
Maiwand al-Afghani is spreekbuis van terroristen
Maiwand al-Afghani promoot 'topstrateeg' Al Qaida
Jalal ibn Saeed, Salim al-Amry en Al-Muntada al-Islami: hard islamisme in zachte verpakking
Ontdek Islam werft mee voor 'terugkeer kalifaat'
Dar-al-'Ilm, bruggenhoofd van Saoedische sharia
Veel jonge moslims blijven extremisten adoreren
Abulkasim al-Jaberi dreigt dat Nederland "ruïne" wordt
Mitt Romney gelooft in mormoonse Apocalyps
Breivik, kruisridders en English Defence League
Wilders' schaduw Bjorn Larsen zit diep in netwerk rond genocideblog Gates of Vienna
Wilders blijft linken naar genocide-blog Gates of Vienna
Griekse Gouden Dageraad is echte nazi-partij
Korwin-Mikke en Gražulis, twee van de oprukkende politieke hysterici in Europa
Jeremy Gimpel van Habayit Hayehudi droomt van opblazen Rotskoepel op de Tempelberg
Fascinatie voor bloederig geweld in overdrive?

LITERATUURLIJST

Boek Apocalypse in Islam
Jean-Pierre Filiu, University of California Press, 2012, 288 pagina's

Filiu bouwt voort op het werk van Gorenberg  en Cook (zie hieronder).

Boek Insurgents, Terrorists, and Militias: The Warriors of Contemporary Combat
Richard H. Schultz, Jr. and Andrea J. Dew, Columbia University Press, 2006, 328 pagina's

Boek The End of Days: Fundamentalism and the Struggle for the Temple Mount
Gershom Gorenberg, Oxford University Press, 288 pagina's, 2002

Boek Contemporary Muslim Apocalyptic Literature
David Cook, Syracuse University Press, 2005, 272 pagina's

Boek Studies in Muslim Apocalyptic
David Cook, The Darwin Press, 2002, 470 pagina's

De Trimondi's (zie hieronder) maken dankbaar gebruik van het werk van Cook.

Boek Krieg der Religionen. Politik, Glaube und Terror im Zeichen der Apokalypse
Victor en Victoria Trimondi, Wilhelm Fink Verlag, 2006, 597 pagina's

De Trimondi's documenteren hun werk grondig. Hun wijze van - nogal eens intuïtief - interpreteren (met name in hun boeken over het Tibetaanse boeddhisme) is omstreden, maar ik vind ze niettemin interessant. Peter Sloterdijk noemt Krieg der Religionen in een noot bij zijn Gottes Eifer. Vom Kampf der drei Monotheismen (2007). Het voorstel van de Trimondi's om van de Tempelberg een tuin te maken waarin moslims, christenen en joden zich allen kunnen vinden, is even creatief als wereldvreemd.
Ze putten uit het werk van Cook en Gorenberg.

Boek The Black Banners: The Inside Story of 9/11 and the War Against al-Qaeda
Door Ali Soufan, W. W. Norton & Company, 2011, 608 pagina's

Boek The Fight for Jerusalem: Radical Islam, the West, and the Future of the Holy City
Dore Gold, Regnery Publishing, 2007, 384 pagina's

Boek The Paranoid Apocalypse. A Hundred-Year Retrospective on The Protocols of the Elders of Zion
Redactie Richard Landes en Steven T. Katz, New York University Press, 2011, 264 pagina's

Boek Holiest Wars: Islamic Mahdis, their Jihads and Osama bin Laden
Timothy R. Furnish, Praeger, 2005, 192 pagina's

Furnish noemt zich een "conservatieve christen". Het wekt bepaald geen vertrouwen dat hij het voorwoord schreef bij het boek Islam: The Cloak of Antichrist (2011) van Jack Smith met wie hij is bevriend. Furnish is het wel fel oneens met Smith dat het Pentagon de Bijbel zou moeten raadplegen om zijn strategie te bepalen. Ik heb Holiest Wars niet gelezen, alleen een klein deel van zijn blog en een kort artikel. Zijn toon is te opgewonden en hij schiet flink door. En ik zit politiek en levensbeschouwelijk op een totaal andere lijn. Zijn interpretaties neem ik dan ook met een grote korrel zout (geldt in mindere mate ook voor Trimondi, zie hierboven). Maar voor zover ik kan zien is hij heel erudiet.

Boek God Is Back: How the Global Revival of Faith Is Changing the World
John Micklethwait en Adrian Wooldridge, Penguin Books, 2009, 416 pagina's

The Editor in Chief of The Economist and its Lexington columnist show how the global rise of religion will dramatically impact our century in God Is Back. Contrary to the popular assumption that modernism would lead to the rejection of faith, American-style evangelism has sparked a global revival. [Overigens zijn deze auteurs voorzichtig optimistisch, wel met twijfels over de islam; K].

Boek Black Mass: Apocalyptic Religion and the Death of Utopia
John Gray, Farrar, Straus and Giroux, 2007, 256 pagina's

Boek De erfenis van de utopie
Hans Achterhuis, Ambo, 1998, 444 pagina's

Boek Op weg naar Armageddon. De evolutie van fanatisme
Door Bob de Graaff, Boom, 2012, 756 pagina's

Deze monumentale studie en een vooronderzoek daarbij (zie hieronder) ontdekte ik pas kort nadat ik mijn exposé had voltooid. Ik heb het nog niet gelezen.

Voorstudie Fanatisme. Christelijk, islamitisch en seculier apocalyptisch geweld door de eeuwen heen
Door Bob de Graaff, NCTb, 2011

L'Etat islamique ou les chevaliers de l’apocalypse djihadiste
Door Jean-Pierre Filiu, 29 augustus 2014

La violence extrême du monstre djihadiste tient largement aux convictions apocalyptiques de nombre de ses recrues. [...] On a désormais des dizaines de témoignages de "volontaires" étrangers de l’EI qui révèlent leur angoisse, mais aussi leur exaltation à l'approche de la fin des temps. Le "pays de Cham", cette Grande Syrie des géographes, est en effet, tout comme l'Irak, la terre privilégiée de l'accomplissement de ce type de prophéties."

La Syrie, "destination de rêve" pour djihadistes français
Door Jean-Pierre Filiu, Rue89, 6 april 2014

Filiu on ISIS: "excitement at the approach of the end of time"
Door Charles Cameron, Zenpundit, 31 augustus 2014 

Why We Need to Understand the Apocalyptic Worldview of a Small Group of Radical Muslims
Door Chip Berlet, AlterNet, 21 april 2013

End Times as Growth Industry
Door Chip Berlet, Frontline | Apocalyptic Agression

"Apocalyptic" Isis beyond anything we've seen, say US defence chiefs
Door Spencer Ackerman, The Guardian, 22 augustus 2014

What's Worse than Violent Jihadists? - Mahdism
Door Timothy R. Furnish, History News Network, 25 juli 2005 | MahdiWatch.org

Found: The Islamic State's Terror Laptop of Doom
Door Harald Doornbos en Jenan Moussa, Foureign Policy, 28 augustus 2014

Buried in a Dell computer captured in Syria are lessons for making bubonic plague bombs and missives on using weapons of mass destruction.

Dabiq magazine: an end-times reference from the IS "Caliphate"
Door Charles Cameron, Zen Pundit, 6 juli 2014 | download Dabiq nr. 1

ISIS's New Mag Looks Like a New York Glossy - With Pictures of Mutilated Bodies
Door Josh Kovensky, New Republic, 25 augustus 2014 | download Dabiq nr. 2

Dabiq issue 3 part 1- Hijrah
Door Charles Cameron, Zenpundit, 5 september 2014 | download Dabiq nr. 3

Dabiq: What Islamic State's New Magazine Tells Us about Their Strategic Direction [Al-Suri], Recruitment Patterns and Guerrilla Doctrine
Door Michael W.S. Ryan, The Jamestown Foundation, 1 augustus 2014

Bladeren in de 'Nieuwe Revu' van de kalief
Door Han van der Horst, Joop, 31 augustus 2014

Khorasan – A Muslim Once and Future Kingdom
Door Charles Cameron, Zenpundit, 19 januari 2010

U.S. Actions in Iraq Fueled Rise of a Rebel. Baghdadi of ISIS Pushes an Islamist Crusade
Door Tim Arrango en Eric Schmitt, The New York Times, 10 augustus 2014

Should I whisper, should I scream? – Abu Musab al-Suri redux
Door Charles Cameron, Zenpundit, 29 februari 2012

From Bin Laden to Isis: Why the roots of jihadi ideology run deep in Britain
Door Shiraz Maher, New Statesman, 4 september 2014

Why haven't the Islamic State gone to war with Israel yet?
Door AbuUmar8246, 8 juli 2014

[...] the ahadith say we will fight the Dajjal [bij wijze van eindstrijd; K] in the Israeli city of Lod.

Khorasan pledge splits al-Qaeda [afsplitsing ISIS; K]
Door Radwan Mortada, Al-Akhbar, 23 april 2014 | zie ook hier

Zawahiri eulogizes al Qaeda's slain Syrian representative [Al-Suri]
Door Thomas Joscelyn, 4 april 2014

Al-Qaeda Is Dead, Long Live Al-Qaeda [i.e. IS; K]
Door Jean-Pierre Filiu, Carnegie Endowment / The Global Think Tank, 22 april 2014

Grootste bedreigingen sinds Koude Oorlog: Syrië, Irak en Libanon. "Wie wil weten hoe de Apocalyps voelt moet naar Syrië gaan"
Door Rob de Wijk, Trouw, 7 februari 2014

Syrië als het einde der tijden
Door Eildert Mulder, Trouw, 19 februari 2014

Wat is de relatie tussen IS en mainstream islam?
Door Jeroen Laemers, Sargasso, 28 augustus 2014 

Europe Needs to Embrace Islam
Door Jocelyne Cesari, The New York Times, 29 augustus 2014

'IS trekt zich van fatwa niets aan, maar het is wel belangrijk'
Door Robin de Wever, Trouw, 1 september 2014

Zolang de utopie leeft, blijven de strijders sterven
Door Stevo Akkerman, Trouw, 30 augustus 2014

The member of Knesset who called for genocide - against the mothers of the 'snakes'
Door William McGowan, Mondoweiss, 2 augustus 2014

Is it the End of Days for Jeremy Gimpel?
Door Allison Kaplan Sommer, Haaretz, 19 januari 2013

Heightened Jewish activism on Temple Mount may spark widespread conflict
Door Amos Harel en Nir Hasson, Haaretz, 2 november 2013

Temple Mount Faithful: From the fringes to the mainstream
Door Nir Hasson, Haaretz, 4 oktober 2012

The Party Faithful
Door David Remnick, The New Yorker, 21 januari 2013

The settlers move to annex the West Bank - and Israeli politics.

Israeli Group Says Build the Third Temple For Peace
Door Ryan Joenes, Israel and Stuff, 6 augustus 2014

The Temple Institute is now starting on the building’s architectural plans having already recreated 60 vessels & implements needed for Temple worship.

