Marcouch: subsidie voor salafisten?

Update: diverse uitlatingen van Ahmed Marcouch in de periode die is verstreken na deze blognotitie, wijzen erop dat hij veel meer afstand is gaan nemen van Yusuf al-Qaradawi en andere geestelijke autoriteiten. Zo steunde hij het lofwaardige initiatief The Final Fatwa van Groenlinkser Tofik Dibi en pleitte hij voor een inreisverbod van een imam die gemeenschap met jonge meisjes verdedigde.Carel Brendel zegt inmiddels over hem: 'Hij is beslist geen wolf in schaapskleren, zoals de PVV stelt. Marcouch is de allochtone politicus van de toekomst'.
Update 2: of het begrenzen van de invloedssfeer van de islam inmiddels bij Marcouch in goede handen is, moet men toch weer betwijfelen, gezien zijn steun voor islamitische gebedsruimten op openbare scholen (waar overigens Ronald Plasterk net zo over denkt).

Door Carel Brendel (20 februari 2009)

Alle politieke en media-aandacht in Amsterdam gaat dezer dagen uit naar de bodemloze bouwput van de Noord-Zuid-metrolijn. Ondertussen krijgt ook het koninkrijkje van Ahmed Marcouch last van verzakkingsverschijnselen. Het ‘gouden PvdA-talent’ kreeg woensdag (18 februari) in de stadsdeelraad van Slotervaart een motie van wantrouwen aan zijn broek. De aanleiding hiervoor is dat Marcouch contact met en subsidiëring van salafistische organisaties niet wil uitsluiten.

Die uitspraak deed de PvdA-politicus in een debat over het beleid tegen de radicalisering onder moslimjongeren. In de strijd tegen de radicalisering wilde Marcouch nu al twee organisaties inzetten, die worden geleid door de omstreden moslimleider Yahia Bouyafa. Marcouch en Bouyafa deden in 2005 een poging om de haatprediker en islamgeleerde Yusuf Al-Qaradawi naar Nederland te halen.

Bouyafa heeft via zijn moskeeorganisatie FION banden met de European Council of Fatwa and Research van Al-Qaradawi, die wordt gezien als de geestelijke leider van de fundamentalistische Moslim Broederschap.

Tijdens het debat over de radicalisering bleek dat Marcouch nog een stapje verder wil gaan in zijn beleid. Hij wil niet alleen de moslimbroeders maar desnoods zelfs de salafisten in huis halen. Beide stromingen maken volgens de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) deel uit van de ‘radicale dawa’, een op verspreiding van de fundamentalistische islam gerichte stroming, die weliswaar niet gewelddadig is maar wel degelijk als ‘onverdraagzaam en antidemocratisch’ wordt gezien.

De VVD heeft inmiddels (25 februari) Kamervragen over deze kwestie gesteld aan de minister van Binnenlandse Zaken.

Zie ook mijn blognotitie:
Marcouch en Al-Qaradawi (september 2007)

En dit afgewogen artikel op Allochtonen-weblog:
De proefballonnen van Marcouch (26 februari 2009)

Update

Marcouch doet bovenstaande af als een 'broodje aap'. Maar de stadsdeelraad van Slotervaart heeft wel degelijk een rapport laten passeren waarin staat dat samenwerking met salafisten moet kunnen 'zolang de activiteiten niet leiden tot het vergroten van onverdraagzaamheid en beperking van grondrechten'. Bovendien haalt de stadsdeelraad op haar website dit laatste expliciet naar voren in een bericht over het rapport. Op de doorsnee lezer van de site komt het over alsof het stadsdeel met het rapport en in het bijzonder met de bewuste stellingname instemt. Het is een idioot uitgangspunt, omdat de salafisten per definitie af willen van belangrijke Westerse grondrechten. Vindt de meerderheid van de deelraad dat men de salafisten (financieel) mag steunen zolang zij nóg niet overgaan tot concrete onverdraagzaamheid en schending van grondrechten?[*] Marcouch weigerde op vragen van de oppositie over een en ander in te gaan en de deelraad (PvdA en Groenlinks) stemde tegen een motie van de oppositie die subsidie aan salafisten uitgesloten verklaart. Er was en is dus - principieel én in potentie concreet - een probleem met het beleid van Marcouch, c.q. het van gemeentewege samenwerken met en mogelijk subsidiëren van salafisten.

