Weet me niet goed raad...

Weet me niet goed raad met mijn stemming, door de combinatie van het vroeggeboren zomerzonnetje (vreugde met een couveuze-aspect) en wat keelpijn, maar vooral omdat ik - vandaag gelukkig in afnemende mate - een vlaag van bizar associëren doormaak; ik gooi zulks de afgelopen maanden op deze blog, maar begin te twijfelen: door het op te schrijven, hoe informeel, anoniem & obscuur ook, krijgt een en ander misschien onwilleurig een gewicht voor me dat het nou juist niet zou moeten vergaren.

Met mijn vriendin ben ik het eens, dat mystiek gaat om de beleving van verbondenheid (en/of eenwording met God); en dat er sprake is van ontaarding als men zich verliest in cryptische leerstellingen, gecodificeerde systemen, vergezochte tekenen en verbanden.

Van de andere kant heb ik het gevoel dat ik iets 'moet' met waan-zin die zich soms onweerstaanbaar kenbaar maakt; met een deel van mijn duizenden pagina's dagboekaantekeningen van eind jaren tachtig; en met drie dromen uit ongeveer die tijd die me zijn bijgebleven:

1. "Orlando!" (weerklinkt dreigend, koorachtig; op de schoot van een zwarte moedergestalte is een lichtende vrouw als een offer opgebaard)[*];

2. "Ik ben Nebukadnezar!" (dit min of meer grommend uitbrengend schrok ik wakker uit een nachtmerrie, waarin ik me een dol, beestachtig, duivels wezen had gevoeld)[**];

3. "Celdeling: het verlangen van een cel om zichzelf te zijn" (ook een zin die ik hóórde in een droom).

Maar waarschijnlijk is het wijzer mijn hang naar 'diepe inzichten' met wantrouwen te bezien en de aandacht te verplaatsen naar mijn lichaam en de zintuiglijke en (kin)esthetische ervaring. Want zelfs al zou ik mijn grillige vermogen curieuze verbanden te leggen, leren sturen en systematisch maken, en voortbouwend op de stelsels van anderen een hermetische duiding van mens & wereld produceren: so what..?

Noten (toegevoegd april 2011)

[*] De volledige notitie, op grond van wat ik insprak in een recorder vlak na het ontwaken uit de droom (woensdag 20 februari 1985):
'Nachtmerrie; steunend wakker geworden; besef dat wekkergetik in de droom functioneel was. Mager meisje met kromme wervelkolom. Subject (ik) van 'bovendroom' daagt de vijand - het subject in de onderdroom - uit zich te onthullen (volgens een scenario, dat me al bekend is!). Dit gebeurt. Onder dreigend klinkend "Orlando!". Het is alsof ik, in bed gelegen, zie hoe van een bed dicht bij me de dekens worden opgetild: dan zie ik haar(?) die mij wil doden(?): ze heeft al een slachtoffer bij zich - als een offer op haar schoot opgebaard-: een lichtende vrouw. '

De poging tot interpretatie die ik daaraan toevoegde:
'Het geheel heeft een opera-achtige, theatrale sfeer: de opera Orlando. Jard van Nes: vrouw in mannenrol. Monster van Loch Ness. Orlando-Onderdijk. Ik klein kind in bed; andere bed herbergt mijn moeder? Misschien vergezocht maar binnen half uur na droom gedacht: moeder heeft miskraam (meisje met kromme rug) gehad en voor mij verborgen gehouden. Verhalen over moeilijke bevalling van moederkoek en over een erge 'ziekte' van mijn moeder toen ik heel klein was, staan me bij. Ik heb er toch weet van gehad dat dit 'zusje' er was en is weggehaald en heb grote angst gekregen dat mij dat ook zou overkomen. Echt vergezocht: meisje mijn vrouwelijke ega in zin Plato.'

Dit - tot en met de associatie omtrent Plato - resoneert sterk met de intuïties van Peter Sloterdijk over de placenta als het in onze cultuur kort na de nageboorte letterlijk bij het vuil gezette en qua psychodynamische betekenis zeer veronachtzaamde 'Met' in zijn Sferen-trilogie! Mogelijkerwijs gaat ook mijn gedicht Verwachting terug op de ernstige complicaties bij mijn geboorte.

[**] Volledige droomnotitie (29 september 1987):
'Een meisje (ik?) zoekt hulp(?) bij - raadpleegt - een vrouw in het wit, die te midden van vreemdsoortige spullen op de grond zit. Die vrouw verstrekt haar twee dobbelsteentjes - eigenlijk zwarte, kubusvormige steentjes zonder dobbelsteenstippen -, aandringend: "Neem ze gerust alletwéé hoor!" Ze moet weten wat ze teweeg zullen brengen. Ik (het meisje) word de duivel (de duivel komt in me) en krijg een andere stem, laag en zwaar. Ik zeg iets als "Ik ben Nebukadnezar..!", heel dreigend. Gevoel nu mijn ware gedaante te kunnen laten zien: het kwaad. Vrijkoming. Ik gooi een schaar naar iets levends, dat er door doorboord wordt. Ook in het oog van de vrouw? Ontzaggelijke woede voel ik. Ik wil mijn moeder vermóórden. Begin rustig aan, bij wijze van voorspel, boeken e.d. naar haar toe te smijten. Ik kwam bij zinnen vóór ik mijn wens ten uitvoer kon brengen - kon ik niet tegen haar op? -, ga niet door en begin te huilen... en zeg: "ik schaam me zo...". Mijn vader was tijdens het hele gebeuren net even weg. Ik probeer weer recht te trekken en op zijn plaats te leggen wat in het ongerede was geraakt; een groene matras krijg ik met grote moeite in positie, en dan nog op de verkeerde plek. Het groene bankstel, overhoop geraakt, weer netjes. Alles ook uit angst voor ontdekking door mijn vader, na zijn terugkomst. Mijn moeder sloeg zo'n beetje gade hoe ik alles weer recht trok, maar de sfeer was naar, het zat niet lekker tussen ons. Het eindigt met een man die zijn vingers verzorgt met een of andere olie: hij doopte duim, wijs- en middelvinger er zorgvuldig in en wreef ze tegen elkaar. Hij toonde zich verbaasd dat die olie nog ergens te krijgen was.'

Onder de associaties die er erna opschreef, zaten deze:
'Hoop dat deze droom aantoont dat er iets 'groots' met mij aan de hand is.'
'Het kind dat uiteindelijk machteloos staat tegenover de volwassene, zijn moeder. Die het alles weer 'recht te trekken' dwingt. Mijn vader die (door mijn moeder of uit onvermogen?) weg is bij moeilijkheden en conflicten en zijn handen in onschuld wast, zalvend, schijnheilig?'
'Mijn enorme woedeaanvallen als kind en de schaamte en schuldgevoelens dientengevolge.'

Achteraf zie ik dat er ook een oedipale duiding van de droom mogelijk is (een onbewust gegeven aanwijzing daarvoor zou kunnen zijn het gekozen woord 'voorspel' in de beschrijving die ik maakte van de droom vlak na het ontwaken).