Joden stellen de verboden vraag: zullen we de Tempelberg claimen?
Door Robin de Wever, Trouw, 27 februari 2014

Meet the American Hedge Fund Billionaire Who Could Start a "Holy War" in the Middle East
Door Alex Kane, AlterNet, 18 december 2013

Does Mitt Romney Think He Is a Son of Abraham and That the Land of Zion Will Be his Inheritance?
Door Valerie Tarico, Alternet, 2 augustus 2012

Romney and the White Horse Prophecy
Door Sally Denton, Salon, 29 januari 2012

Romney’s Mormon Links to Temple Mount Date Back 170 Years
Door Tzvi Ben Gedalyahu, Arutz Sheva, 30 juli 2012

Ted Cruz's Father Suggested His Son Is 'Anointed' to Bring About 'End Time Transfer of Wealth'
Door Bruce Wilson, AlterNet, 17 oktober 2013 

On the Road to Armageddon. How evangelicals became Israel's best friend
Door Timothy P. Weber, Belief Net, 2004 

4 Reasons Right-Wing Christians Salivate for the End Times
Door Amanda Marcotte, AlterNet, 11 oktober 2013

The Decline of Liberalism Threatens Secularism in America
Door CJ Werleman, Alternet, 26 augustus 2014

This One Congressional Race Epitomizes the GOP's Increasing Extremism
Door Alec MacGillis, New Republic, 25 augustus 2014

"Neo-Eurasianism", the Issue of Russian Fascism, and Post-Soviet Political Discourse
Door Andreas Umland, OpEdNews, 6 november 2011

Alexander Dugin and the meaning of Russian history
Door Vladimir Moss (Russisch-orthodox), 2 mei 2014

Gay Marriage is 'A Sign of Apocalypse': Russian Patriarch Kiril Speaks His Mind
Door John B. Manos, Belarmin Forum, 23 juli 2014

Rohani zwijgt over de eindtijd, dat is goed nieuws
Door Robin de Wever, Trouw, 1 oktober 2013

16% of French Citizens Support ISIS, Poll Finds
Door Madeline Grant, Newsweek, 26 augustus 2014

Kashmiri Youth Drifting towards Wahhabism: Pro-ISIS Stir a Disturbing Trend in Valley, say Separatists
Door M. Saleem Pandit en Mohammed Wajihuddin, NewAgeIslam, 2 augustus 2014

Turkije raakt verstrikt in extremistisch web
Door Erdal Balci, Trouw, 25 augustus 2014

ISIS Displaying a Deft Command of Varied Media
Door Scott Shane en Ben Hubbard, The New York Times, 30 augustus 2014

Apocalypse Soon: Meet The Scientists Preparing For the End Times
Door Sophie McBain, New Republic, 3 oktober 2014


Bijeenkomst 'Het laatste uur' (18 mei 2012) - geldinzameling voor de jihad in Syrië - met de extremist Haitham al-Haddad van de Britse Sharia-raad. Deze prediker is populair onder groepen jonge moslims. De poster verbeeldt - let op de droog gevallen of door de aarde opgeslokte Thames, de vuurgloed en de rookpluimen - de Apocalyps. Leidraad van de manifestatie: de "doden, onderdrukking, oorlogen en onrecht" waarvan de wereld is vervuld, zijn tekenen van het laatste uur.

Later toegevoegd:

De anatomie van de Islamitische Staat
Door Harm Ede Botje & Abdou Bouzerda, Vrij Nederland, 11 september 2014

Niet zozeer over ideologie, wel een inkijkje in de personele bezetting en wijze van organiseren van IS.

Hoofd AIVD: 'Dreiging moslimextremisme groter dan ooit'
Door Harry Lensink & Jaco Alberts, Vrij Nederland, 3 september 2014

'Huntington wilde hete oorlog juist voorkomen'
Door Hans Achterhuis, de Volkskrant, 4 september 2014

Boek De kunst van het vreedzaam vechten
Lezingen van Hans Achterhuis en[?] Nico Koning over hun belangrijke nieuwe boek dat verschijnt op 20 september 2014

Op weg naar Armageddon, een apocalyptisch boek
Door Evert van Vlastuin, Goden en Mensen, 24 oktober 2012

Bob de Graaff vertelde tegen het Reformatorisch Dagblad over zijn boek: "Bij Johannes van Patmos vinden we de weeklacht: Hoe lang moeten we nog wachten? Maar ook de maatschappijkritiek: tegen de rijken en voor de armen. In alle twintig eeuwen daarna zijn dit steeds de wezenskenmerken gebleven. De Graaff slaat zijn boek open bij een tekening van de Russische Revolutie. Een smid en een boer staan aan weerszijden van een poort. Daardoorheen zien we een nieuwe wereld gloren, van landerijen en fabrieken, met een stralende zon op de achtergrond. Daaronder de spreuk van Lenin: 'Wij gaan alles vernietigen en op de ruïnes zullen wij onze tempel bouwen.' De Graaff: 'Iemand zei: In dit plaatje zit eigenlijk alles. Dat klopt. Je ziet hier ook dat de revolutie dus iets religieus heeft'."

You Can't Understand ISIS If You Don't Know the History of Wahhabism in Saudi Arabia
Door Alastair Crooke, The World Post, 27 augustus 2014

[...] The American author and journalist, Steven Coll, has written how this austere and censorious disciple of the 14th century scholar Ibn Taymiyyah, Abd al-Wahhab, despised "the decorous, arty, tobacco smoking, hashish imbibing, drum pounding Egyptian and Ottoman nobility who travelled across Arabia to pray at Mecca." In Abd al-Wahhab's view, these were not Muslims; they were imposters masquerading as Muslims.

Middle East Time Bomb: The Real Aim of ISIS Is to Replace the Saud Family as the New Emirs of Arabia
Door Aliastair Crooke, The World Post, 2 september 2014

[..] Saudi scholar Fouad Ibrahim has pointed out [...] 'Abu Omar al-Baghdadi, the first "prince of the faithful" in the Islamic State of Iraq, in 2006 formulated, for instance, the principles of his prospective state ... Among its goals is disseminating monotheism "which is the purpose [for which humans were created] and [for which purpose they must be called] to Islam..." This language replicates exactly Abd-al Wahhab's formulation. And, not surprisingly, the latter's writings and Wahhabi commentaries on his works are widely distributed in the areas under ISIS' control and are made the subject of study sessions.'

In Dabiq nr. 2 wordt Al-Wahhab tweemaal genoemd. "Mubāhalah was also part of the da'wah of Imām Muhammad Ibn 'Abdil-Wahhāb".

The Jihadis Return: Isis and the New Sunni Uprising by Patrick Cockburn, book review
Door Edward Wilson, The Independent, 28 augustus 2013

An astute assessment of 'Wahhabisation' of Sunni Islam [vergelijk Crooke hierboven; K].

Dominionism and The Religious Right: The Merger Is Complete
Door Kyle Mantyla, Right Wing Watch, 6 juli 2010

[...] It is exceedingly clear that the Seven Mountains is a Dominionist theology that carries with it the ultimate goal of creating God's kingdom on Earth so as to create the conditions needed to bring about Christ's return. And amazing, it is something that just about every Religious Right leader has now officially embraced.

On War and Apocalypse
Door René Girard, First Things, augustus 2009

Cryptisch, briljant en tegelijk dubieus essay van de Franse christelijke filosoof van de mimetische begeerte.

Radicalized Right-Wing Activists Are Pledging Allegiance to a Dangerous Agenda
Door CJ Werleman, AlterNet, 26 september 2014

[...] Right-wing pastor Dwight McKissic called the gay rights movement a "Satanic" effort birthed "from the pit of Hell itself," before suggesting "the Antichrist himself may be homosexual."
All fascist movements begin with words - a narrative that describes a utopian vision. The Christian fascist movement - which is what the Republican Party’s religious base is - believes it can attain societal perfection through the targeting and elimination of "social deviants."

'In a Time of Religious Arousal'
Door Charles Cameron, Zenpundit.com, 11 september 2010

Een behartigenswaardig betoog.

ISIS Fantasies of an Apocalyptic Showdown in Northern Syria
Door William McCants, Brookings, 3 oktober 2014

[...] Abu Umar al-Baghdadi, quoted the prophecy [over Dabiq; K] in one of his statements. [...]. An Islamic State spokesman mentioned the ill-fated village [Dabiq; K] in a statement in April [...].

Interview met rabbijn Jonathan Sacks
Door Michael Schulson, Salon, 27 september 2014

[...] very dangerous indeed, is when religion attempts to bring the end of time in the middle of time. When religion becomes apocalyptic. All those three things come together in the Middle East right now, in ISIS.

Isis militants: Twitter provides one of the few forums in which Saudis can discuss what they really feel - and it says they blame the clergy for Isis
Door Patrick Cockburn, The Independent, 5 oktober 2014

The Ideology of Jewish Messianism
Door Israel Shahak, Race & Class, 1995

The Ideology Behind Hebron Massacre
Door Israel Shahak, Real News, 18 maart 1994

Prof. Weiss at rightist event: Build third temple immediately
Door Efrat Weiss, Ynet News, 25 oktober 2009

Hamas wil  actie tegen 'Joodse overname' van Tempelberg
Door Robin de Wever, Trouw, 17 oktober 2014

Qaradawi Organization Calls For "Global Outburst" Over Al-Aqsa Mosque Clashes
The Global Muslim Brotherhood Daily Watch, 15 oktober 2014

Becoming post-Israeli: Why I immigrated to Berlin
Door Na’aman Hirschfeld, Haaretz, 24 oktober 2014

[...] people from the extreme-right who [...] want to see a third Jewish temple being erected on top of the ruins of the Al-Aqsa mosque. [...] Jewish extremists, a large number of whom are driven by messianic beliefs and understand the occupation in terms of a religious conflict with Muslims or even Islam. For many of these extremists the settlements are a sanctified enterprise done in the name of a divine promise and are thus a just cause sanctioned by God.

The Foreign Policy Essay: The Sectarian Apocalypse
Door William McCants, Lawfare / Brookings Insitute, 26 oktober 2014

The savage fighting in Syria and now Iraq seems to grow worse every month. As the U.S. role in the conflict grows, so too does the need to understand the motivations of the fighters, including Westerners who go off to join the fray. Unlike many past conflicts in the Muslim world, the eschatological elements of the Syrian conflict run deep. William McCants [...] at Brookings who runs the Project on U.S. Relations with the Islamic World, explains the apocalyptic enthusiasm of the fighters and the history that few of them understand.
[...] "In the sectarian apocalypse, everyone has a role to play in a script written over a thousand years ago. No one wants to miss the show."

Bible Prophecy and the Coming Muslim anti-Christ
Door Walid Shoebat, YouTube, 21 oktober 2013

Deze video van de tot het christendom bekeerde eindtijdgoeroe Shoebat is maar liefst 380.000 keer bekeken in een jaar tijd, dus meer dan duizend mensen per dag hebben er tenminste een blik op geslagen.

Undivided and eternal unhappiness Conflict
The Economist, 8 november 2014

Conflict over Jerusalem’s holy sites may spark a wider conflagration.

Hamas creates 'People's Army' in wake of al-Aqsa clashes
Door Elior Levy, 7 november 2014

Al-Qassam Brigades official says 2,500-strong force to fight on the vanguard 'for liberation of al-Aqsa and Palestine.'

