Art Brut

Schilderij van Adolf Wölfli (1910). Bron Wikipedia.

Opeens zag ik het, zonet. Art brut! Outsider art! Daar doen de duizenden pagina's oude dagboekbladzijden van me (zeker in de verte) aan denken. Ik heb er aanleg voor: herkenbare elementen inmetselen in een krankzinnig bouwwerk. Internet, met zijn zoekmachines en oneindige vertakkingen van links, is wat dat betreft verraderlijk terrein voor me.

Susan Sontag schrijft op 3 december 1961 in haar dagboek (mijn bron is de Vrij Nederland van deze week):

De schrijver moet vier mensen zijn:
1. de gek, de obsédé
2. de imbeciel
3. de stilist
4. de criticus

1. levert het materiaal
2. laat het naar buiten komen
3. is smaak
4. is intelligentie

een grote schrijver heeft alle 4 - maar je kunt ook nog een goede schrijver zijn met alleen 1. en 2.; die zijn het belangrijkste.

Dat laatste waag ik te betwijfelen. Het is de 'kunst' alle vier instanties te belichamen. Waarbij de criticus natuurlijk ook staat voor de wil en het vermogen systematisch te leren van de kritiek van anderen.

1. + 2. = Art Brut, expressie met een dwangmatig karakter, zichzelf qua grondvorm (gekoppeld aan de psychische stoornis) monomaan herhalend. In de toeschouwer of lezer een sterk gevoel van beklemming oproepend, van hermetisch opgesloten zijn. Waaraan de bonte kleuren en vaak duizelingwekkende detaillering niets afdoen.

1. + 2. + 4. = ongenietbare essayistiek, filosofie, journalistiek et cetera

3. is mijn grootste zwakte, naast 4. in de zin van onvervaard leervermogen.

Op internet is trouwens een sprekend voorbeeld van een art-brutduider van "The razor's edge" van Maugham (zie hieronder) te vinden.
Temidden van zijn zowel waanzinnige als fascinerende uiteenzettingen, heeft hij een leuk essay van een andere auteur opgenomen over "The razor's edge", ene Shirley Galloway, die zich op haar site voorstelt als:

"...internet professional and former instructor of college English. One day I may again take up teaching, but until then I'm pleased to be occupied with a number of creative pursuits, including working on Shirlsite!
I've just added a gallery of some of my favorite photographs. Please take a look and don't hesitate to let me know what you think. I will also be adding a bio section soon with links to my favorite sites.
Below you will also find educational resources that I've developed for students, and a listing of my own literary essays. I appreciate all questions or comments."

Onderwerpen op de sinds 1999 verstoft lijkende site: religieuze ervaringen, gender, literatuur en schrijftechniek, filosofie, katten, natuur(foto's)... Internetlinks kunnen je eindeloos laten ronddolen in schijnbaar wonderlijke, in feite gezochte verwantschappen.