Zie ook de reactie van kritisch PvdA-lid Marcel Duyvestijn, die vindt dat Marcouch weliswaar de schijn tegen heeft maar formeel in het gelijk staat: de oppositie heeft de zaak via een persbericht verkeerd voorgesteld, want de stadsdeelraad heeft het rapport in kwestie voor kennisgeving aangenomen, zonder expliciet met de hele tekst in te stemmen. Maar waarom dan voor de duidelijkheid niet vóór bovengenoemde motie gestemd, PvdA en GroenLinks? En waarom dat als hartelijke instemming klinkende bericht op de site van het stadsdeel? Lees verder de discussie onder het stukje van Duyvestijn.

Reformistisch salafisme?

Tariq Ramadan tracht in zijn boek 'In the Footsteps of the Prophet' de term salafisme te zuiveren van negatieve connotaties en te reclaimen. Marcouch' bewondering voor Ramadan is bekend. Dat hij de deur open zet voor samenwerking met salafisten in Nederland, moet daarom weinig verbazing wekken: Tariq Ramadan is een salafi reformist (zie het essay 'Who is afraid of Tariq Ramadan' van Paul Berman).
Verder zal het de salafisten worst wezen of ze subsidie krijgen, ze zijn rijk genoeg (steun vanuit Saoedi-Arabië). Ook Marcouch gaat het niet om geld. Zijn agenda is glashelder: à la Ramadan bevorderen dat de islam, incluis de salafisten onder voorwaarden, zich toenemend manifesteert in Nederland. Wie dat niet wil zien en miskent dat dit géén progressieve agenda is, is stekeblind. Daarom is de steun van PvdA en GroenLinks voor het beleid van Marcouch bizar - zijn kwaliteiten en voor mijn part nobele bedoelingen niet te na gesproken.

Ook wat betreft Al-Qaradawi zit Marcouch exact op de lijn van Tariq Ramadan. De laatste zet voorzichtig kritische kanttekeningen bij de visie van Al-Qaradawi, maar trekt diens autoriteit niet in twijfel. Precies dat is het anti-progressieve en anti-emancipatoire van de politiek van Ramadan en Marcouch: jongeren impliciet of expliciet voorhouden dat de religieuze autoriteiten leidslieden zijn en blijven. Daarom van Ramadan nóch van Marcouch felle en publiekelijk beleden verontwaardiging over bijvoorbeeld Al-Qaradawi's propageren van vrouwenbesnijdenis[#] en de doodstraf voor homo's en afvalligen. Ramadan ging in een debat met Fouad Laroui in 2007 zelfs zover om glashard te ontkennen dat Al-Qaradawi de doodstraf voor afvalligen gepast acht[**].

[#] Later toegevoegd: Kennelijk heeft Al-Qaradawi later opgeroepen tot het beëindigen van vrouwenbesnijdenis. Maar waarom blijft dan zijn oude standpunt gewoon staan op zijn bekende site Onislam.net? 

Of toch een verlichte, persoonlijke islam?

Anderzijds moet gezegd: Marcouch stelt (citaat in de Volkskrant van 6 maart) dat er geen absolute waarheden bestaan en dat jongeren moeten leren zelf na te denken. Het eerste zou een André Rouvoet of een Balkenende nog niet eens zo makkelijk roepen; en het tweede is een deel van Kants definitie van de Verlichting. Aldus klinkt Marcouch als Mohamed Ajouaou, auteur van het boek 'De moslim die ik ben': de essentie van de islam is "zelf nadenken en beslissingen nemen", zei Ajouaou onlangs in een interview met de Nederlandse Islamitische Omroep (NIO). Ajouaou schetst twee stromingen binnen de islam, een wettische en een niet-wettische. "Wij zijn een beetje wettisch aangelegd, we lijken op de Joden", vindt de theoloog en filosoof. "Maar zo wás het niet. De stroming die altijd vraagt: Mag dit en mag dat? heeft helaas gewonnen. De boeiendste fase in de islam was die waarin de Griekse filosofie werd bestudeerd. Maar Averroës was helaas de laatste islamitische filosoof." Veelbetekend is dat Ajouaou, die zonder twijfel een vrome moslim is, Tariq Ramadan tegenover zich vindt omdat hij volgens Ramadan te liberaal zou zijn - schrijft althans het Reformatorisch Dagblad, helaas zonder bronvermelding[***]. Het zou interessant zijn Marcouch eens te horen over zijn positie ten opzichte van deze twee stemmen.

Verheugende update 10 april: Marcouch doet goede uitspraken over homo's en keurt de uitlatingen van Ramadan af. Maar over Marcouch halstarrige neigingen tot 'politieke islam' zie deze discussie.