Jerusalem synagogue attack puts Israel close to brink
Door Peter Beaumont, The Guardian, 19 november 2014

[...] In a bleak assessment of the wave of violence, the Israeli justice minister, Tzipi Livni, told Army Radio that she had long feared that a religious war was developing. "And a religious war cannot be solved."

Most Evangelicals Believe Natural Disasters Are The Apocalypse, Not Climate Change
Door Ryan Koronowski, Climate Progress, 22 november 2014

[...] While 62 percent of total respondents ascribed the cause of recent natural disasters to climate change, 49 percent also thought biblical "end times" were the cause. For white evangelical Protestants, these numbers basically reversed - 77 percent pointed to the apocalypse, and just 49 percent attributed extreme weather to climate change (the numbers add up to more than one-hundred because people could offer more than one cause). [...] This fatalistic view of the impacts caused in part by burning fossil fuels could influence the national policy responses to the problem. More than half of the total respondents (53 percent) thought that God would not intercede if humans were destroying the Earth, while 39 percent said that God would step in.

Christian Right's Rage Problem: How White Fundamentalists Are Roiling America
Door Edwin Lyngar, Salon / Alternet, 1 december 2014

Political Nightmare: Far-Right Firebrand Ted Cruz Cozies Up to Casino Kingpin Sheldon Adelson and NY Billionaires
Door Zaid Jilani, Alternet, 1 december 2014

Crimea is Russia’s Temple Mount, Putin says
AP / Times of Israel, 4 december 2014

President describes annexation of the peninsula in spiritual terms; Ukraine says it arrested rebel mercenaries from Israel, elsewhere.

Israel: [Christian] American arrested for allegedly plotting attacks on Muslim sites
Door Amir Tal, Ben Wedeman en Greg Botelho, CNN, 9 december 2014

American Theocrat: Dangerous Former US General [William "Jerry" Boykin] Unabashedly Calls Himself God's 'Warrior'
Door Don Terry, SPLC Intelligence Report, 12 december 2012

"America's future is tied to Israel's future"
God.tv, maart 2013

William Boykin looks to The Book of Ezekiel to understand the current political and spiritual activities around the world [sprekend op de 30th International Prophecy Conference].
Boykins rapport Sharia, the threat to America (2010) is uitgegeven door het Center for Securicy Policy (CSP) van Frank Gaffney, dat via medewerkster Christine Brim een lijntje heeft met de extreemrechtse 'counterjihad' van onder meer Ned May (Gates of Vienna) en Bjorn Larsen (International Free Press Society, IFPS), de "schaduw van Geert Wilders".

George Bush set to speak to Christian End-Times group that calls for conversion of Jews
Door Kenneth Derstine, Mondweiss.net, 13 november 2013

One of Bush's ancestors, George Bush, a biblical scholar and professor of Hebrew at New York University, in 1844 published The Valley of Vision; or, The Dry Bones of Israel Renewed, which called for the return of Jews to Israel to form "a link of communication between humanity and God".

Putin's Orthodox Jihad
Door John Schindler, The XX Committee, 27 december 2014

[...] Putin's potent fusion of KGB values and Orthodoxy has been building for years, though few Westerners have noticed. 

Europe is not headed for an Islamist apocalypse
Door Daniella Peled, Haaretz, 29 december 2014

[...] The realities and ambitions of radical Islam should not be downplayed in Europe or elsewhere, but spreading apocalyptic hysteria is dangerous.

It's Happening: Mitt Romney Considering Another Run For President
Door Igor Bobic, the Huffington Post, 9 januari 2015

Voters say Romney, Bush are top GOP contenders in 2016 race [...] Romney cited turbulent events overseas [sic] and the state of the economy as two reasons why he is considering another run. [Update: Romney doet toch hoogstwaarschijnlijk niet mee; K]

What ISIS Really Wants
Door Graeme Wood, The Atlantic, maart 2015

The Islamic State is no mere collection of psychopaths. It is a religious group with carefully considered beliefs, among them that it is a key agent of the coming apocalypse. Here’s what that means for its strategy - and for how to stop it.

Why does ISIS keep making enemies?
Door Peter Bergen, CNN, 16 februari 2015

ISIS actions only make sense if you realize that its aim is the apocalypse. [...] In the recent issue of Dabiq it states: "As the world progresses towards al-Malhamah al-Kubrā, ('the Great Battle' to be held at Dabiq) the option to stand on the sidelines as a mere observer is being lost. [...] "Members of ISIS believe that they are the vanguard fighting a religious war, which Allah has determined will be won by the forces of true Islam. This is the conclusion of an important forthcoming new book about ISIS by terrorism experts J.M. Berger and Jessica Stern [...].

Bill O'Reilly and Fox News Call for Holy War Against ISIS
Door Zaid Jilani, Alternet, 18 februari 2015

Lure of the Caliphate
Door Malise Ruthven, The New York Review of Books, 28 februari 2015

[...] Recent reports in the international press have highlighted the extent to which ISIS has depicted Syria as the central battlefield in the final struggle between Islam and its enemies. Less known to Anglophone readers, however, is the extent to which these apocalyptic ideas have been especially effective in luring to Syria European teenagers who may have little prior exposure to mainstream Islam.

Irakese terroristen bombarderen, helpt dat?
Door Bob de Graaff, De Correspondent, 14 augustus 2014

Fanatici van alle geloven, van moslims tot secularisten, hebben heilsstaten gesticht. De eindtijdrijken van toen gingen stuk voor stuk ten onder. Nu de wereld zich afvraagt hoe dit kwaad het best valt te bestrijden, vroegen we terrorismedeskundige Bob de Graaff wat de geschiedenis ons leert.

How to understand and destroy the western media narratives about Putin and Russia
Door 'Akira', 4th Revolutionay War, 4 maart 2015

[...] [According to Dugin:] "We are not going to save liberalism, per their designs. We are going to kill it once and for all." [...] With the Putin-is-Stalinism-reborn industry in full swing we see the confirmation of Dugin’s predictions with the latest round of liberal media hysteria. [...] one can detect a greater and greater level of anxiety in the liberals that has roots deeper than the recent defeats. For the post-modern western public, and also for many of the so-called "elites" the entire frame really is a bad horror movie, with Stalinism leaping out of the grave once more, the last scene before the end and the inevitable victory…but… No we are here to bury you! You are the corpse that will not die and we are the villagers with the torches! [...] The armies are raised and the enemy is destroyed in battle!

A Review of Dugin's "The Fourth Political Theory"
Door James Heiser, New American, 31 oktober 2014

[...] Dugin’s identification of an "eschatological tension" leading to the "coming arrival of the End of Days" is a point of key significance to understanding his ideology.

Boek "The American Empire Should Be Destroyed": Alexander Dugin and the Perils of Immanentized Eschatology
James D. Heiser, Repristination Press, mei 2014, 128 pagina's

Hohepriester der Apokalypse – der unwahrscheinliche Aufstieg des Alexander Dugin
Door Krzysztof W. Rath, 16 februari 2015

[...] Natürlich steht außer Frage, dass auch westliche Geopolitikschulen wie etwa die US-amerikanische Monroe-Doktrin der Logik der Macht geschuldet sind. Die neurechten Ideologen Russlands gehen jedoch weit darüber hinaus und resakralisieren die Weltpolitik. Sie führen die Macht zurück in den Mythus, die Nebel des Irrationalen. 

Axe is the Name of Mine
Door Alexander Doegin, Arctogaia

[...] The new myth is incarnating, the scarlet sword of Boris Savinkov is scorching the hands of a new youthful Russia, the Russia of the End Times. Axe is the name of that Russia. [...] The most brilliant hypotheses concerning this item - its origin and its Symbolism - was advanced by Herman Wirth, a German scientific genius and a specialist in the sphere of human prehistory and ancient letters.

Apocalyptisch denken is in opmars
Door Coen Wessel, 6 maart 2015

Christenfundamentalisme is onderschat gevaar
Door Marcel Poorthuis, Reformatorisch Dagblad, 28 maart 2015

Schützenhilfe Gottes für Putin
Door Daniel Wechlin, Neue Zürcher Zeitung, 26 juli 2013

Die russisch-orthodoxe Kirche und ihre Mission - Putins Dienerin
Door Jörg Himmelreich, 2 april 2015, Neue Zürcher Zeitung

Temple Mount activists slaughter lamb in public 'rehearsal' of Passover sacrifice
Door Nir Hasson, Haaretz, 1 april 2015

Hundreds attend ceremony held by group advocating for the re-building of Jewish temple in the Temple Mount in Jerusalem, in show of strength marking rising influence of their cause.

Bachmann: Rapture Imminent Thanks To Gay Marriage & Obama
Door Brian Tashman, 20 april 2015

Mega-pastor John Hagee is the leading purveyor of a theory that the 'blood moon' is a harbinger of apocalypse [die zou plaatsvinden eind september 2015]
Door Matthew Pulver, Salon/Alternet, 21 mei 2015

De Family Research Council laat op zijn website pastor Anne Graham Lotz - de dochter van de bekende tv-dominiee Billy Graham - waarschuwen voor de Apocalyps tijdens de "bloedmaan"  van 28 september.

Das nächste große Schlachtfeld ist Europa
Door Alfred Hackensberger, Die Welt, 29 juni 2015

[...] das Grundprinzip ihrer Kriegsführung lautet: Je mehr Feinde, desto besser. Das ist weniger eine kühle Kalkulation als eine Erlösungsideologie. Denn nach der Weltuntergangslehre des IS wird gerade der totale Krieg die Menschheit dem Jüngsten Tag und dem Paradies näherbringen.

Trump is the product of a deliberate Republican strategy [...] to attract voters with an apocalyptic redemption story
Door Heather Cox Richardson, Salon / AlterNet, 19 juli 2015

Zorgen om toename geweld radicale kolonisten Israël
Nieuwsuur, 8 augustus 2015

[...] Na de aanslag waren de muren van het huis van het gezin beklad met teksten als [...] "Lang leve de Messias".

Boek: The ISIS Apocalypse; The History, Strategy, and Doomsday Vision of the Islamic State
William McCants, St. Martin's Press, 2015, 256 pagina's

Extremistische christenen steunen Breivik
Joop.nl, 3 september 2015

[...] Jan Willem van der Hoeven [...]  is oprichter van de Internationale Christelijke Ambassade in Jeruzalem en het Internationaal Christelijk Zionisten Centrum in dat land waar hij al 35 jaar woont. In een oud interview met het ledenblad van de EO maakt hij duidelijk dat hij moslims van de Tempelberg wil verdrijven.

IS-aanhangers bespreken dromen op Twitter, o.a. op nu verwijderde account "End Time Dreams"
Door Iain R. Edgar, Perspectives on Terrorism, september 2015

Tribalization. Or the End of Globalization
Door Koert Debeuf, Medium Corporation, 11 september 2015

[...] The anthropological study of René Girard shows how traumatic experiences make tribes focus on their core identity, returning to a stronger emphasis on law, culture and the sacred, and how they deal with their fear and aggression by turning against 'the Other' - the scapegoat mechanism. [...] This anchoring in myths of the past, this use of old discourse is exactly what we are witnessing in the world of today. [...] It makes the Arab World a telling example of the two main roads of tribalization: authoritarian nationalism and religious fanaticism. [...] Tribalization is [also] hitting again in the heart of Europe. [...] Putin's tribalization strategy is not only popular with Russians, who seem to be happy that their country is again stable inside and feared outside. In the Arab world and in Turkey new soft dictators are learning lessons from him.[...] In the United States too, the result is tribalization. More people than ever are in favor of a new kind of isolationism. [...] Today we can say that the world has left the path of globalization and is taking the trail of tribalization. Unfortunately, history has shown time and again that nothing good will come out of this.

[Vergelijk mijn passages over "stam", "afstamming" en "tribale" hierboven; de geschetste breuklijn tussen protectionistische racisten en neoliberale kosmopolieten; en mijn verwijzing naar Girard in noot[55].]

Trump, Sanders and Tribalism: Why the Donald’s Dark Allure Goes Deeper Than Racism and Xenophobia
Door Andrew O'Hehir, Salon, 12 september 2015

[...] What Trump understands, and may genuinely identify with, is the sense of embattled tribal identity found among too many white Americans of the 21st century, the belief that they are "living in a state of war in a small community, the existence of which is continually threatened, and the morality of which is the strictest possible." What is the highest form of enjoyment to be found in such a community, "for souls which are vigorous, vindictive, malicious, full of suspicion, ready to face the direst events, hardened by privation and morality?" It is "the enjoyment of cruelty," as Friedrich Nietzsche put it in 1881. "Such a community would find its delight in performing cruel deeds, casting aside, for once, the gloom of constant anxiety and precaution."

President van Israël waarschuwt voor (ook Joodse) fundamentalisten rond kruitvat Tempelberg
Reuven Rivlin, 12 oktober 2015

[...] What is clear is that the infrastructure to any solution is establishing trust between the parties. Lately we have witnessed more and more attempts by political leaders, and others, to turn the Israeli-Palestinian conflict into a religious conflict. From such a conflict, there would be no return. A war of Armageddon,  Jihad, or the end of days. The attempts to stoke the fire of conflict, by passionate fundamentalists is an attempt to set fire to this earth upon which we all sit.

This speech convinced me Israel's wave of violence is so much worse than it looks
Door Max Fisher, Vox World, 20 oktober 2015

Danny Seidemann, executive director of the Israeli organization Terrestrial Jerusalem: "I'm usually the opposite of a prophet of doom. Many journalists see Jerusalem as a fast track to a Pulitzer Prize, and peddling the apocalypse of Jerusalem is perceived as an easy way of doing that, so there's a tendency to overstate the volatility of Jerusalem. But Jerusalem is a far more stable city than its reputation. [...] What we're seeing here are the seeds of transformation of a national political conflict that can be solved into a religious conflict that cannot be solved."

They Really Want a Theocracy: The GOP Candidates Who Want to Make You Bow to Their Lord
Door Jeffrey Tayler, Salon, 25 oktober 2015

Christian Fundamentalists' Plot Against the Constitution: What Kim Davis’ Newly Unearthed Emails Reveal
Door Sean Illing, Salon, 23 oktober 2015

Michele Bachmann Calls for Converting 'As Many Jews as We Can' After Israel Tour [...] because Jesus is 'coming soon'
Haaretz/JTA, 8 november 2015

GOP Voters Want an Apocalypse: The Truth About Trump & Carson's Success
Door Heather Digby Parton, Salon/AlterNet, 10 november 2015

[De term "apocalypse" is van de redactie van AlterNet en wordt niet gebruikt door de auteur; K] [...] Say what you will about Trump and Carson, they are both entertaining. But it's the revolutionary aspect of their candidacies that's interesting.

The Soul of a Jihadist. The radical evil behind the terrorist attacks on Paris
Door Omer Aziz, New Republic, 17 november 2015

[...] The radical jihadist, full of resentment and lusting for eternal glory, has a set of goals that are absurd for their contradictions: the imposition of a worldwide theocracy as well as a plan to kill every person who would actually inhabit such an empire; the desire to recreate a fabled seventh-century utopia and the desire to escape from the world at the earliest possible date [...]  the theocratic utopia is only a prelude to the end of times, when the one-eyed anti-Christ (known as Dajjal) will return and the world will face the Day of Judgment. [...] In combatting radical evil, it would be prudent for us not to fulfill its prophecies.

[Young Christian] Iowa voters...love Ted Cruz's patriotic, end-times rhetoric. Look out.
Door Robert Leonard, Salon/AlterNet, 22 november 2015

[...] at only 44, he's in it for the long run. So are many in the conservative Christian movement. They recognize that while they may not be able to change the world, their children can.

What If Trump Wins?
Door Jeet Heer, The New Republic, 24 november 2015

[...] Rubio and Ted Cruz, who’ll be hoping for a presidential future even if they lose this year [...].
[...] The lessons of 1964 are clear: Even a losing and divisive candidate changes the orientation of the party. [...] If Trump is the Republican nominee in 2016, he'll transform the party even if he loses. A Trumpized Republican party, much more xenophobic than even now, will be the new norm. And the stage will be set for a new Nixon - most likely Cruz or Rubio - to become the more polished Trump and win the White House.

Ted Cruz: Born From The Heart of the Dominionist Christian Right
Door Bruce Wilson, Talk To Action, 23 maart 2015

Did you known that Ted Cruz and his father helped establish the presidencies, respectively, of George W. Bush and Ronald Reagan ? [...]
Like the election of Reagan, the election of George W. Bush had a profound, quietly seismic impact that to this day is only poorly understood:
During the Reagan years, Christian conservatives, bearing a covert, revolutionary pro-privatization, anti-government agenda that would be quite familiar to today's Tea Party flooded into government; Under George W. Bush, that influx resumed, and the Overton Window was further shoved towards religious supremacy as dual Bush initiatives - both the Faith Based Initiative but also George W. Bush's far-less noticed PEPFAR program and simultaneous shift of US foreign aid money to conservative evangelical charities, redirected billions of federal dollars towards the partisans of the Christian and religious right. Both initiatives continue to this day and help enable the movement to thrive and, beyond American shore, expand.
And the members of the Cruz family, Ted and Rafael, helped make that possible.

Galt and God: Ayn Randians and Christian Rightists Expand Ties
Door J. Sanford, Talk To Action, 7 januari 2015

'Christian Warriors': Who Are The Hutaree Militia And Where Did They Come From?
Door Chip Berlet, Religion Dispatches, 21 maart 2010

What ISIS Really Has In Mind
Door Eric Margolis, The Smirking Chimp / AlterNet, 13 december 2015

[...] a well-developed strategy by the Islamic State, or ISIS, to draw the western powers into a far larger war in the Mideast. They are being aided in this quest by the loud-mouthed right of American, British and French politics.

Donald Trump, Ted Cruz, and a Right-Wing Insurgency the GOP Can No Longer Control
Door Heather Cox Richardson, Salon / AlterNet, 13 december 2015

The rise of dictators-in-waiting Donald Trump and Sen. Ted Cruz has left political observers bewildered. How did the establishment wing of a dominant American political party end up with a radical extremist carrying the party’s banner?

[Malala Yousafzai over o.a. Donald Trump:] "The more you speak about Islam and against all Muslims, the more terrorists we create"
Door Ed Mazza, The Huffington Post, 16 december 2015

"And when the dust settled, a new leader of the Republican Party had emerged"
Tweet van Jan Mieszkowski na een recent GOP-debat, 16 december 2015

[Mieszkowski wijst op een beeld uit de film Het zevende zegel (1957) van Ingmar Bergman, waarin teruggekeerde kruisridders op een strand De Dood ontmoeten; K]

What the ISIS Flag Says About the Militant Group
Door Ilene Prusher, Time, 9 september 2015

[...] The reason for the circle and those words is that they’re a copy of what's known as the Seal of Mohammed, which the prophet himself is believed to have used in his lifetime to seal letters he wrote to foreign leaders, asking them to join him. [...] there’s a kind of Islamic end-of-days element in the flag, pitting the forces of Islam against the Christian West. [...] "The point of the war banner is showing the will to destroy the world order."

Rubio noemt bezette Palestijnse gebieden "Judea and Samaria", net als Netanyahu en kolonisten en in tegenstelling tot de Amerikaanse regering
Rubio's campagnewebsite, 3 december 2015

Lezing (Youtube-video) Jewish Dominionists: Chabad
Door David Sheen, McGill University, 12 november 2015

Turkish 'documentary' says Jews have been "The Mastermind" for 3,500 years
Door Ariel ben Solomon, The Jerusalem Post, 15 april 2015

Turkish professor says that the Jews are destroying the entire world as they search for the ark containing the ten commandments. [...] The Turkish film begins with pictures of the Star of David, models of the Temple in Jerusalem and an excerpt from Erdogan's December 2014 speech [...] [cursivering door mij; K].

ISIS snakt naar de apocalyps
Bob de Graaff, Yaser Ellethy, Willem Ouweneel en Binyomin Jacobs, Radio 1, 27 december 2015

Trump Campaign Picks Radical Anti-Gay End Times Pastor [Carl Gallups] For Rally Invocation
Door Brian Tashman, 15 januari 2016

Jim Bakker: Ronald Reagan Told Me Armageddon's Coming
Door Brian Tashman, Right Wing Watch, 20 januari 2016

Ted Cruz Welcomes Endorsement Of Mike Bickle, Who Believes Oprah Is A Forerunner To The Antichrist
Door Kyle Mantyla, Right Wing Watch, 22 januari 2016

[...] in 2004, Bickle declared that as the End Times approach, all Jews will be given a chance to accept Jesus, warning that if they do not accept "the grace" of Christ, God will then "raise up a hunter" who will kill two-thirds of them "and the most famous hunter in recent history is a man named Adolf Hitler"
[...] Bickle, unsurprisingly is a demon-fighting radical who believes that gay marriage is "rooted in the depths of hell," that homosexuality "opens the door to the demonic realm" [...].

The Man Who Builds Luxury Bomb Shelters for Paranoid One Percenters
Door Lynn Parramore, 11 oktober 2015

[...] we're on our way to the undisclosed location of an underground bunker designed to survive the end of the world, whatever form that apocalypse takes.

Ted Cruz Endorser: Gay Marriage Is 'A Unique Sign Of The End Times'
Door Kyle Mantyla, Right Wing Watch, 25 januari 2016

The Apocalypse Is Upon Us, Ted Cruz Endorsement Edition
Door Sarah Posner, Religion Dispatches, 22 januari 2016

Trump Embraces Radical Anti-Catholic, Anti-Gay End Time Pastor [Robert Jeffress]
Door Brian Tashman, 26 januari 2016

Evangelical leader Jerry Falwell Jr. endorses Trump
Door Robert Costa en Jenna Johnson, The Washington Post, 26 januari 2016

Glenn Beck Readies To Read His Children 'Left Behind' And Move Operations To Israel In Preparation For Looming Collapse
Door Kyle Mantyla, Right Wing Watch, 29 januari 2016

Michele Bachmann: Obama Seeks Global Domination As Battle Of Armageddon Approaches
Door Brian Tashman, Right Wing Watch, 1 februari 2011

Keiner wird als Islamist geboren
Annabelle Hirsch interviewt Kamel Daoud, Frankfurter Allgemeine, 17 februari 2016

[...] Ich habe tatsächlich den Eindruck, dass sich die Positionen gerade verhärten. Man vertreibt die Christen aus dem Orient. Und durch die jüngsten Anschläge erschwert man den Muslimen das Leben in Europa. Als würde man einen Krieg vorbereiten. Einen großen Krieg. Alles, was uns verbindet, wird durchtrennt. Mir macht das große Angst [cursivering door mij; K].