Noten

[*] Toegevoegd 16 maart: 'A new generation of Muslims is being radicalised using the very Government funds that are supposed to be fighting the problem, a new report by the Policy Exchange think-tank says: (...) "Political and theological extremists, acting with the authority conferred by official recognition, are indoctrinating young people with an ideology of hostility to western values." The Policy Exchange says the Government has made a "strategic error" (...) and the result has been to "empower reactionaries within Muslim communities and to marginalise genuine moderates." (...) the project is not working, according to the report's authors Shiraz Maher, himself a former radical who knew the Glasgow bombers, and Martyn Frampton. "Not only is it failing to achieve its stated objectives, in many places it is actually making the situation worse".'

[**] Zie m'n blognotitie 'Umar Mirza en de context van de koran' (augustus 2007): Ramadan zei in dat debat weliswaar dat hij met Al-Qaradawi op verschillende punten van mening verschilt, maar de felle, autoritaire toon waarop hij de sjeik verdedigt tegen de opmerking van Laroui dat de man de doodstraf voor afvalligen predikt, spreekt boekdelen. Laroui heeft gewoon gelijk, getuige deze onzinnige redenering van Al-Qaradawi:

"The death penalty with regard to apostasy is to be applied only to those who proclaim their apostasy and call for others to do the same. Islam lays down this severe punishment in order to protect its unity and the identity of its community. Every community in this world has basic foundations that are to be kept inviolable, such as identity, loyalty, and allegiance. Accordingly, no community accepts that a member thereof changes its identity [wat een onzin; K] or turns his or her loyalty to its enemies. They consider betrayal of one's country a serious crime, and no one has ever called for giving people a right to change their loyalty from a country to another whenever they like.
Apostasy is not only an intellectual situation whose handling is confined to discussing the principle of freedom of belief; it also involves a change of loyalty and identity. People who apostatize from Islam give up their loyalty to the Muslim nation and pay allegiance, heart and soul, to its enemies. This is denoted in the agreed-upon hadith that clarifies the kinds of people whose blood is lawful to shed and describes among those people the apostate, by saying, 'Or someone who abandons his religion and the Muslim community' (Ibn Mas`ud).
Apostasy involves a change of loyalty and identity.
The phrase, 'And the Muslim community' is part of the description of an apostate; this entails that every apostate from Islam by implication abandons the Muslim community." [cursivering door mij; let ook speciaal op de laatste zin; K]

Zie ook deze video waarin Al-Qaradawi, duidelijk een gestoorde van zichzelf vervulde kerel, zich uitspreekt tegen masturbatie door vrouwen; hij jaagt de meisjes schrik aan voor de gevolgen (maagdenvlies dat beschadigd kan raken, wat de woede van familie kan wekken omdat ze denken dat zij haar eer heeft verloren), ook al verkondigt hij daarna hypocriet dat het doden van het betreffende meisje volgens de islam niet mag en zweepslagen de gepaste straf zijn ( 'flogging').

[***] Mohamed Ajouaou zegt zelf over zijn positie ten opzichte van Tariq Ramadan: 'Ik heb zijn boek [Westerse moslims en de toekomst van de islam; K] gelezen. En ik ben het met hem over een aantal concrete zaken eens. Maar hij is en blijft voor mij op een aantal cruciale zaken erg vaag. In mijn boek heb ik deze vaagheid ontbloot. Zo is hij een warm voorstander van een raad van geleerden in Europa die zich gaat toeleggen op het reilen en zeilen van de moslim-gelovigen, terwijl ik uitga van de noodzaak van een meer emanciperende houding van de gelovigen ten opzichte van de stand der geleerden. Ook in het belang van deze laatsten' [cursivering door mij; K - Ramadan is op dit punt dus juist niet vaag, maar gelukkig is Ajouaou het niet met hem eens]. Als Marcouch wat betreft moslim-emancipatie in de zin van het afstand scheppen tot institutioneel geestelijk gezag zich nu eens expliciet contra Ramadan uitspreekt en zich achter Ajouaou schaart, zou dat meer zicht geven op wat voor islam hem voor de geest zweeft.
Verder is duidelijk dat Ajouaou het relativeren van de hadith zeer gewenst acht, maar zich niet buitengewoon rekkelijk toont als het om kritiek op Mohammed en de koran gaat - zie onder meer dit artikel. Maar zijn geluid is uiterst belangrijk - zie zijn cursief gezette uitspraak hierboven - omdat het ruimte in het leven roept voor het loskomen van orthodoxe imams en sheiks, voor het beëindigen van onderwerping aan islamitische autoriteiten.