How One of the Most Extreme Groups Within the Religious Right Is Remaking the GOP Race for the Presidency. Dominionists are marching under Ted Cruz's banner
Door Frederick Clarkson, Political Research / AlterNet, 16 februari 2016

Ted Cruz’s campaign is fueled by a dominionist vision for America
Door John Fea, The Washington Post, 4 februari 2016

[Alexandr Doegin] One of Russia's looniest far-right ideologues endorses Donald Trump
Door Marx Fischer, Vox, 1 maart 2016

[...] in spring 2015, when I traveled to Moscow, I found the once-triumphant Duginists and ultranationalists no longer saw Putin as an ally, and even considered him a traitor to the cause. Some had been pressured by security services, which they took as a sign that their views were no longer tolerated. Meanwhile, Putin had largely dropped his grand Eurasianist rhetoric. In retrospect, it seems likely that Putin's short-lived embrace of Duginism was opportunistic and superficial.

Kwart van Israëlische joden wil een theocratie
Door Robin de Wever, Trouw, 9 maart 2016

Televangelist: Donald Trump Will Save Us From Antichrist
Door Brian Tashman, Right Wing Watch, 17 maart 2016

Mitt Romney just basically endorsed Ted Cruz - which is something we never thought we'd say
Door Aaron Blake, The Washington Post, 18 maart 2016

'Brussel is het werk van de duivel'
Door Marije van Beek en Wilfred van de Poll, Trouw, 26 maart 2016

Achter de aanslagen in Brussel zien veel moslimjongeren grotere krachten aan het werk. Ook in het Utrechtse Kanaleneiland. 'IS, daar zitten de Amerikanen achter.' [...] De strijd in Syrië, de opkomst van IS en de aanslagen in Parijs en Brussel zijn voor deze moslimjongeren even zovele 'voortekenen' van het einde der tijden, waarin een antichrist zal opstaan en de gelovigen zal vervolgen. Aanwijzingen zijn er legio, zeggen de jongens. Je hoeft maar te googelen.

Breng de Joden Thuis
EO, 29 maart 2016

De Vlaamse Koen Carlier heeft een missie: hij wil alle Joden ter wereld naar Israël brengen. Hij gelooft dat dan de Messias - Jezus - nog deze generatie terug naar aarde zal komen. [...] Christenen voor Israël heeft een miljoenenbudget beschikbaar voor hun operaties. Politici van onder andere ChristenUnie, SGP, CDA en PVV maken geregeld hun opwachting op bijeenkomsten van de organisatie. Ook internationaal timmert de organisatie flink aan de weg, met takken van Oeganda tot China, Fiji tot Bolivia.

Religious Right Activists 'Occupy' Washington With Tiny Prayer Rally
Door Peter Montgomery, Right Wing Watch, 12 april 2016

[...] World Net Daily included video clips of a couple of the speakers praying for a spiritual revival and praying for God to put the right man in the White House next year. Of course, for Rafael Cruz, father of and campaign surrogate for Ted Cruz, there is no question who God’s choice is, even if he didn’t mention Ted by name. [...] The event closed with remarks from bestselling doomsday author and Messianic Jewish rabbi Jonathan Cahn [...]. [Enigszins hoopgevend: er kwamen maar een paar honderd mensen op de bijeenkomst af, in plaats van de verhoopte 30.000; K]

Religious leaders warn of end-time signs [...]
Door Hazel Torres, Christian Today, 9 november 2015

Two religious leaders and a bestselling author are warning the public about the coming end times, saying the "signs in the heavens are giving warning of impending judgment [but] not immediate judgment."
Appearing on "The Jim Bakker Show," Rabbi Jonathan Cahn made it clear that no man can ever predict the exact Day of Judgment since "you cannot put God in a box."

Ted Cruz’s Father: America Was Founded on the Torah
Door Abra Forman, Breaking Israel News, 7 april 2016

The foundation of America and the constitution was the Hebrew Bible, or Torah, declared the father of GOP presidential candidate Ted Cruz in a speech given earlier in the year. Based on its religious values, America must “stand unconditionally with Israel,” he said firmly.

Israëls leger wordt steeds religieuzer en zionistischer
Door Robin de Wever, Trouw, 19 april 2016

[...] De afgelopen tien jaar maakte het leger kennis met een nieuwe groep leiders: gelovigen die in de greep zijn van wat wel 'religieus zionisme' genoemd wordt. [...] In 1990 behoorde nog 2,5 procent van de IDF tot die groep, becijferde Maarachot, het huisblad van het ministerie van defensie, laatst. In 2008 was dat 26 procent. [...] de Westelijke Jordaanoever is voor hen een taak van kosmisch belang. De oever is de bakermat van hun geloof. Het bouwen van nederzettingen zien ze als een godsdienstige plicht.
[...] stafchef Gadi Eisenkot [...] heeft zijn pijlen gericht op een eenheid binnen het rabbinaat, genaamd 'Joods Bewustzijn'. Critici verwijten de eenheid al jarenlang dat die een rechts-religieuze agenda heeft, en dat die koers van het leger probeert te beïnvloeden.

Why People Love Trump's Apocalyptic Vision of America
Door Deborah Caldwell, Fortune, 10 december 2015

[Trump:] "We can't live like this. You’re going to have more World Trade Centers. It's going to get worse and worse, folks." The crowd cheered and gave him a standing ovation. [...] What's the appeal of this dark view? Well, it's precisely that: people find his apocalyptic rhetoric enticing and familiar - because America has end-times obsession deeply embedded in its national psyche.

Deze kolonist [Avigdor Lieberman; K] gaat nu over de bezette gebieden
Door Derk Walters, NRC, 25 mei 2016

[...] Yehuda Glick, een kolonist die voorstander is van de bouw van een Derde Joodse Tempel en die twee jaar geleden een moordaanslag overleefde, [komt daardoor] de Knesset binnen.

Boek Rechte Hetze im Netz - Eine Unterschätzte Gefahr
Door Patrick Gensing, e-boek, mei 2016

"[...] Men situeert zich in een apocalyptische eindstrijd, en maakt zijn eigen bestaan graag belangrijker, door te beweren deel te nemen aan een historisch gevecht."

Is the Islamic State Unstoppable?
Door Hassan Hassan, The New York Times, 9 juli 2016

[...] Since the American-led air war against it began in July 2014, the Islamic State has lost around 50 percent of its territory in Iraq and 20 percent in Syria.
[...] [But] The threat is not going away. The group’s ultimate goal remains unchanged: control of the Muslim world. The apocalyptic idealists who form the Islamic State’s core believe that they are ordained by God to accomplish this. And they will change their tactics as often as they need to in order to get closer to that goal [...]

Trump and the End of Truth
Door Roger Cohen, The New York Times, 25 juli 2016

Tolstoy wrote of “epidemic suggestion” to describe those moments when humanity seems to be gripped by a kind of mass hypnosis that no force can counter. The resulting movements, like the Crusades or the 17th-century Dutch tulip craze, cannot be controlled. We find ourselves in such a moment.

Etat islamique, la stratégie de la guerre civile
Door Luc Mathieu, Libération, 26 juli 2016

L’égorgement d’un prêtre dans une petite commune normande, mardi, témoigne une nouvelle fois de la volonté de l’Etat islamique de frapper partout, tout le temps. Une guerre d’usure mûrie depuis le début des années 2000 par les théoriciens jihadistes, qui rêvent d’un conflit total et ultime avec les «infidèles».

Wij worden een burgeroorlog ingelokt
Door Han van der Horst, Joop.nl, 27 juli 2016

[...] We worden geprovoceerd om onze eigen staatsinstellingen af te breken. We worden uitgenodigd om onze normen en waarden te vergooien in een orgie van bloedige wraak.

Tim LaHaye is dead but his apocalyptic fact-free "vision" of an alienated alternative and utterly destructive "reality" lives on in the candidacy of Donald Trump
Door Frank Schaeffer, Patheos, 30 juli 2016/

[...] End Times terror is a perfect transition drug to mainlining Trump’s world-fearing hatred.

De aanval op de democratie is begonnen
Door Hubert Smeets, NRC, 5 augustus 2016

Door aan te kondigen dat hij een eventuele nederlaag niet zomaar zal accepteren, zet presidentskandidaat Donald Trump de aanval in op de democratie zelf. Dat past in een wereldwijde trend.
[...]  Trump is een seculiere eindtijd-ideoloog, waarvan er in Amerika wel meer rondlopen. Zoals sommige christenen zich voorbereiden op de verzengende eindtijd voordat Christus terugkeert in het ondermaanse, zoals sommige moslimfundamentalisten het martelaarschap als de daad bij het woord zien, zo presenteert de Republikeinse presidentskandidaat zich als de laatste menselijke reddingsboei om Amerika op Lucifer [Trump noemde Hillary Clinton "de duivel"] te heroveren.

Citizens United & Breitbart Debut New 'Christian War Film' ["Torchbearer"] At RNC [Republican National Convention]
Door Peter Montgomery, Right Wing Watch, 27 juli 2016

[...] As the movie nears an end, viewers are subjected to graphic images of brutality and genocide being carried out by ISIS and affiliated terrorist groups like Boko Haram in Nigeria; Robertson reads from the biblical Book of Revelation.

‘It will be a bloodbath’: Inside the Kansas militia plot to ignite a religious war
Door Cleve R. Wootson Jr., The Washington Post, 15 oktober 2016

The “Crusaders” knew they wanted to kill Muslims - and with luck, use the “bloodbath” to ignite a religious war - but for months they couldn’t settle on a plan.

Trump's Worldview Mirrors the Most Archaic and Apocalyptic of Christian Beliefs
Door Marlene Winnell, AlterNet, 15 oktober 2015

Trump is tapping into a dangerous level of the worst of our religious tradition, and we need to recognize it.

Trump's Apocalyptic Message: Biblical Prophecy, Survivalist Ideologue and Racist Conspiracies In One Package
Door John Feffer, Tom Dispatch / Alternet, 13 oktober 2016

Evangelical and white power constituencies take his message literally.[...] The apocalyptic rhetoric of Trump and his followers is a self-fulfilling prophecy. The gale-force winds of this populist hurricane have been intensified by decades of polarizing economic and social policies.

Donald Trump’s Apocalypse Is a Self-Fulfilling Prophecy
Door John Feffer, The Nation, 13 oktober 2016

[...] There is method to Trump’s particular version of madness. He and his slyly smiling running mate Mike Pence are playing up their vision of scorched-earth America not just to win general political points but to appeal to a very specific set of voters by tapping into the apocalyptic strain in American politics.

The Crusader Sub-Culture in the US Military
Door Jacob Hausner, Islamophobia Today, 1 november 2016

[...] Anti-Muslim/Islam and pro-Crusader themes tied to military-use paraphernalia, including: T-Shirts, insignias, bullet coating, rifle scope cases as well as tattoos inscribed “Kafir,” and “Infidel” have become common within a sub-set of the US military.

Mike Pence Will Be the Most Powerful Christian Supremacist in U.S. History
Door Jeremy Scahill, The Intercept, 15 november 2017

Donald Trump, Stephen Bannon and the Coming Crisis in American National Life
Door David Kaiser, Time, 18 november 2016

[...] Apocalyptic rhetoric and apocalyptic thinking flourish during crisis periods. This represents perhaps the biggest danger of the Trump presidency, and one that will bear watching from all concerned citizens in the months and years ahead.

De zorgen van Kaiser krijgen helaas extra reliëf omdat Bannon in 2014 sprak op een conferentie in het Vaticaan voor zeer rechtse katholieken. Hij zei daar: "And we’re at the very beginning stages of a very brutal and bloody conflict, of which if the people in this room, the people in the church, do not bind together and really form what I feel is an aspect of the church militant, to really be able to not just stand with our beliefs, but to fight for our beliefs against this new barbarity that’s starting, that will completely eradicate everything that we’ve been bequeathed over the last 2,000, 2,500 years."

Anselm Kiefer review – an apocalyptic epitaph for the liberal age
Door Jonathan Jones, The Guardian, 21 november 2016

Kiefer’s warnings about the frailty of society now look scarily prescient, and his Wagnerian new works suggest the innate violence of nationalism.

Trump z'n veiligheidsadviseur Flynn, die islam een "kwaadaardige kanker" noemde, spreekt apocalyptische taal
Door Jackson Diehl, The Washington Post, 11 december 2016

[...] The outlines of what might well be called the Trump crusade are easily located in the rhetoric of Stephen K. Bannon, Michael T. Flynn, Jeff Sessions and other Trump appointees. They describe a "long history of the Judeo-Christian West struggle against Islam,"” as Bannon put it, or "a world war against a messianic mass movement of evil people," as Flynn, the incoming national security adviser, has written.

End Times Pastor Tom Horn: Donald Trump Could Be the Messiah or His Forerunner
Door Brian Tashman, Right Wing Watch / Alternet, 18 december 2016

Televangelist Jim Bakker hosted several fellow End Times preachers on his television program today to discuss the prophetic implications of the presidential election. In their mind, Donald Trump is a kingly and warrior-like leader committed to protecting Israel. 

Trump’s counter-jihad'. How the anti-Muslim fringe conquered the White House.
Door Zack Beauchamp, Vox, 13 februari 2017

Trump’s new attorney general, Jeff Sessions, said more or less the same thing - in an official Senate press release. 'Once again we face a totalitarian threat to the free world. This time it’s from ideological and apocalyptic Islam' [sic: "islam", dus niet "islamisme" of "extremistische islam"; K], Sessions said.

Duett im Dunkeln
(Julius Müller-Meiningen, Die Zeit, 18 februari 2017

[...] 50 Minuten lang skizzierte Bannon seine ganz persönliche Apokalypse in einem düsteren Videotelefonat. [...] der Präsident hat so viele rechtskonservative Christen um sich geschart, dass das Internetportal Lifesitenews.com wenige Tage nach der Amtseinführung jubelte: "Trump bringt Gott nach langer Abwesenheit zurück in die Bundesregierung."

Waarom zwijgt IS in alle talen over Trump?
Door Robin de Wever, Trouw, 9 maart 2017

[Pieter Nanninga, Midden Oosten-deskundige aan de Rijksuniversiteit Groningen:] [...] "IS hoéft helemaal niet te waarschuwen voor Trump. Dat doet hij zelf wel." [...]
[...] Intussen hebben andere moslimextremisten het wél volop over Trump. De quasi-officiële Al-Qaida-krant Al Masra heeft deze week Trumps hoogste adviseur Steve Bannon op de voorpagina. [Illustratie: officieuze IS-propaganda].

Does the Trump Administration Want a Holy War Against Islam? It’s a Terrifying but Reasonable Guess
Door Conor Lynch, Salon, 11 maart 2017

POTUS Shield Leader: Islam Must Be ‘Broken Down’ For Christ To Return
Door Peter Montgomery, Right Wing Watch, 14 maart 2017

Steve Bannon's apocalyptic views are very close to those of ISIS, and Trump is surrounded by religious zealots.

'"Oorlog is goed" vindt tegenwoordig ook in academische kring weerklank"
Door Marcel Hulspas, Sargasso, 15 mei 2017

Ian Morris [...] beweert in War! dat oorlogen de motor zijn achter de vooruitgang van de beschaving [...]. [Volgens] Walter Scheidels The Great Leveler [...] [is] de enige kracht die dit proces [van uit de hand lopende ongelijkheid] kan keren (of beter, die de samenleving verwoest en een meer egalitaire kan doen ontstaan) [...] een grote ramp zoals de Pest of de een oorlog. (Scheidel gebruikt daarbij het beeld van de vier Apocalyptische Ruiters, wat het momenteel goed doet in de Verenigde Staten.)

The Israel Disconnect: Trump Compromises Israel’s Security, Christian Right Shrugs, Carries on with End Times Prophecy
Door Christopher Stroop, Twitter, 19 mei 2017

Trump Effect Inspires Radical Christians in Military
Door Nina Burleigh, Newsweek, 22 mei 2017

Donald Trump’s election has led to such a steep rise in fundamentalist Christian evangelizing and religious bigotry in the U.S. armed forces that the matter is reaching the level of a “national security threat,” according to information shared exclusively with Newsweek by an organization that represents and advocates for secular and minority religious views in the military.

Mike Huckabee and Israel’s Apocalyptic Temple Movement Set the Stage for a Summer of Holy War. Was a provocative West Bank march led by Christian Zionist honcho Mike Huckabee a sign of trouble to come?
Door Dan Cohen, AlterNet, 26 mei 2017

Mike Pence To Speak At Conference Hosted By Radical Pastor John Hagee
Door Brian Tashman, Right Wing Watch, 30 mei 2017

[...] Hagee’s views on Israel are closely tied to his belief that the apocalypse is imminent and the Antichrist will soon come to power.

A Disciplined, Charging Army - How the Christian Right Became a Political Force
Door Frances FitzGerald, The New Yorker, mei 1981

The Christian Right Was Right
Door John Pavlovitz, 16 maart 2017 | zie ook hier

[...] These harbingers of doom were absolutely right to warn us - and ironically they were the very ones they were warning us about. In the sickest kind of self-fulfilling prophecy, they were the plague of these days that they said would come.

Why Are Americans So Obsessed With Apocalypse - and Convinced It Will Happen in the Near Future?
Door Betsy Hartmann, Seven Stories Press / Alternet, 16 juni 2017

[...] an excerpt from the new book The America Syndrome: Apocalypse, War, and Our Call to Greatness [2017].

Why Trump's Warsaw Speech May Have Been His Most Ominous Yet
Door Walter Shapiro, The Guardian / AlterNet, 7 juli 2017

[...] For a president whose grasp of theology abruptly stops at “Two Corinthians,” Trump seems to revel in the concept of a holy war. For that was at the core of his inflammatory rhetoric about the survival of western civilization. About all that was missing from Trump’s Warsaw war cry was a rousing chorus of Onward Christian Soldiers.

As Temple Mount Flares, Jewish Movement Sees Opportunity To Reclaim Holy Site
Door Sam Kestenbaum, Forward, 19 juli 2017

God told "firefighter prophet" Mark Taylor that He chose Trump to save America, and Taylor tells all in his new book
Door Safiyah Riddle, Right Wing Watch, 19 juli 2017

[...] The demonic adversity that Taylor endures only strengthens his resolve to help Trump unite a Christian Army.

De VN-Veiligheidsraad praat vandaag over de crisis rond de Tempelberg in Jeruzalem
Trouw, 24 juli 2017

What Trump Owes America's Christian Fascists
Door Chris Hedges, Truthdig / Alternet, 24 juli 2017

[...] Christian Reconstructionism, called Dominionism by some. This new ideology is about taking control of all institutions, including the government, to build a “Christian” nation. Rousas John Rushdoony in his 1973 book, “The Institutes of Biblical Law,” first articulated it. Rushdoony argued that God gives the elect, just as he gave Adam and Noah, dominion over the earth to build a Christian society. Their state will come about with the physical eradication of the forces of Satan. It is the duty of the church and the elect to “rescue” the world so Christ can return.

Tom Horn: Trump Is Leading The Fight Against The Occult And The Rise Of The Antichrist
Door Kyle Mantyla, Right Wing Watch, 25 juli 2017

Yesterday, Jim Bakker interviewed Donald Trump-loving End Times pastor Tom Horn, who declared that a recent Time magazine cover featuring an image of President Trump leaning against a crumbling Washington Monument was a prophetic sign that Trump is leading the fight against occultism in America.

Evangelisch fundamentalisme en katholiek integralisme: een verrassende [en omineuze] oecumene
Door Hans Rottier, Niet naar Santiago en weer terug, 26 juli 2017

[...] [Paus] Franciscus verwijdert van binnenuit de lezing van sektarisch millenarianisme [...] en dominionisme dat de Apocalyps en de laatste slag voorbereidt.

POTUS Shield: Trump’s Dominionist Prayer Warriors and the 'Prophetic Order of the United States'
Door Peter Montgomery, Right Wing Watch In Focus, augustus 2017

[...] POTUS Shield leaders believe the idea of a two-state solution is contrary to the word of God. [...] POTUS Shield continues to pray about the White House staff, asking God to remove any "Benedict Arnolds" who are standing in the way of Trump carrying out the will of God.

Pope Francis allies accuse Trump White House of 'apocalyptic geopolitics'
Door Stephanie Kirchgaessner, The Guardian, 13 juli 2017

Evangelicals, Trump and the politics of redemption
Door Peter Wehner, RNS, 11 augustus 2017 

Michele Bachmann Is Heading A Right-Wing Mission To The UN In Preparation For The End Times
Door Kyle Mantyla, Right Wing Watch, 16 augustus 2017

The Allure of the Far Right Demands Immediate Action
Door Adele M. Stan, The American Prospect / Alternet, 19 oktober 2017

To dismiss the attraction of Bannon’s dystopian nationalism is folly.
[...] [Bannon assured] the Values Voters that they would be "the folks who saved the Judeo-Christian West." He warned that America is now at the point of a "fourth turning" - a reference to the theory of historical cycles put forth by amateur historians William Strauss and Neil Howe, which divides history into cycles of roughly 80 years, each one punctuated by a period of cataclysmic bloodletting.

Savitri Devi: The mystical fascist being resurrected by the alt-right
BBC News / documentary, 29 oktober 2017

[...] In the US, racism, anti-communism and Christian fundamentalist notions about the impending apocalypse have together prepared the ground for the far right's flirtation with occult Nazism and Hindu prophecies.
And as in India, the traditional ruling majority's fear of losing power has been an effective recruiting tool.
"Since the middle of the Obama administration the single most important factor in the minds of people who joined the Tea Party was the idea that white people were being shoved aside," says researcher and writer Chip Berlet. [...]
Savitri Devi's work forms part of the history of both India's Hindu nationalists and the European and American extreme right. Her flamboyant, eccentric writings contain - unvarnished and uncensored - all their key ideas: that human beings can be divided into "races" which should be kept separate; that certain groups are superior to and more entitled than others; that these groups are under threat; and that the dark times in which we live will only end when they again take power, returning us to a mythical golden age.

Hitler’s world may not be so far away
Door Timothy Snyder, The Guardian, 16 september 2015

[...] In vernacular media – films, video games and graphic novels – the future is presented as post-catastrophic. Nature has taken some revenge that makes conventional politics seem irrelevant, reducing society to struggle and rescue. The earth’s surface grows wild, humans go feral and anything is possible.
[...] Hitler the politician was right that a rapturous sense of catastrophic time creates the potential for radical action. When an apocalypse is on the horizon, waiting for scientific solutions seems senseless, struggle seems natural and demagogues of blood and soil come to the fore. [...]

Thierry Baudet: "We leven in een eindtijd"
FVD-bijeenkomst, Nieuwspoort, Den Haag, 3 november 2017 [zie video]

"Als het in de politiek gaat over koopkracht en dit en dat, dan is dat zo'n teken dat we in een eindtijd leven, dat we in een hele lage, ijzeren, aarde-tijd leven in plaats dat we in een tijd leven van dromers, van visionairen. Denk je nou echt dat Napoleon de hele dag bezig was met koopkrachtplaatjes?"

Alt-America: the time for talking about white terrorism is now
Door David Neiwert, The Guardian, 26 november 2017

As Alt-America has grown, especially online, so has the violence that inevitably accompanies it: acts of domestic terrorism, hate crimes, and threats of civil war backed by a wave of citizen militias.
[...] Antigovernment conspiracy theories and "end times" prophecies could motivate extremist individuals and groups to stockpile food, ammunition, and weapons.

Waarom de nazi's zo gefascineerd waren door occult en bovennatuurlijk denken
Door Frank Mulder, Trouw, 27 november 2017

[...] De hele alt-right-beweging baseert zich op het grenswetenschappelijke, mystieke, natuurlijke levensgevoel. Dat zijn misschien splintergroepen, maar die komen voort uit een breed gedragen psychologie. "Talloze mensen baseren hun politieke ideeën op eindtijdtheorieën, Joodse complotten of geruchten dat er in 1951 aliens in Amerika zijn geland. Daar ben ik heel, heel bezorgd over. 

'Perhaps we have arrived at the End Times': an interview with Cardinal Burke
Door Paolo Gambi, Catholic Herald, 30 november 2017

 [...] there is a feeling that in today’s world that is based on secularism with a completely anthropocentric approach, by which we think we can create our own meaning of life and meaning of the family and so on, the Church itself seems to be confused. In that sense one may have the feeling that the Church gives the appearance of being unwilling to obey the mandates of Our Lord. Then perhaps we have arrived at the End Times.

Why Trump wants to recognize Jerusalem as Israel's capital... the religious dimensions of this story
Door Diana Butler Bass, Twitter (draad), 6 december 2017

[...] For decades, conservative evangelicals have been longing for this recognition. They believe it is necessary in order to regain control of the Temple mount. That is important because rebuilding the Temple is the event that will spark the events of the Book of Revelation and the End Times. [...]

Trump’s Jerusalem Embassy Move Is Stupid And Selfish, And We’ll All Pay For It
Door Eugene Hung, The Huffington Post, 6 december 2017

[...] Trump has a pattern of saying and doing things that the Religious Right likes. They in turn sing his praises, even claiming (despite the bounty of behavioral evidence) that the president is truly a "baby Christian." One of the things that many prominent Religious Righties believe is that the current state of Israel is a fulfillment of biblical prophecy about the Jews, God’s chosen people. [...]

Eindtijdgek John Hagee verwelkomt Trumps erkenning van Jeruzalem als de hoofdstad van Israël en de verplaatsing van de ambassade naar die stad
CUFI, Twitter, 6 december 2017

Hagee: "President Trump has made a bold and courageous stand that will be remembered in history forever ... President Trump has stepped into political immortality. What he has done today will be eternally celebrated."

6 Christian Leaders' Reactions to Trump Formally Recognizing Jerusalem as Israel's Capital
Door Leah Marie Ann Klett, The Gospel Herald, 6 december 2017

[...] Pastor Robert Jeffress [...] [Jerusalem] "is the place where he [Jesus; K] will set foot again on earth at his second coming".

Trump's Embassy Decision
EndTime Ministries, Irvin Baxter en Dave Robbins, 5 december 2017

Trump heeft met Jeruzalem een belangrijke stap gezet naar het Laatste Oordeel
Door Stevo Akkerman, Trouw, 8 december 2017

[De titel maakt de column helaas te heftig, of juist te ironisch.]

Paula White, Samuel Rodriguez, Mike Huckabee and Jentezen Franklin All Agree On This One Thing
Kairos Company, Charisma News, 6 december 2017 

For Religious Right, Blowing Up Potential Peace Deal Is Feature, Not Bug, Of Trump’s Jerusalem Move
Door Peter Montgomery, Right Wing Watch, 8 december 2017

Top-evangelical: wij zijn niet uit op het einde der tijden
Door Robin de Wever, Trouw, 9 december 2017

Florida rally cheers when Republican predicts Trump’s Jerusalem embassy decision may usher in Armageddon
Door Bob Brigham, Raw Story, 8 december 2017

A conservative politician at President Donald Trump’s campaign rally in Pensacola, Florida suggested that the president’s controversial decision to move the US Embassy in Israel from Tel Aviv to Jerusalem may usher in the biblical end times.

US a partner in bloodshed with Jerusalem move, Erdoğan says
Daily Sabah, 11 december 2017

[...] Erdoğan underlined that the continuation of vandalism and oppression in Jerusalem is not possible. The president warned that those who deem themselves as the owners of the city will not even be able to find a tree to hide themselves behind [een toespeling op de hadith over de "Dag de Oordeels"[29] in het handvest van Hamas (zie hierboven); K].

Why the Trump Era Won’t Pass Without Serious Damage to America
Door Neal Gabler, Billmoyers.com, 13 december 2017

Conservatism has turned itself into a civic religion and columnist Neal Gabler fears the damages wrought in the Trump era will be permanent and lasting. [Cursivering door mij; K]

Apocalyptic Christianity in the State Dep't?
Door John Feffer, Foreign POlicy in Focus / AlterNet, 5 maart 2018

Trump is no churchgoer. But for evangelicals, his hard right line on Israel and machinations against Iran make him an instrument of the endtimes.

Christian Dominionists Meet at Trump's Washington Hotel to Answer the "Divine Call to War"
Door Bill Berkwitz, Truthout, 9 maart 2018

They want a theocracy in the US, and they have Trump's ear.

End Times President
Door Paul Stoller, Huffington Post, 21 april 2017

Trump May Be the End of the World As We Know - But For Some Evangelicals That's Just Fine
Door Nelle Smith, Religion Dispatches / AlterNet, 31 januari 2017 / 24 april 2018

If you’re eager to get Armageddon over with and move on to heaven? Well, Donald J. Trump seems as good a choice as any.

Trumps nieuwe minister van buitenlandse zaken staat klaar om te vechten, in de naam van Jezus ["Totdat de wederkomst van Jezus plaatsvindt"]
Door Robin de Wever, Trouw, 24 april 2018

Cardinal Eijk: Pope’s response to German bishops 'incomprehensible'
Door Hallett, Catholic Herald, 7 mei 2018

[...] The cardinal concluded by saying the situation resembled the end times, quoting Article 675 of the Catechism which speaks of "a religious deception offering men an apparent solution to their problems at the price of apostasy from the truth."

Masternarrativ: "Wir werden bedroht – Die Endzeit naht"
Door NetzTeufel, mei 2018

Mit einer Social-Media-Analyse haben wir uns auf die Suche nach hateSpeech im Namen des christlichen Glaubens im Netz begeben und sogenannte toxische Narrative aufgespürt.

[...] end times prophecies fueling their Christian Zionism
Door Christopher Stroop, Twitter, 13 mei 2018

Evangelicals #ChristianAltFacts are now driving our foreign policy in dangerously destabilizing ways.

Trump Faith Adviser Who Said Jews Go to Hell to Speak at Jerusalem U.S. Embassy Opening
Door Amir Tibon en Noa Landau, Haaretz, 14 mei 2018

Dallas-based Baptist Pastor Robert Jeffress has called Islam ‘a heresy from the pit of hell,’ while also attacking Mormons and the ‘perversion’ of homosexuality.
[Zie ook:

Robert Jeffress Shares Two Signs of the End Times, Warns They Are Increasing in "Intensity and Frequency"
Door Leah Marieann Klett, Gospel Herald, 12 oktober 2017 ]

Robert Jeffress, Pastor Who Said Jews Are Going to Hell, Led Prayer at Jerusalem Embassy
Door Matthew Haag, The New York Times, 14 mei 2018

Robert Jeffress [...] delivered a prayer at the opening ceremony on Monday, while the Rev. John C. Hagee, a televangelist who founded Christians United for Israel and leads a San Antonio megachurch, gave the closing benediction.
Despite their comments about Jewish people, the two pastors are among the leading pro-Israel voices in the evangelical Christian world. Some evangelicals [onder wie nadrukkelijk ook Jeffress en Hagee; K] believe that American foreign policy should support Israel to help fulfill biblical prophecies about the second coming of Christ.

For many evangelicals, Jerusalem is about prophecy, not politics
Door Diana Butler Bass, CNN, 14 mei 2018

[...] I doubt that President Trump could explain dispensational pre-millennialism. I doubt he knows the term. But his evangelical supporters know it. Some of his advisers are probably whispering these prophecies in his ears.

Gestern erwähnte ich [...] wie s. viele rechte Christen in abstruse Endzeitvorstellungen hineinsteigern, heute teilen die "Christen in der AfD" das hier
Door Liane Bednarz, Twitter, 16 mei 2018

[Bednarz wijst erop dat deze christelijke groep in de AfD een Facebook-post deelde waarin wordt gesteld dat "WWW" in Herbreeuwse letters numerologisch "666" zou zijn; K]

Björn Höcke, AfD-kopstuk: "Die schöne neue Weltordnung ist eine wirkliche Endzeitideologie...
Door Liane Bednarz, Twitter, 14 mei 2018

...mit der Auflösung der Staaten, der Völker, der Kulturen, ja sogar, und das ist, glaube ich, die perverse Spitze [...] der Geschlechter."
[Höcke haakt bewust in op de apocalyptische complottheorie van De Nieuwe Wereldorde; zie ook dit bericht. Ook een bondgenoot van Thierry Baudet, John Laughland, doet dit trouwens in een waanzinnig betoog.; K]

Trump bespoedigt wederkeer Jezus
De Overnachting, Radio 1, met Robin de Wever, 19 mei 2018

[...] Het einde der tijden is dichterbij gekomen met de opening van de Amerikaanse ambassade in Jeruzalem. En dat is goed nieuws voor de miljoenen conservatieve Christenen in de Verenigde Staten die een belangrijk deel van de achterban van president Trump vormen.
In hun ogen heeft de president een deel van de Bijbelse profetiën hiermee vervuld en de wederkomst van Jezus dichterbij gebracht.

Conservatieve christenen: Trumps steun aan Israël bevordert de wederkomst van Christus
Door Robin De Wever, Trouw, 22 mei 2018

Paul McGuire: God Is Using Trump To Prepare The World For A 'Last Days Soul Harvest'
Door Kyle Mantyla, Right Wing Watch, 6 juli 2018

Britain First
Door Hope not Hate, 8 juli 2018

Britain First was founded and funded initially by Jim Dowson, a man dedicated to Calvinist chauvinism, religious bigotry and the raptures of evangelical and biblical Armageddon/doomsday prophecies.
[...] Jayda Fransen [...] deputy Leader of Britain First [...] has been one of those responsible for injecting the group with its religious zeal, believing strongly in invasion and crusader narratives.

We asked psychologists why so many rich people think the apocalypse is coming
Door Nicole Karlis, Salon, 16 juli 2018

The desecration of Israel
Door Yossi Klein Halevi [een zeer gelovige, bepaald niet linkse Israëliër; K], The Times of Israel, 24 februari 2019

In boosting Otzma Yehudit [door een kongsi te bemiddelen tussen deze aanhangers van Kahane en Habayit Hayehudi; K], Netanyahu has validated Kahanism, an apocalyptic racist theology that sanctifies hatred and vengeance [...] [to] prepare the way for the coming of the messiah [...].
[...] The political agenda of Kahanism - the mass expulsion of Palestinians, the destruction of the Dome of the Rock - would ensure Israel’s total isolation [...].

Bloedmaan
Door Stevo Akkerman, Trouw, 1 maart 2019

"[...] De evangelische website CIP meldde gisteren dat een populaire prediker heeft ontdekt dat het presidentsschap van Trump de wederkomst van Jezus inluidt [zie ook hier; K]."
https://endtimeheadlines.org/2019/02/australian-pastor-claims-trump-blood-moons-show-god-fulfilling-prophecy-right-now/

Jonge aanhangers Baudet dromen van strijd met "de gevestigde orde"
Door Frank Hendrickx, de Volkskrant, 9 juni 2019

Je bent jong en je wilt wat: hipsterfascisme
Door Han van der Horst, Joop.nl, 11 juni 2019

The Evangelicals Who Pray for War With Iran
Door Sarah Posner, The New Republic, 9 januari 2020

"Mike Pence and Mike Pompeo, who urged Trump to kill Qassem Soleimani, are ardent proponents of Christian Zionism [...] and major allies of CUFI. [...] In his 2006 book, Jerusalem Countdown, John Hagee [who launched CUFI in 2006] imagined an elaborate scenario in which a U.S. or Israeli strike on Iran would trigger an 'inferno [that] will explode across the Middle East, plunging the world toward Armageddon'."

These Apocalyptic Myths Are Coming True Thanks to Climate Change
Door Jeremy Deaton, Nexus Media, 23 januari 2020

[...] Experts say that if people come to believe climate chaos portends the literal end of days, they might give up on doing what’s needed to avoid a cataclysm, making their apocalyptic predictions self-fulfilling.

Flessenpost uit Duitsland
Door Raymond van den Boogaard, De Groene Amsterdammer, 4 maart 2020

[...] Adorno wijst ook op het door rechts-radicalen met graagte opgeroepen beeld van een soort eindtijd van 'sociale catastrofe'.

White identity evangelicalism [...]  holds Trump as a messiah
Door Jared Yates Sexton, Twitter, 13 maart 2020 (draad)

"Already I'm seeing people I know who are still in the white identity evangelical world and part of the Cult of the Shining City, talk about coronavirus as a bioweapon and sign of the endtimes. We're going to see this grow as the pandemic worsens. It's going to be dangerous."

Covid-19 Is the Crisis Radical 'Traditionalists' Have Been Waiting For
Door Benjamin Teitelbaum, The Nation, 8 april 2020

Nazi hippies: when the New Age and Far-Right overlap
Door Jules Evans, Medium.com, 4 september 2020

'[...] Trump, Q and a few other heroes will defeat these monsters, liberate enslaved humanity, and usher in a glorious age of peace and love. But for that to happen, democracy must be suspended and there must be awful bloodshed and retribution. [...] Qanon [...] [is] an End of Days death cult, like Isis, like Nazism, like the Jim Jones cult. It is radicalizing people and ruining their lives through social media [...]'

In lieu of arguing that Trump is going a good job as president or that Republicans have good ideas to improve life, there just seems to be an endless string of apocalyptic thinking from conservative authors.
Door Matthew Yglesias, Twitter, 7 september 2020

Trump or No Trump, Religious Authoritarianism Is Here to Stay
Door Katherine Stewart, The New York Times, 16 november 2020

[...] After processing their disappointment, Christian nationalists may come around to the reality of Joe Biden’s victory. There is no indication, however, that this will temper their apocalyptic vision, according to which one side of the American political divide represents unmitigated evil. [...] The point of conspiratorial narratives and apocalyptic rhetoric is to lay the groundwork for a politics of total obstruction, in preparation for the return of a "legitimate" ruler.

De coronapas als teken van de eindtijd
Door Marije van Beek, Trouw, 5 november 2021

De pandemie wakkert zowel complotdenken als eindtijddenken aan.

Misinformer of the Year: Steve Bannon’s "flood the zone with shit" approach is destroying American democracy
Door John Whitehouse met medewerking van Justin Horowitz, Media Matters, 28 december 2021

Bannon initially built his War Room podcast around Trump’s first impeachment, but it was the spin-off - War Room: Pandemic - that stuck. A better name for the show would be War Room: Apocalyptic Fury. The show is a 17-hours-a-week workshop dedicated to enraging the most loyal Trumpists with lies and misinformation about issues from the 2020 election to the southern border, from critical race theory to transhumanism and big tech.

'FVD nodigde 'baas' van belager [Max van den Berg] van Kaag uit in Tweede Kamer'
Door Wilmer Hek, NRC, 7 januari 2022

Max is overtuigd christen en ziet de wereld langzaam overgenomen worden door Satan.

Hoe Poetin religie tot wapen smeedt
Door Marije van Beek, Trouw, 4 maart 2022

"Hoofd van de Russisch-orthodoxe kerk houdt extremistische preek: Gay prides zijn de reden voor deze oorlog"
Door Marije van Beek, Trouw, 6 maart 2022

Het gaat in dit conflict om meer dan politiek, zei hij: de redding van de mensheid staat op het spel.

De oorlog van Rusland tegen Oekraïne gaat ook om het geloof
Door Tom Vennink, de Volkskrant, 4 maart 2022

Vladimir Putin: a miracle defender of Christianity or the most evil man?
Door Tim Costello, The Guardian, 5 maart 2022

De troebele ideeën in het brein van de dictator. Vernietiging was altijd het doel.
Door Casper Thomas, De Groene Amsterdammer, 9 maart 2022

Voor zijn oorlogsideologie diept Poetin duistere Russische denkers op. De rode draad: het materialistische Westen versus het grote, superieure Rusland.

De apocalyps weerstaan waar Poetin mee dreigt
Door Beatrice de Graaf, NRC, 8 april 2022

Hoe een Amerikaanse dominee het populisme de kerk in brengt
Door james Kennedy, Trouw, 23 april 2022

Ik ben steeds meer gaan inzien dat dit idee dat we in de laatste dagen ­leven en de wereld afstevent op ­destructie en rampen – dat bevestigt lijkt te worden in de verhalen over het klimaat – uiteindelijk ook een selffulfilling prophecy kan worden. Dat het kan leiden tot allerlei ontsporingen. [...]
[Over de Amerikaanse eindtijddominee Greg Locke:] Door zijn apocalyptische preken draagt hij bij aan de polarisering, waardoor de wereld waar hij bang voor is naderbij komt.

"The Russian army is the last bastion against the satanic new world order".
Door Christo Grozev, Twitter, 7 maart 2022

Literal quote from the official Russian Officer's Handbook. Captured by Ukrainian GUR, document appears authentic.

Inside the New Right, Where Peter Thiel Is Placing His Biggest Bets
Door James Pogue, Vanity Fair, 20 april 2022

[...] [J.D. Vance, someone who I think will be hugely influential in our politics in the coming years] was about to give a genuinely thunderous speech, titled "The Universities Are the Enemy." [...] The speech was later linked in alarmed op-eds to "anti-intellectual" movements that had attacked institutions of learning. But that doesn’t quite reckon with what an apocalyptic message he was offering. [...] he thinks that our universities are full of people who have a structural, self-serving, and financial interest in coloring American culture as racist and evil. And he is ready to go to extraordinary lengths [sic] to fight them.
[...] what he was proposing was a fascist takeover of America [...].

Het Cobra Museum pakt uit met eindtijdkunst, 'aansporing om het roer om te gooien'
Door Willem Pekelder, Trouw, 10 mei 2022

De oorlog in Oekraïne doet velen vrezen voor de apocalyps. Verhalen over het eind der tijden zijn zo oud als de mensheid, bewijst een expositie in het Cobra Museum. Het goede nieuws: er komt altijd weer een nieuw begin.

"Rep. Lauren Boebert: 'We are in the last of the last days... you get to be a part of ushering in the second comming of Jesus"
The Tenessee Holler, Twitter, 20 oktober 2022

Quasireligieuze politiek is overal met een opmars bezig. Het is een grotere bedreiging voor de democratie dan leugenachtige politici, corruptie of ongelijkheid
Door Ian Buruma, NRC, 30 januari 2024

Donald Trump mag dan een fraudeur en een aanrander zijn, die vrouwen naar hun "pussy" grijpt, maar veel van zijn trouwe volgelingen zien hem als een verlosser die door God op aarde is gezet om de VS te bevrijden van feministen, homo’s, liberale elites, immigranten, asielzoekers, en andere zondaars.

Russian Orthodox Church calls invasion of Ukraine "holy war"
Door Tetyana Oliynyk, Ukrainska Pravda, March 24, 2024

[...] the war in Ukraine is described as [...] "a Holy War in which Russia and its people, defending the single spiritual space of Holy Russia, fulfil the mission of the Restrainer, who protects the world against the onslaught of globalism and the victory of the West, which has fallen into Satanism".

Javier Milei Is a New Prophet of Apocalyptic Capitalism
Door David Wallace-Wells, The New York Times, March 27, 2024

[...] for 23 minutes he gave a pretty millenarian account of the precarious state of the global free market system, as he saw it, which was losing its battle, he said, against the forces of collectivism, social justice, environmentalism and feminism, which he grouped as forces of inevitable immiseration.

What if Trump's campaign is cover for a slow-motion coup?

Door Jan-Werner Müller, The Guardian, 4 november 2024

[...] Maga members have been primed to resort to violence. Trump and his allies have framed the election as an apocalyptic battle.

Eight arrests in Germany over alleged plot to establish Nazi-inspired regime

Door Deborah Cole, The Guardian, 5 november 2024

The federal prosecutor's office said in a statement that the Saxonian Separatists, numbering 15 to 20 people, had been active since at least November 2020, with an ideology "characterised by racist, antisemitic and partially apocalyptic ideas".

The meaning crisis, and how we rescue young men from reactionary politics
Door Aaron Rabinowitz, The Skeptic, 22 November 2024

[...] 'Owning the libs' isn't just entertainment and sport, it's important psychological training for the civil war they believe is to come. [According to the right] Men must be callous if they're going to ignore the demands for compassion that are weakening our society. [...] Patriarchy prescribes for men a narrow set of narratives for meaning-making, but progressivism has failed to do much better.'